Συνεδρία 34: Χριστουγεννιάτικη Κάρτα Από Μία Πόρνη

Αφήγηση:

Η βδομάδα μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς είναι μια περίεργη περίοδος. Από τη μία τα φώτα, η χαρά και οι φωνές και από την άλλη ο φόβος και η μοναξιά. Εμείς εδώ με τα άλλα κορίτσια έχουμε διάφορα ντράβαλα και καημούς. Ακόμα και οι ταχτικοί πελάτες δεν έρχονται αυτές τις μέρες στο ‘σπίτι’. Μένουν με τις οικογένειές τους. Τη βγάζουμε με κάτι νιάνιαρα, κυρίως επαρχιωτάκια που κατεβαίνουν στην πόλη. Νομίζουν ότι θα γίνουν άντρες αν πηδήξουν μια πουτάνα στην πόλη. Θέλουν επιβεβαίωση, ότι μπορούν να κουλαντρίσουν την ξελογιάστρα. Το διασκεδάζουμε με τα κορίτσια γιατί ξέρουμε ότι θα γίνουμε πριγκίπισσες της μιας βραδιάς στις ιστορίες τους πίσω στο χωριό.

Τις προάλλες ήρθε ένας το πολύ δεκαεφτά χρονών. Κανονικά δε θα έμπαινε μέσα, αλλά με τις αναδουλειές μέρες που ‘ναι είπαμε να κάνουμε την παλαβή. Ένιωσε και αυτός πιο μεγάλος, πιο άντρας. Μπροστά στους φίλους του έτσι; Καταλαβαίνεις. Μόλις μπήκε μέσα στο δωμάτιο έτρεμε σαν ψάρι. Όχι δεν τον κανόνισα εγώ αν αναρωτιέσαι. Όχι ότι είχα κανένα πρόβλημα, αλλά δε με διάλεξε. Εδώ δεν πας με όποιον γουστάρεις, αλλά με εκείνον που θα καυλώσεις.

Γεγονός:

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ και την αρμόδια υπηρεσία του για το οργανωμένο έγκλημα, περίπου 22.000 γυναίκες στην Ευρώπη μόνο είναι θύματα trafficking. Όλες αυτές οι γυναίκες εξωθούνται στην πορνεία και αποτελούν το 14% των εργαζομένων στους οίκους ανοχής. Το αντίστοιχο ποσοστό για όσες γυναίκες κάνουν πιάτσα στους δρόμους είναι, κατ’ εκτίμηση πάντα, 25%. Αυτό μεταφράζεται στο ότι οι άντρες που πηγαίνουν μαζί τους είναι ακούσιοι βιαστές. Ακούσιοι διότι ακόμα και αν το υποψιάζονται δεν το γνωρίζουν και επιπλέον πληρώνουν στο τέλος. Βιαστές, επειδή πηγαίνουν με γυναίκες που δε βρέθηκαν στην πορνεία επειδή ‘έτσι τα έφερε η ζωή’, αλλά επειδή κάποιοι τις απήγαγαν και τις εξώθησαν εκεί, απειλώντας τη δική τους ζωή ή εκείνη των συγγενικών τους προσώπων.

Αφήγηση:

Τις προάλλες ήρθε εδώ ένα κορίτσι και μας ζήτησε να μείνει στο σπίτι. Μας είπε ότι είναι πέντε χρόνια στη δουλειά, αλλά σκότωσαν το νταβά της και ήθελε να μπει σε ένα σπίτι. Ξέρεις, ένα πράμα που σου μαθαίνει η πιάτσα είναι να κόβεις τους ανθρώπους. Μπορεί να σκέλια μου να είναι καμένα, αλλά τους ανθρώπους τους έμαθα. Καταλαβαίνω πια τι θέλουν οι άντρες και τι φοβούνται οι γυναίκες. Η μικρή έτρεμε. Της είπα ότι δεν είναι για εδώ. Λίγο παρακάτω είναι ένα καφενείο. Ο Μάκης ο καφετζής πάντα μας εξυπηρετούσε και του το ανταποδίδαμε και εμείς. Την έστειλα εκεί να δουλέψει σερβιτόρα. Θα την πειράζουν, θα τη χουφτώνουν ίσως, αλλά δε θα την πηδάνε. Γι’ αυτό θα έρχονται εδώ.

Μόλις την είδε ο Μάκης με πήρε τηλέφωνο και με ρώτησε τι του την έστειλα την παρθένα εκεί. Χρόνια στην πιάτσα κόβει το μάτι του και αυτουνού. Του πα να την κρατήσει μια βδομάδα και αν δεν την παλεύει στο μαγαζί να τη στείλει αλλού. Την κράτησε. Δεν ξέρω αν τη λυπήθηκε, δε μου πε, αλλά η μικρή τελικά είχε τσαγανό και τα βγάζει πέρα. Σήμερα μου έφερε αυτή τον καφέ και δεν πήρε δεκάρα. Μ’ ευχαρίστησε που την έστειλα εκεί και μου είπε ότι θέλω να της το πω. Της απάντησα ότι δεν μπορεί να κάνει πολλά για μένα. Όσοι πάνε στου Μάκη έρχονται εδώ μετά έτσι κι αλλιώς. Δεν είχε όμως τρομαγμένα μάτια πια. Έμαθε να περπατά τη νύχτα. Γυναίκα που ξέρει πότε να δείξει μπούτι, πόσο βυζί θέλει για να πουλήσεις ένα ποτό παραπάνω, σε ποιον κουνάς τον κώλο σου και που σηκώνει το χέρι.

Γεγονός:

Σε περιόδους κρίσης δύο πράγματα έχει επιβεβαιώσει η ιστορία ότι αυξάνονται: ο τζόγος και η πορνεία. Στην Ελλάδα ούτε αυτό δεν έγινε σωστά. Ο τζόγος ήταν ήδη αρκετά ψηλά και το μονοπώλιο που δόθηκε στον ΟΠΑΠ, κλείνοντας παράλληλα το διαδικτυακό τζόγο μείωσε τον όγκο των χρημάτων που ποντάρονται. Τα στοιχεία επίσης δείχνουν μείωση του τζίρου και στην πορνεία. Και δε μιλάω για τα επίσημα, που λαμβάνουν υπόψη τους μόνο τους οίκους ανοχής και κάνουν εκτιμήσεις του αέρα για το πεζοδρόμιο, αλλά τα στοιχεία των ΜΚΟ, που είναι πιο ακριβή. Παρατηρήθηκε μια εξαγωγή της πορνείας σε γειτονικές χώρες, κάποιες από τις οποίες όμως έχουν επίσης μπει για τα καλά στη δύνη της κρίσης.

Αφήγηση:

Εμείς που λες εδώ ακούμε λαϊκά. Αυτά μιλάνε στην ψυχή μας και τα γουστάρουν και οι πελάτες.  Όποιος έρχεται στο σπίτι ξέρει τι θέλει. Πουλάμε έρωτα χωρίς το ρομάντζο. Έχουμε και πολλούς παντρεμένους, αλλά αυτό μάλλον δε σε σοκάρει. Προσφέρουμε πράματα στο κρεβάτι που δεν μπορούν να τα βρουν από τις γυναίκες τους. Και δεν υπάρχει το μετά. Πληρώνει και φεύγει. Και θα ξανάρθει. Οι πρωτάρηδες είναι που δεν έρχονται δεύτερη φορά. Νομίζουν ότι αν πάνε με μια πουτάνα γίνανε αρκετά άντρες για να ρίξουν στο κρεβάτι τη συμμαθήτρια. Θα ξαναρθούν όταν θα την έχουν παντρευτεί, μετά από δέκα χρόνια γάμου.

Ζούμε στο δικό μας κόσμο που είναι διαφορετικός από τον έξω, τον κόσμο της μέρας. Δεν είμαστε δούλες, αλλά ούτε και αφέντρες. Οι αφέντρες έχουν σκλάβους, αλλά χρεώνουν πολύ και είναι για τα ακριβά βίτσια. Αυτά τα πληρώνουν εκείνοι που έχουν δούλους στην κανονική τους ζωή. Εδώ είμαστε πουτάνες, αλλά έχουμε μπέσα. Κρεβάτι προσφέρουμε και το κάνουμε καλά, αλλά τα βίτσια είναι για αλλού. Είμαστε αυτές που βλέπεις και κάνουμε αυτό που ξέρεις.

Όταν ήρθες γιορτάρες μέρες ήξερα ότι ήθελες κάτι άλλο και όχι να σου καθίσω. Το είδα στο βλέμμα σου, είπα, κόβω τους ανθρώπους. Δε θα ζητήσω από τον Άη Βασίλη να ‘ρθει κάποιος να με πάρει από δω μέσα. Αυτή είναι η ζωή μου και το σπίτι μου. Έχω πάψει να ζητάω εδώ και χρόνια. Δίνω και δίνομαι. Και αφού δε θες το κορμί μου, πάρε να, αυτή τη χριστουγεννιάτικη κάρτα από μια πόρνη.      

Συνεδρία 33: Στον Κήπο της Δημοκρατίας

Ο πολιτισμός είναι το μέτρο των κατακτήσεων της ανθρώπινης διανόησης. Προφανώς και εκφράζω προσωπική άποψη, αλλά είναι ο ορισμός που με καλύπτει περισσότερο. Οι κατακτήσεις διαφέρουν αν τις τοποθετήσεις με γεωγραφική λογική, όσο και αν τις κατατάξεις με ποιοτική ή ποσοτική. Με την πάροδο των ετών δημιουργήθηκαν υποκατηγορίες, κυρίως λόγω της υπερσυγκέντρωσης επιτευγμάτων σε πολλαπλά επίπεδα της κοινωνικής και της επιστημονικής σφαίρας. Μια από τις υποκατηγορίες, είναι ο νομικός πολιτισμός κάθε κράτους ή ένωσης κρατών. Ίσως η πιο σημαντική υποκατηγορία διότι δείχνει το βαθμό ανοχής, συνύπαρξης και αντανακλαστικών μιας κοινωνίας, καθορίζει το μέτρο του επιτρεπτού και το επίπεδο τιμωρίας σε περίπτωση παρέκκλισης, και δίνει το ιδεολογικό στίγμα αλλά και την κατεύθυνση που έχει μια κοινωνία.

Μια από τις μεγαλύτερες παρακαταθήκες που άφησε στην Ευρώπη το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η Σύμβαση καθορίζει και προστατεύει μια σειρά από δικαιώματα, τα οποία όλα τα συμβαλλόμενα μέρη της εποχής θεώρησαν ότι είναι τα θεμελιώδη στον Δυτικό Κόσμο. Κάθε νέο μέλος όφειλε να αποδέχεται αυτόν τον κατάλογο και να φρόντιζε να προσαρμόσει την εσωτερική του νομοθεσία ώστε να προστατεύονται τα συγκεκριμένα δικαιώματα. Για τη διασφάλισή τους ιδρύθηκε και ένα δικαστήριο, ώστε να παρέχεται γνωμοδότηση επί ζητημάτων που καλύπτει η σύμβαση σε διαφορές μεταξύ πολιτών και κρατών-μελών. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) βγάζει αποφάσεις δεσμευτικές για τα κράτη-μέλη, όπως δεσμευτική είναι και η νομολογία του. Αν ένα κράτος δεν εφαρμόσει απόφασή του επέρχεται πρόστιμο, όμως το πρόβλημα εδράζεται στη σημειολογία της μη συμμόρφωσης με την απόφαση: το κράτος που συνεχίζει να παρανομεί δεν μπορεί να ανήκει σε αυτήν την ομάδα κρατών που προασπίζονται αυτά τα δικαιώματα.

Το 1987 η Ines del Rio Prada, μαζί με άλλα επτά άτομα καταδικάστηκε για πράξεις τρομοκρατίας. Ανήκε σε μια ομάδα της ΕΤΑ που ήταν υπεύθυνη για 24 θανάτους. Η συνολική της ποινή ανήλθε στα 3.828 χρόνια. Εντούτοις, η ανώτατη ποινή που προέβλεπε ο Ισπανικός ποινικός κώδικας ήταν τα 30 χρόνια κάθειρξης. Η κατάδικος πλέον, άρχισε να εκτίει την ποινή της το 1988 και έπρεπε να αποφυλακισθεί το 2008. Τα γεγονότα όμως της 11^ης Σεπτεμβρίου άλλαξαν τους νόμους για την τρομοκρατία σε όλο το Δυτικό κόσμο. Ιδιαίτερα στην Ισπανία, η οποία στις 11 Μαρτίου του 2002 δέχθηκε και αυτή μεγάλης έκτασης τρομοκρατική επίθεση στο σταθμό τρένων της Μαδρίτης. Έτσι, όταν η Prada το 2008 ετοιμαζόταν να αποφυλακιστεί, το Ισπανικό Ανώτατο Δικαστήριο εφήρμοσε το νέο τρομονόμο αναδρομικά στην περίπτωσή της και μετέτρεψε την ποινή σε ισόβια.

Η Prada προσέφυγε στο ΕΔΑΔ ισχυριζόμενη ότι παραβιάζονται τα δικαιώματά της και κυρίως το δικαίωμα ‘στη χρήση και απονομή δικαιοσύνης’ (Άρθρο 6), λόγω της αναδρομικής εφαρμογής ενός μεταγενέστερου νόμου στην περίπτωσή της. Το ΕΔΑΔ τη δικαίωσε και παρόλο που η τωρινή κυβέρνηση του ΡΡ έχει αποδείξει με πολλά νομοσχέδια ότι βαδίζει στις αξίες του Generalisimo, η Prada αφέθηκε ελεύθερη στις 13 Οκτωβρίου 2013. Η Ισπανική κυβέρνηση εφήρμοσε μια απόφαση που δεν της ήταν καθόλου αρεστή, διότι είναι μέλος της Ευρωπαϊκής οικογένειας κρατών και θέλει να παραμείνει. Επίσης, λειτουργεί ως κανονικό κράτος.

Στην Ελλάδα υπήρξε τις τελευταίες μέρες το ζήτημα του Σάββα Ξηρού, ο οποίος εκτίει ποινή πεντάκις ισοβίων για πράξεις τρομοκρατίας. Αντιμετωπίζει όμως προβλήματα με την υγεία του τόσο σοβαρά που η φαρμακευτική αγωγή στη φυλακή δεν επαρκεί και είναι αναγκαίο να μεταφερθεί σε νοσοκομείο και να νοσηλευτεί εκεί. Ο Άρειος Πάγος αρνήθηκε τη μεταφορά του και ο Ξηρός κατέφυγε στο ΕΔΑΔ ισχυριζόμενος παραβίαση των δικαιωμάτων του στη νόμιμη κράτηση (Άρθρο 6) και στο δικαίωμα στην προσωπική ασφάλεια (Άρθρο 5). Δικαιώθηκε, όμως το ελληνικό κράτος αρνιόταν μέχρι  προχθές να εφαρμόσει την απόφαση. Στήθηκε και το παραδοσιακό καρακατσουλιό κυβέρνησης – αντιπολίτευση. Η κυβέρνηση κατηγορούσε το ΣΥΡΙΖΑ ότι υπερασπίζεται ένα τρομοκράτη, άρα επιβεβαιώνει πως είναι άκρο και η αντιπολίτευση έλεγε ότι όταν η κυβέρνηση έδινε το δικαίωμα νοσηλείας στον Παττακό ήταν όλα καλά. Μόνο που δεν είναι αυτό το θέμα. Η κυβέρνηση δεν έχει δικαίωμα να μην εφαρμόσει την απόφαση. Τουλάχιστον να κρατήσουμε ένα ελάχιστο ψήγμα κανονικότητας.

Επίσης, μου χτύπησε τρομακτικά άσχημα το θέμα της ορολογίας, που κάνει για άλλη μια φορά τραγική χρήση των Ελληνικών. ‘Διακοπή της ποινής’ αποφάσισαν. Στα φτωχά μου Ελληνικά, η λέξη ‘διακοπή’ σημαίνει οριστική παύση. Οπότε το ‘διακοπή ποινής’ κανονικά μεταφράζεται σε οριστική απαλλαγή από την εκτέλεσή της. Αυτό που εννοεί όμως ο δικαστής είναι η αναστολή εκτέλεσης της ποινής όσο θα νοσηλεύεται ο κατάδικος. Και μπορεί στην περίπτωση Ξηρού αυτό να μην έχει νόημα, καθώς εκτίει πεντάκις ισόβια, αλλά δεν είναι δυνατόν ο όρος να είναι περιπτωσιολογικός. Σε άλλες περιστάσεις υποδηλώνεται ότι ο χρόνος που ο κατάδικος νοσηλεύεται εκτός σωφρονιστικού ιδρύματος δεν υπολογίζεται ως έκτιση ποινής. Σε ακόμα μία περίπτωση όμως μεταφράστηκε αυτολεξεί ένας ξενικός όρος (penalty cease) σε κάτι που στα Ελληνικά δε βγάζει νόημα. Παρεμπιπτόντως, το ‘cease’ κανονικά μεταφράζεται ‘παύση’.

Όχι ότι το χρειαζόμασταν, αλλά η περίπτωση αγνόησης του ΕΔΑΔ αποτελεί άλλο ένα κρίκο στην απολυταρχική αλυσίδα που σφίγγει τη χώρα. Διάφοροι αρχαιολάγνοι κομισάριοι διατρανώνουν τον ελληνισμό τους, χωρίς να έχουν πραγματικά ιδέα για το τι συνέβαινε στην Αρχαία Ελλάδα. Διατείνονται την εφεύρεση της δημοκρατίας, την οποία συστηματικά βιάζουν, όπως και τη συγγενή έννοια της ‘λογικής’. Η ίδια μάλλον δεν άντεξε και μας πέταξε έξω από το σπίτι της. Πλέον κατευθυνόμαστε στο χάος περνώντας από τον κήπο της δημοκρατίας. 

Συνεδρία 32: 4-3-3

Ένας από τους στίχους που είχαν στοιχειώσει την παιδική μου ηλικία ήταν στη ‘Βικτώρια’ του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, εκείνος που έλεγε: ‘Ο αστυφύλακας ταυτότητα ζητάει, μα εγώ την ψάχνω απ’ τα 19’. Μέχρι τα 10 μου περίπου ζούσα με την ενδόμυχη απορία ‘Αφού βγάζουμε ταυτότητα από τα 14-15 μας, τι εννοεί;’. Απορία που δεν απηύθυνα ποτέ σε κανέναν προς επίλυση, πράγμα εξαιρετικά σπάνιο, διότι κάτι με έσπρωχνε να επιθυμώ να την απαντήσω μόνος μου. Λίγα χρόνια αργότερα, μπαίνοντας στην εφηβεία, άρχισα να αντιλαμβάνομαι την πολυσημία της λέξεως ‘ταυτότητα’. Η πλατωνικής φύσεως ιδέα του πλαστικοποιημένου μπλε κρατικού αποδεικτικού μετασχηματίστηκε στο πιο αριστοτελικό σύλληψη-ιδέα-πράξη. Η έννοια μπορεί ταυτόχρονα να απαντάται και στα τρία.

Στην πορεία των ετών, διάβασα διάφορα, σπούδασα δύο παρεμφερή αλλά σχετικά διακριτά αντικείμενα και κατέληξα να ασχολούμαι εντατικότατα με ζητήματα εθνικισμού, εθνοτήτων και εθνικής ταυτότητας. Ένα από τα κίνητρά μου για να ασχοληθώ με το αντικείμενο, ήταν η οπαδική μου ταύτιση με την Barcelona, που με οδήγησε στο να μελετήσω τους Καταλανούς, την ιστορία και τον πολιτισμό τους. Μιαν ενασχόληση που βγήκε στην επιφάνεια την Πέμπτη με την ανακοίνωση από το τοπικό κοινοβούλιο της Βαρκελώνης (Generalitat) ότι στις 9 Νοεμβρίου 2014 θα διεξαχθεί δημοψήφισμα που θα απευθύνει δύο ερωτήματα στους Καταλανούς: ‘Επιθυμείτε η Καταλωνία να είναι ένα κράτος;’ και ‘Επιθυμείτε η Καταλωνία να είναι ένα ανεξάρτητο κράτος;’.

Αν και μοιάζουν ταυτόσημα, τα δύο ερωτήματα είναι εντελώς διακριτά. Το πρώτο αναφέρεται στη λειτουργία της Καταλωνίας εντός του Ισπανικού κράτους. Δηλαδή, η Καταλωνία από μια αυτόνομη κοινότητα με διευρυμένες αρμοδιότητες που ελέγχονται όμως από τη Μαδρίτη, να μετατραπεί σε ομόσπονδο κρατίδιο. Το δεύτερο ερώτημα είναι προφανές που αποσκοπεί: πλήρης ανεξαρτησία της Καταλωνίας. Αν και δύο post παρακάτω ανέφερα την περίπτωση της Σκωτίας, οι δύο περιπτώσεις έχουν αρκετές και σημαντικές διαφορές, τόσο σε ποιοτικό όσο και σε ποσοτικό επίπεδο.

Αντίθετα με τους Σκωτσέζους που για πέντε αιώνες τρέφουν ένα ασίγαστο μένος εναντίων των Άγγλων, οι Καταλανοί από τα μέσα του 15^ου αιώνα που ενώθηκαν με το Ισπανικό στέμμα, μέχρι τον εμφύλιο δεν είχαν θέματα συνύπαρξης με το Ισπανικό κράτος. Ήταν η καταπίεση αξιών που θεωρούσαν πολύ σημαντικές για την ταυτότητά τους, όπως η γλώσσα και η κουλτούρα τους, από το Φραγκικό καθεστώς που τους εξέθρεψε τη λαχτάρα για ανεξαρτησία. Έχω αναφέρει και στο παρελθόν ότι ο Καταλανικός εθνικισμός είναι πολιτιστικός. Η έννοια του πολιτιστικού εθνικισμού πρωτοεμφανίστηκε στη διεθνή βιβλιογραφία στο βιβλίο του Eric Hobsbawm ‘Nations and Nationalism since 1790’, και απέκτησε ορολογική αυτοτέλεια μέσα από το έργο του John Hutchinson. Επίσης, μια Καταλανή ανθρωπολόγος, η Montserrat Guibernau, έχει αναλύσει εκπληκτικά τις έννοιες ‘εθνική συνείδηση’ και ‘εθνική ταυτότητα’ για όλη την Ισπανία.

Αντίθετα με τους Βάσκους και τους Γαλιθιάνους όπου η έμφαση δίνεται στο αίμα, οι Καταλανοί έχουν ως προπύργιο της διαφορετικότητάς τους τη γλώσσα τους και την παράδοσή τους. Το 1978, οπόταν και τέθηκε σε ισχύ το δημοκρατικό σύνταγμα της Ισπανίας, το 84,6% των Καταλανών είχε καταφέρει να διατηρήσει τη γνώση της γλώσσας του, ενώ τα ποσοστά στη Βασκωνία ήταν 8% και στη Γαλικία 6,4%. Ο Franco είχε απαγορεύσει οποιαδήποτε πλην των Ισπανικών γλώσσα όχι μόνο στις συναλλαγές των πολιτών με το κράτος, αλλά και στις μεταξύ τους κοινωνικές συναναστροφές. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 είχε επιτρέψει στις εφημερίδες και μόνο να δημοσιεύουν μικρές αγγελίες, στην κατηγορία των κοινωνικών (γάμοι, βαφτίσια, κηδείες, κτλ) στις τοπικές διαλέκτους (όχι ακόμα γλώσσες). Το Σύνταγμα (Estatuto) τις καθιέρωσε ‘συνεπίσημες’ γλώσσες με γεωγραφικό προσδιορισμό. Οι Καταλανοί κυρίως πάτησαν σε αυτό και ανέπτυξαν ένα σύστημα εκπαίδευσης στο οποίο διδάσκονται όλα τα μαθήματα στα Καταλανικά, γίνονται δύο ώρες τη βδομάδα (έναντι τεσσάρων) Ισπανικά και η πρακτική λέει ότι το μάθημα διδάσκεται στα Καταλανικά, αλλά απορίες και κουβέντα διεξάγεται στα Ισπανικά, ώστε να επιτευχθεί διγλωσσία.

Ο λόγος που αναφέρω τα παραπάνω είναι για να φτάσω στο σημείο τριβής. Κατά τη διακυβέρνηση Zapatero δεν υπήρχε καμία κίνηση για ανεξαρτητοποίηση της Καταλωνίας. Η αναθεώρηση του Estatuto που έγινε το 2006 έδινε περισσότερες αρμοδιότητες στις αυτόνομες κοινότητες και ήταν όλοι ευχαριστημένοι. Όμως, με την οικονομική κρίση και με την αλλαγή κυβέρνησης, υπήρξε μια κεντροποίηση των εξουσιών προς τη Μαδρίτη. Αυτό αφύπνισε τις λανθάνουσες φωνές ανεξαρτησίας που οδήγησαν στην ανακοίνωση δημοψηφίσματος όταν το Υπουργείο Εκπαίδευσης έδωσε εντολή να αλλάξει το πρόγραμμα σπουδών και να αντικατασταθεί η διδασκαλία των Καταλανικών από τα Αγγλικά στα σχολεία. Ο νόμος τέθηκε προς ψήφιση πρώτα στις Βελεαρίδες, που δεν ανήκουν διοικητικά στην Καταλωνία, παρόλο που είναι Καταλανόφωνη περιοχή, όπου ο διοικητής ανήκει στο κυβερνών κόμμα. Με την υπερψήφιση του νόμου, Καταλωνία και Βαλένθια είπαν ότι θα παραιτηθεί σύσσωμο το εκπαιδευτικό συμβούλιο και ο νόμος πάγωσε. Το αποτέλεσμα, ήταν η ανακοίνωση διεξαγωγής δημοψηφίσματος.

Επειδή το θέμα είναι πολύπλοκο και δε θέλω να κουράσω άλλο, δεσμεύομαι να απαντήσω σε ότι με ρωτήσετε στα πιο τεχνικά θέματα. Μόνο δύο παρατηρήσεις: α) Δεν είναι ακόμα απολύτως σίγουρο ότι θα γίνει και β) Δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί σε ποιο βαθμό η ανακοίνωση ήταν μέσο πίεσης για τις διαπραγματεύσεις με τη Μαδρίτη και σε ποιο βαθμό ήταν η υλοποίηση ενός οράματος των Καταλανών εθνικιστών που έτρεχε εδώ και περίπου είκοσι χρόνια. Το σημείο κλειδί της υπόθεσης εδράζεται στο ότι οι Καταλανοί βλέπουν να πηγαίνουν να τους στερήσουν ξανά ένα στοιχείο της ταυτότητάς τους που ανέκτησαν με πολύ κόπο και με πολλές θυσίες.

Το πόσο ευαίσθητη είναι η ψυχολογία των Καταλανών σε θέματα ταυτότητας είχε φανεί από μια κουβέντα γύρω από το πιο αναγνωρισμένο διεθνώς brand προώθησης της Καταλανικής διακριτότητας, τη Barcelona. Όταν ο καινούργιος προπονητής έκανε το ποδοσφαιρικά αυτονόητο, να προσπαθήσει δηλαδή να βρει ένα διαφορετικό τρόπο παιχνιδιού, άρχισε μια οργισμένη και υστερική κουβέντα τόσο στον Καταλανικό τύπο, όσο και σε όλο τον κόσμο για το γεγονός ότι η Barça χάνει την ταυτότητά της που είναι το tiki-taka. Η αντίδραση μεταφράζεται στο: Προτιμάμε να χάνουμε παίζοντας με τον τρόπο μας, από το να κερδίζουμε με έναν άλλο που δε φέρει τη σφραγίδα του συλλόγου. Άλλωστε, η συγκεκριμένη ποδοσφαιρική νοοτροπία έχει ποτίσει τόσο βαθιά την Καταλανική κοινωνία, που έχουν κάνει μέχρι και τραγούδι το 4-3-3.

Συνεδρία 31: Συμφιλίωση

Υπάρχουν μερικά πράγματα που δεν μπορείς να τα αποτυπώσεις όπως τους πρέπει. Ξοδεύεις ενέργεια, σκέψη, χρόνο για να βρεις τον καταλληλότερο τρόπο αλλά πάντα κάπου χάνει το τελικό αποτέλεσμα. Παρουσιάζεται ελλιπές και ανολοκλήρωτο. Θυμάμαι σε μια από τις πρώτες του συναυλίες το Μίλτο Πασχαλίδη, αφού έχει παίξει τρία – τέσσερα τραγούδια για το χωρισμό και τη μοναξιά να λέει: ‘Παλεύεις με μια ιδέα και τη γράφεις έτσι, τη λες αλλιώς και μετά έρχεται ένας καριόλης και γράφει αυτό’. Ο ‘Ακροβάτης’ είναι η ορθή απεικόνιση όλων των προηγουμένων. Σπουδαία και τέλεια πράξη, όπως έλεγε και ο Αριστοτέλης.

Η 6/12 είναι μια ημερομηνία που αποκτά διαρκώς ένα ιδιαίτερο βάρος. Παίρνοντας τα πράγματα χρονικά, αυτήν την ημερομηνία το 1990 η Ελλάδα χάνει το σπουδαιότερο ροκά της. Ο Παύλος Σιδηρόπουλος όχι μόνο έφερε και ανέπτυξε το ροκ στη χώρα, αλλά το συνέδεσε και με μια γενιά. Την ίδια γενιά που μεγαλώνοντας απογοήτευσε πρωτίστως τα δικά της όνειρα, πριν χαντακώσει ακόμα και το δικαίωμα στο όνειρο εκείνων που ακολουθούσαν. Το ροκ του παράλογου, των σκληρών και αληθινών στίχων, της ελπίδας, της αισιοδοξίας. Ο Παύλος υπήρξε ο πρώτος που μίλησε ανοιχτά για τα ναρκωτικά σε αμφιθέατρα και συναυλίες: ‘Πρέζες υπάρχουν πολλές, αλλά η ηρωίνη σκοτώνει. Αυτή είναι η μόνη διαφορά’. Πριν πεθάνει άφησε πέρα από τα γνωστά του κομμάτια, μια σπουδαία ιδέα: το πάντρεμα του ροκ με την ελληνική παραδοσιακή μουσική. Στα ‘Μπλουζ του Πρίγκιπα’ υπάρχει αυτή η μαγιά, την οποία πήραν αργότερα ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου και οι Χαΐνηδες για να την κάνουν ψωμί. Ελληνικές συνθέσεις σε ροκ φόρμες.

Το 2008 πεθαίνει στα Εξάρχεια, δολοφονημένο από όπλο αστυνομικού ένας έφηβος 16 ετών, ο 

Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος. Αυτό που ακολουθεί είναι η πρώτη μαζική εξέγερση μαθητών και φοιτητών μετά από 35 χρόνια. Τα παιδιά σπάνε την Omerta τους και τα σχολικά συμβούλια αποκτούν νόημα. Η δολοφονία δεν αποτελεί μόνον αφορμή, αλλά και αιτία. Μια μάχη απέναντι στο φόβο του μέλλοντος που τους επιφυλάσσεται. Έμπλεξαν όμως στην εξέγερση και διάφοροι άσχετοι και τη χάλασαν. Ο αγώνας των μαθητών συνεθλίβη αλλά ο φόβος δικαιώθηκε. Χθες, στην πορεία μνήμης των μαθητών κατά της κρατικής αυθαιρεσίας παρακολουθήσαμε μαγευτικές στιγμές από το μέλλον, με ειδική μνεία να γίνεται στη φωτογραφία όπου τα Προπύλαια έχουν γεμίσει ΜΑΤ. Το μέλλον της εκπαίδευσης σε ένα ενσταντανέ.

Τέλος, έφυγε από τη ζωή ο Nelson Mandela (Madiba) φέτος. Σε αντίθεση με τους δύο προηγούμενους, αυτός έφυγε πλήρης ημερών, στα 95 του. Πρόλαβε να ζήσει, αλλά και να στερηθεί τη ζωή, όντας 27 χρόνια φυλακισμένος. Μαχητής που πάτησε στις ιδέες του, αλλά ήξερε και να τις διαχειριστεί. Η Νότιος Αφρική παραμένει μια χώρα ανισοτήτων, με τεράστια εγκληματικότητα και σχετικά μικρό προσδόκιμο ζωής. Όμως, αυτό που κατάφερε ο Madiba ήταν να μην ξεσπάσει εμφύλιος μετά την απελευθέρωσή και την εκλογή του ως Προέδρου. Με τα κοινωνικά δικαστήρια φρόντισε λευκοί και μαύροι να έρθουν σε μια συμφιλίωση ώστε να μπορούν να ζήσουν στο ίδιο κράτος, να τους ενώνει η ίδια σημαία ακόμα και αν μιλάνε άλλες από τις έντεκα επίσημες γλώσσες του κράτους.

Η συμφιλίωση στην Ελλάδα είναι mot interdit (απαγορευμένη λέξη). Στους αριστερούς θυμίζει είτε τις ήττες τους, είτε την ανοχή τους σε ένα κομμάτι του παλιού συστήματος που έπρεπε να αποδεχτούν και στους δεξιούς τις υποχωρήσεις που έκαναν και τα προνόμια που έχασαν. Ο Σιδηρόπουλος δήλωνε ο ίδιος ‘Ασυμβίβαστος’. Εντούτοις, τραγούδησε Θεοδωράκη και συνεργάστηκε με το Μαρκόπουλο αψηφώντας τις πάρα πολλές κριτικές που ακούστηκαν τότε πριν από αυτά τα ετερογενή παντρέματα. Και έκανε πράξη τη ρήση του Ρίτσου, ότι ‘εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε απ’ τον κόσμο, εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο’. Η μουσική ενώνει κι ας μη συμφιλιώνει απαραίτητα.

Όμως στην περίπτωση Γρηγορόπουλου να συμφιλιώσεις τι με τί. Τον πολίτη, ιδιαίτερα το νέο (που αν δεν κλείσει τα 18 δε λογίζεται ακόμα πολίτης, μην ξεχνιόμαστε) με το κράτος; Ποιο κράτος; Τη νέα γενιά με τη σκληρή πραγματικότητα  της ζωής; Δεν τη βιώνει μήπως; Και στην τελική, η ζωή μπορεί να είναι άδικη και σκληρή, αλλά ο θάνατος, πόσο μάλλον αν αυτός προέρχεται από δολοφονία, παραμένει το αντίθετό της. Εδώ όμως το παράδειγμα του Mandela είναι πιο ταιριαστό. Ένας άνθρωπος που πάλεψε με ένα άδικο, ρατσιστικό και αυταρχικό σύστημα, τιμωρήθηκε από αυτό για τις ιδέες και τη δράση του και στο τέλος το κατέρριψε και το άλλαξε. Υπήρξαν πολλά θύματα του apartheid, όμως φρόντισε μετά την πτώση του να μην υπάρξουν αντίποινα. Η μάχη ήταν αποδεκτή όσο υπήρχε πόλεμος, αλλά μετά τη νίκη κάθε αντίποινο βρισκόταν εκτός πλαισίου, στη σφαίρα της εκδίκησης.

Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είναι ένας πεδίο μάχης στο οποίο αναπτύσσουν δυνάμεις πάνω από δύο παίχτες. Βρίσκεται στη φάση που το παραπαίον καθεστώς προσπαθεί να καρπωθεί τα τελευταία λάφυρα και όπως έχει αποδείξει η ιστορία, τα καθεστώτα προκαλούν τη μεγαλύτερη ζημιά στον πληθυσμό κατά τη διάρκεια της πτώσης τους. Όταν το καθεστώς αλλάξει, πράγμα μαθηματικά βέβαιο ότι θα συμβεί, όπως καταδεικνύουν οι περιπτώσεις όλων των κρατών στα οποία επενέβη το ΔΝΤ, καλό θα ήταν να θυμηθούν οι νέοι κλειδοκράτορες αυτό που έχουμε απολέσει εδώ και καιρό, την ανθρωπιά μας. Να δείξουν ότι δεν είναι και αυτοί δολοφόνοι και ληστές με άλλα προσωπεία, αλλά φορείς μιας νέα πραγματικότητας. Που θα οδηγήσει στο μέλλον μέσω μιας εθνικής συμφιλίωσης.

Συνεδρία 30: Καληδονία

Απόκρημνα βουνά που καταλήγουν στο να σχηματίζουν ένα λίθινο τείχος προς την απείθαρχη Βόρεια Θάλασσα. Παραλίες δεν υπάρχουν, η χώρα δεν ανοίγεται στον κόσμο. Ο πέτρινος αιγιαλός απαγορεύει ακόμα και στη θάλασσα να εισβάλει εντός της. Τα βουνά στο εσωτερικό τους απόκρημνα, με ελάχιστη βλάστηση. Στα Νότια υπάρχουν κάποιες υποψίες δασικών εκτάσεων, αλλά αφού εγκαταλείψεις τον κόσμο του λίθου. Όχι δεν είναι μόνες τους οι πέτρες, λίμνες έχουν σπαρθεί για να λειτουργούν ως δεξαμενές που ποτίζουν τη ζωτικότητα των ανθρώπων. Λίμνες μυστηριακές, που τις συντροφεύουν θρύλοι για τέρατα που κατοικούν στα βάθη τους. Υδάτινοι θύλακες που κλείνουν μέσα τους τη γαλήνη, τον τρόμο και την υπόκωφη βία του τοπίου και των ανθρώπων.

Καλώς ήρθατε στην Καληδονία της Βόρειας Σκωτίας. Μέρος τραχύ όπως και οι λιγοστοί άνθρωποι που το κατοικούν. Η ανθρώπινη παρουσία είναι τόσο περιορισμένοι που λύκοι, αρκούδες και αλεπούδες στην ξηρά και σολομοί, όρκες και φώκιες στη θάλασσα αν αποφάσιζαν να κάνουν επιδρομή θα καταλάμβαναν λιμάνι και οικισμό σε δέκα λεπτά. Αντίθετα με τα τροπικά νησάκια του Ειρηνικού που ο Σκωτσέζος ναύαρχος ονόμασε Νέα Καληδονία όταν τα ανακάλυψε για να τιμήσει τη γενέτειρά του, εκεί φυτρώνει μόνο στάρι και κολοκύθι. Και το πρώτο κατά βάση γίνεται whiskey.

Έχω μία συνάδελφο που κατάγεται από εκεί. Τυπική κοκκινομάλλα, τροφαντή Σκωτσέζα, με φακίδες και πράσινα μάτια. Μας είχε καλέσει, εμάς και άλλο ένα ζευγάρι να πάμε τον Ιούνιο εκεί. Δύο το μεσημέρι είχε έξω 5 βαθμούς και το βράδυ -4. Ο Ολλανδός σύζυγός της λέει ότι το μέρος είναι ότι δεν είναι η δική του χώρα. Επικλινές, με πολύ κρύο και χιόνι, λίγη βροχή και πολύ πάνω από τη θάλασσα. Μέρος εξαιρετικής μοναδικότητας (πλεονασμός το ξέρω), που δεν μπορείς να φανταστείς πώς απέχει μερικές δεκάδες μίλια μόλις από τη βιομηχανική Γλασκώβη και λίγα παραπάνω από το γοτθικό Εδιμβούργο.

Στις δύο μεγάλες πόλεις συμβαίνουν άλλο πιο πολύπλοκα πράγματα. Στη Γλασκώβη χθες έπεσε ένα ελικόπτερο της αστυνομίας στην οροφή ενός μπαρ γεμάτου από κόσμο, λόγω Παρασκευόβραδου. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι μόλις είχε αλλάξει η ώρα και ήταν η μέρα του Αγίου Ανδρέα, προστάτη Αγίου της Σκωτίας. Ο απολογισμός μέχρι τώρα είναι οκτώ νεκροί και δεκατέσσερις βαριά τραυματίες. Αν και μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι ο Άγιος δεν τα έχει καλά με τα σώματα ασφαλείας, οι παράπλευρες απώλειες μας ωθούν στο συμπέρασμα ότι σίγουρα δεν έβαλε το χέρι του.

Στο Εδιμβούργο την Τρίτη το Εθνικό Κόμμα Σκωτίας παρουσίασε ένα σχέδιο για την ανεξαρτητοποίηση της χώρας μέσω της διεξαγωγής δημοψηφίσματος. Πυρετός υπερηφάνειας κατέκλυσε τη Σκωτία που μετά από περίπου 550 χρόνια θα προσπαθήσει με θεσμικό, δημοκρατικό τρόπο να αποχωρήσει από το Βρετανικό στέμμα, στο οποίο προσχώρησε τότε μετά από ήττα στο πεδίο των μαχών. Βέβαια, πέρα από τους τίτλους, η Σκωτία είναι διχασμένη και η Αγγλία χολωμένη. Για τους Μπλε του Βορρά όσο και αν διαρκούν οι εθνικιστικές κορώνες, οι σφυγμομετρήσεις δίνουν περίπου 52,3% υπέρ της ανεξαρτησίας, και οι εννιά μήνες που μεσολαβούν μέχρι να γίνει αυτό μπορούν να αλλάξουν εύκολα αυτό το μόλις +2,3% του ‘Υπέρ’.

Οι Άγγλοι από την άλλοι είναι εντελώς χαμένοι. Το κυβερνόν συντηρητικό κόμμα γνωρίζει ότι αν αποχωρήσει η Σκωτία, αν χάσει εδάφη δηλαδή, δεν ξαναβλέπει κυβέρνηση για τα επόμενα πενήντα χρόνια. Οι εργατικοί βλέπουν ευκαιρία, αλλά δεν παρεμβαίνουν για να μη χάσουν την υποστήριξη του πολυπληθέστερου Αγγλικού κοινού. Το παλάτι θα πνίξει τον πόνο του σε καμιά ιπποδρομία, ή σε κάποιο tennis club, και όλο το πολιτικό σκηνικό πετάει αόριστες απειλές και νουθεσίες. Άλλοι οργανισμοί έχουν πραγματικό θέμα όμως, όπως ο στρατός, που απαρτίζεται κατά 40% από Σκωτσέζους. Η Βρετανία θα απολέσει τη δυνατότητα παγκόσμια στρατιωτικής παρουσία με την αποχώρηση των Σκώτων στρατευμένων και αξιωματικών. Επίσης, η τράπεζα της Αγγλίας αρχίζει να έχει προβλήματα ευρώ. Διότι το σχέδιο προβλέπει διάλυση της πολιτικής, αλλά διατήρηση της νομισματικής ένωσης, δηλαδή η Σκωτία θα έχει ως νόμισμα τη Βρετανική λίρα. Επειδή το ‘ασύμμετρες οικονομίες, κοινό νόμισμα’ σα μόδα πέρασε, αλλά και για λόγους εκδίκησης, το City προβλέπεται να τους πει: Independence Ye Olde Boys means new sovereign currency.

Και καλά πείτε ότι αυτό λύνεται με τη θέσπιση της Σκωτσέζικης λίρας, που αρχικά θα έχει την ίδια ισοτιμία με τη Βρετανική και μετά θα τραβήξει το δρόμο της. Σε περίπτωση φυσικά που τα βρουν με το θησαυροφυλάκια για το ποιο είναι το ποσοστό σε πολύτιμα μέταλλα και ταμειακά ή συναλλαγματικά διαθέσιμα που αντιστοιχούν στη Σκωτία, κάτι το οποίο είναι highly unlikely. Εκεί που το σχέδιο πάσχει είναι στο θέμα της ΕΕ. Η Σκωτία επιθυμεί να παραμείνει μέλος της ΕΕ και μάλιστα να διατηρήσει όλα τα Opt-outs που έχει εξασφαλίσει η Βρετανία. Η απάντηση των Βρυξελλών ήταν άμεση και το ίδιο βράδυ εξέδωσαν ανακοίνωση που αναγράφει αναλυτικά ότι οποιαδήποτε περιοχή αποχωρήσει από κράτος-μέλος της ΕΕ, παύει να θεωρείται μέλος της Ένωσης και οφείλει, αν το επιθυμεί, να δηλώσει εκ νέου υποψηφιότητα εισόδου. Και εδώ είναι τα δύσκολα, διότι α)απαιτείται ομοφωνία για την είσοδο νέου μέλους στην ΕΕ και β)τα opt-outs της Βρετανίας όχι μόνο δεν εξασφαλίζονται, αλλά η κάλυψή τους είναι προαπαιτούμενο για να εξετασθεί μια υποψηφιότητα. Όσο για το (α) δεν ξέρω αν η Αγγλία θα προβάλλει Veto για λόγους εκδίκησης, πράγμα πολύ πιθανό και ταιριαστό στην ιδιοσυγκρασία τους, αλλά η Ισπανία θα το κάνει σίγουρα για δύο λόγους: 1) Καταλωνία, 2) Βασκωνία.

Τέλος, τεράστιο ζήτημα είναι και τα πυρηνικά όπλα. Η Σκωτία διατηρεί στο έδαφός της ένα στρατόπεδο στο οποίο φυλάσσονται πυρηνικές κεφαλές και ένα ναύσταθμο στον οποίο καταλύουν πυρηνικά υποβρύχια. Για τις κεφαλές μπορεί να ακολουθηθεί το μοντέλο της Ουκρανίας, όπου μεταφέρθηκαν τα όπλα με κοινή επιχείρηση ΝΑΤΟ και Ρωσίας σε ρωσικό έδαφος. Με τα υποβρύχια το θέμα είναι εξαιρετικά πολύπλοκο, καθώς η Βρετανία δε διαθέτει πλέον άλλου τύπου πλην trident. Και ενώ δήλωσαν ότι θα υπογραφούν όλες οι διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις που ρυθμίζουν τέτοια καθεστώτα και με δεδομένο ότι η εισδοχή στο ΝΑΤΟ θα γίνει αυτόματα, το ζήτημα με τα όπλα μαζικής καταστροφής σίγουρα δεν είναι στο χέρι τους.

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, η συνάδελφος έλεγε χθες στη δουλειά ότι μάλλον θα χρειαστεί διαβατήριο τα επόμενα Χριστούγεννα που θα πάει σπίτι της στην Καληδονία.

Συνεδρία 29: Ο καθένας το καράβι του

Πέρασε η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου το τελευταίο εμπόδιο που είχε για να μπει στους 32 που θα απαρτίζουν το cast του Mundiál του 2014. Στη χώρα όμως όπου οι νευρώσεις αποτελούν raison d’état υπήρξαν πολλαπλές αντιδράσεις, οι οποίες χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: α) κάποιοι που ένιωσαν υπερήφανοι, β) όσοι ένιωσαν χαρούμενοι, γ) εκείνοι που απογοητεύτηκαν, δ) αυτοί που δεν κατάλαβαν γιατί πρέπει να πανηγυρίζουμε αφού οι ίδιοι οι Βραζιλιάνοι διαδηλώνουν κατά της διοργάνωσης.

Εισαγωγικά, δεν μπορούμε να λησμονούμε το φαντασιακό αποτέλεσμα που επιφέρει στον κόσμο του ποδοσφαίρου το άθροισμα Βραζιλία + ποδόσφαιρο. Ειδικά για τους Ευρωπαίους παίχτες, η έλξη που τους προκαλεί το γεγονός ότι το Mundiál θα διεξαχθεί σε μια χώρα όπου το ποδόσφαιρο είναι de facto θρησκεία είναι ανυπέρβλητη. Ο σκοτωμός που έγινε ειδικά στους Ευρωπαϊκούς ομίλους επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό. Ποτέ άλλοτε μια αγωνιστική πριν το τέλος των προκριματικών δεν έμεναν τόσα εισιτήρια διεκδικούμενα.

Έπρεπε να το είχαμε καταλάβει από το καλοκαίρι, όταν κατά τη διάρκεια του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών οι Ευρωπαίοι αστέρες μιλούσαν ως αλλόθρησκοι που ανακάλυψαν την Αλήθεια. Ο Pirlo δήλωνε ότι αποτελούσε όνειρο καριέρας να παίξει στο Maracana. Οι χορτασμένοι από επιτυχίες Ισπανοί επέμεναν ότι θα σκιζόντουσαν να περάσουν στον τελικό μόνο και μόνο για να πατήσουν το χορτάρι του θρυλικού αυτού γηπέδου. Το Maracana αποτελεί τη φιλοσοφική λίθο του αθλήματος.

Ενδεχομένως και τη φιλοσοφική του λήθη. Μαγεμένοι από τις διηγήσεις και από τα στερεότυπα που συνοδεύουν τη σχέση της Βραζιλίας με το ποδόσφαιρο, έκλειναν τα μάτια στην πραγματικότητα που εκτυλισσόταν γύρω τους. Στη χώρα που ζει και αναπνέει βάση ιδεοληψιών για το ποδόσφαιρο, χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωναν κατά της διοργάνωσης. Και σα να μην έφτανε αυτό, Βραζιλιάνοι πρώην μεγάλοι αστέρες της μπάλας συνηγορούσαν υπέρ τους! Άκουγες δηλώσεις παλαιμάχων, πρώην παγκόσμιων πρωταθλητών, όπως οι Romario, Ronaldo, Cafu να υποστηρίζουν δημόσια ότι η διοργάνωση είναι ένα έγκλημα εις βάρος του Βραζιλιάνικου λαού, καθώς τα χρήματα που πάνε εκεί, είναι κονδύλια που έχουν ανακατευθυνθεί από την εκπαίδευση, τη σίτιση και την περίθαλψη. Το Mundiál της Βραζιλίας θα κοστίσει όσο τα τρία προηγούμενα μαζί (27,3 δις δολλάρια) και οι υπερτιμολογήσεις φτάνουν μέχρι και το 303% του αρχικού προϋπολογισμού. Με εξαίρεση των επίσημο Βραζιλιάνο εκπρόσωπο των πολυεθνικών, Pélé, όλοι οι αστέρες του παρελθόντος μετά το πέρας δύο ετών από την ανάληψη της διοργάνωσης άρχισαν να εκφράζουν επιφυλάξεις. Πλέον φωνάζουν την αντίρρησή τους.

Η εύκολη κριτική είναι να πεις ‘Δεν ήξεραν από την αρχή;’. Όχι, αμόρφωτα παιδιά οι περισσότεροι που έγιναν γνωστοί και εκατομμυριούχοι από τη μπάλα, δεν ήξεραν. Ούτε οι πολίτες φανταζόντουσαν ότι θα γινόταν τέτοιο πλιάτσικο. Διότι η Βραζιλία είναι απόλυτα συνδεδεμένη με το ποδόσφαιρο, αλλά με το ποδόσφαιρο ως διέξοδο. Το τόπι είναι διασκέδαση, χαρά, τρόπος να ξεφύγεις από τις φαβέλες και τη φτώχεια. Ένα διαβατήριο να ονειρευτείς καλύτερη ζωή για εσένα και την οικογένειά σου μακριά από τη φτώχεια και την εξαθλίωση. Η Βραζιλία έχει παράγει μερικούς από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες του αθλήματος, επειδή αυτοί αγάπησαν τη ζωή που κέρδισαν μέσα από τη μπάλα. Η εθνική τους ομάδα είναι η πιο πετυχημένη, με πέντε κατακτήσεις, διότι ανταποδίδουν μέσω αυτής της επιτυχίας τη ζωή που κέρδισαν.

Η διοργάνωση αυτή με όσα στερεί από τους Βραζιλιάνους για να διεξαχθεί, αντιστρέφει τη σχέση που έχουν αναπτύξει με το άθλημα. Αποδομεί και διαβρώνει τη φιλοσοφία ετών γύρω από το τι σημαίνει το ποδόσφαιρο για κάθε Βραζιλιάνο. Η διέξοδος προς μια καλύτερη ζωή, γίνεται τροχοπέδη της κοινωνικής ανάπτυξης. Το άθλημα των φτωχών μετατρέπεται σε πεδίο κερδοφορίας των λίγων. Οι Βραζιλιάνοι βλέπουν τις υποσχέσεις για μια καλύτερη και πιο πλούσια Βραζιλία να γκρεμίζονται και το χειρότερο είναι ότι το πολιορκητικός κριός για την καταστροφή του τείχους των ονείρων είναι το ποδόσφαιρο. Αυτό με το οποίο έχουν ταυτιστεί ως πληθυσμός.

Οι αντιδράσεις κλιμακώνονται και η βασική τους στόχευση παραμένει η διεθνής προβολή των θέσεών τους. Την πρωτοκαθεδρία κατέχει το ‘Μην έρθετε στη Βραζιλία’. Ακολουθούν τα ‘Θέλουμε φαγητό και όχι ποδόσφαιρο’ και ‘Το Παγκόσμιο Κύπελλο μας κλέβει τις ζωές’. Οι φίλαθλοι καλά θα κάνουμε να ακούσουμε τους αυτόχθονες. Να στηρίξουμε όσο μπορούμε λιγότερο το πλιάτσικο που στήνουν η FIFA και οι χορηγοί της εις βάρος κρατών και πληθυσμών. Οι αθλητές όμως είναι μιαν άλλη υπόθεση.

Η Βραζιλία παραμένει, ακόμα και ανάμεσα σε όλη αυτήν την αναταραχή, το promised land του αθλήματος. Αυτή η γη της επαγγελίας που δεν έχει πιλάφια, αλλά χορτάρι, δύο τέρματα και πολύ χρώμα. Από την άλλη υπάρχει και η επαγγελματική διάσταση. Οι ποδοσφαιριστές θέτουν στόχους και κρίνονται από το αν τους έχουν επιτύχει ή όχι. Ο στόχος του Mundiál για παράδειγμα επετεύχθη για την εθνική ομάδα και φυσιολογικά ήταν όλοι ευτυχισμένοι. Για την προσπάθεια και την καριέρα τους έπαιξαν και πέτυχαν.

Εγώ περήφανος για αθλητικές επιτυχίες δεν μπορώ να νιώσω. Ως ποδοσφαιρόφιλος είμαι χαρούμενος. Σεβόμενος την απαίτηση των Βραζιλιάνων, και να είχα τα χρήματα δε θα πήγαινα εκεί. Περήφανοι μπορούν να νιώθουν οι παίχτες, το τεχνικό επιτελείο και οι οικογένειές τους. Η πολιτική ηγεσία που δήλωσε ότι ‘Μας κάνατε περήφανους’, για άλλη μια φορά προσπαθεί να κλέψει προβολή από την προσπάθεια και τον ιδρώτα άλλων. Όμως στο δικό τους τομέα, στη δική τους δουλειά, οι ποδοσφαιριστές κρατούν την Ελλάδα στο Top15 του κόσμου σταθερά τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι πολιτικοί έχουν κάνει την Ελλάδα διεθνές πειραματόζωο, Νο134 στον κόσμο. Σε καμία από τις δύο κατηγορίες δεν έχουμε τις δυνατότητες να πατήσουμε κορυφή. Εντούτοις είναι εμφανές ποιος δουλεύει και ποιος μας δουλεύει.

Διασκεδαστικές ήταν και οι περιπτώσεις όσων περίμεναν την εθνική στη γωνία για να στάξουν τη χολή τους. Δεν πειράζει, όσοι βλέπουν το κάθε άθλημα ως μέσο ψυχανάλυσης και ψυχοθεραπείας, έχω συνεδρία δύο φορές τη βδομάδα και δε θα πλήξουν. Τέλος, όσοι δεν ασχολούνται με το ποδόσφαιρο καλύτερα ας μη σχολιάζουν. Ζω στην Αγγλία και δεν μπορώ να καταλάβω τι στο κέρατο τους πιάνει και συζητάνε με πάθος για τα Ashes στο κρίκετ. Δεν το ξέρω το σπορ, δε μιλάω. Όμως το ‘δείτε τι λένε οι Βραζιλιάνοι και εσείς πανηγυρίζετε’ είναι στάση α-ποδοσφαιρική (κατά το απολιτίκ). Ειλικρινά δέχομαι το να μην αρέσει σε κάποιον το ποδόσφαιρό, να μην καταλαβαίνει τι σημαίνει Βραζιλία στο δικό μας πλανήτη και να του φαίνονται όλα ετούτα δευτερεύοντα. Είναι τέτοια και γι’ αυτό κάποιοι τα γουστάρουμε, ως διέξοδο. Όσο δε γνωρίζουν δεν μπορούν να κατανοήσουν ούτε το δράμα των Βραζιλιάνων που βλέπουν να τους κλέβουν ένα γιγάντιο κομμάτι της κοσμοθεωρίας τους.

Σε κάθε περίσταση, καλό θα ήταν ο καθένας από εμάς να κοιτάξει πώς να βελτιώσει και να πώς να κουμαντάρει το δικό του καράβι.

Συνεδρία 28: Νοέμβρης

Είμαι από εκείνους τους βλαμμένους ανθρώπους που δεν έχουν μιαν αγαπημένη εποχή, έναν αγαπημένο μήνα, κτλ. Δεν μπορώ να επιλέξω συγκεκριμένες στιγμές σε μιαν περιοδικότητα και να τους φορέσω την ταμπελίτσα με την καρδούλα. Φυσικά υπάρχουν μέρες ορόσημα, αλλά και αυτές εξαρτώνται από την ψυχολογική μου κατάσταση και το lead-in που θα δώσουν οι προηγούμενες μέρες σε αυτές. Έχω περάσει υπέροχα και χάλια γενέθλια, γιορτές, επετείους, parties αποφοίτησης και όλα τα συναφή. Ακόμα και σε τελικό Ch.L. έχω περάσει χάλια, τότε που φάγαμε 4 από τη Milan πχ, 1994 ήταν.

Επίσης, τρελαίνομαι όταν ακούω τραγούδια που ο μήνας ή η μέρα δεν έχει κάποιο διαφορετικό συμβολισμό. Για να το κάνω λιανά, ο Αύγουστος του Παπάζογλου, το November Rain των Guns ‘N’ Roses, το Wake me Up When September Ends των Green Day είναι κομμάτια που δεν υμνούν το συγκεκριμένο μήνα στον οποίο αναφέρονται, αλλά χρησιμοποιούν αυτό που σημαίνει για να πουν κάτι διαφορετικό. Είναι το δεύτερο χειρότερό μου μετά από εκείνα τα κομμάτια που εξυμνούν ονόματα. Για μιαν Ελένη και κάθε Ελένη, ή μα δε σε λένε Γιάννη. Ανάθεμα την ώρα και τη στιγμή που ο παππούς σου λεγόταν αλλιώς, οι γονείς σου σε έταξαν αλλού ή είχαν μια καλύτερη ιδέα ή ο νονός σου δεν είπε Ελένη ή Ιωάννης. Θα άλλαζε όλη σου η ζωή αν είχε γραφτεί στο ληξιαρχείο το περιούσιο όνομα.

Στη μουσική όμως υπάρχουν τραγούδια ή συνθέσεις (χωρίς στίχο) που έχουν χαρακτηρίσει γεγονότα και εποχές. Σε μερικές περιστάσεις έδωσαν ταυτότητα και δυναμική στα γεγονότα, τα οποία έμειναν στη συνείδηση του κόσμου εξαιτίας της απήχησης του κομματιού. Δεν αναφέρομαι μόνο στις θετικές θύμισες. Υπάρχουν και συνθέσεις ή τραγούδια που ταυτοποιήθηκαν με αρνητικά γεγονότα, ή με γεγονότα, δράσεις και οργανισμούς που κάποιοι τα βλέπουν θετικά και κάποιοι αρνητικά, ανάλογα με την ιδεολογική τους τοποθέτηση.

Επειδή έχω το κακό συνήθειο να διαβάζω από διαφορετικές πηγές, είχα πάντα πρόβλημα με τις ημερομηνίες ορόσημα. Όχι διότι τις βρίσκω άχρηστες, τουναντίον τις θεωρώ απαραίτητες. Αυτό που μου δημιουργούσε αποστροφή ήταν ο τρόπος με το οποίο τις χειρίζονταν όλα τα μέλη της κοινωνίας και η προσέγγιση που είχαν ως προς αυτές. Οι μέρες μνήμης στην Ελλάδα αποτελούν εφαλτήριο αναμόχλευσης μύθων και φαντασιακών γεγονότων, αναπαραγωγής εκλαϊκευμένων clichés και πλήρους αποστροφής κάθε προσπάθειας ενδοσκόπησης και διδαχής. Το σχολείο βάζει τα παιδιά να μαθαίνουν το εγκεκριμένο ποίημα και η άποψη αυτή συνεπικουρείται από τους εξωσχολικούς ‘μεγάλους’ στους οποίους ενδεχομένως να απευθυνθεί κάποιο από αυτά, γνωστούς και ως μέσους πολίτες. Άλλωστε και εκείνοι όταν πήγαν σχολείο, τα ίδια διδάγματα υπέστησαν.

Η παραπάνω σημειολογική ανάλυση προέκυψε από τα νέα τέρατα που ακούμε για το Πολυτεχνείο. Δεν θα κάνω καταγραφή γεγονότων. Πλην μίας φοράς που έγραψα για τους μύθους δεν το έχω ξανακάνει σε αυτό το Blog. Και δεν το κάνω όχι γιατί βαριέμαι, αλλά διότι οι πληροφορίες βρίσκονται ελεύθερες εκεί έξω, όποιος έχει όρεξη μπορεί να ψάξει να τις βρει. Εκείνο που με ενδιαφέρει είναι ο τρόπος ανάλυσης και αξιολόγησής τους, η διάκριση μεταξύ των αξιόπιστων και των αναξιόπιστων πηγών, ο εντοπισμός των ντοκουμέντων μέσα στο χάος της ηλεκτρονικής και έντυπης λασπολίμνης. Επιστήμη το λένε και είναι διαδικασία και μέθοδος τελείως διακριτή από την τέχνη. Η τελευταία παράγει αισθητικό αποτέλεσμα, ντύνει δηλαδή με λυρισμό εικόνες, πράξεις και γεγονότα.

Η τέχνη έχει προωθήσει και έχει κάνει γνωστά σημαντικά γεγονότα. Αλλά το βασικότερο είναι ότι διαμόρφωσε την ταυτότητα της προοπτικής τους. Γεγονότα χαράκτηκαν στο συλλογικό ασυνείδητο ως ‘εθνικά’, ‘επαναστατικά’, ‘αντιστασιακά’, κτλ επειδή μερικά τραγούδια, λίγοι πίνακες, κάποιες ταινίες, μερικά διηγήματα ή/και μυθιστορήματα τους έδωσαν μια συγκεκριμένη ταυτότητα και χαρακτήρα.

Έτσι το Πολυτεχνείο πλασάρεται ως ‘αριστερή’ επέτειος. Είναι τα τραγούδια κυρίως που το συνοδεύουν και οι φωτογραφίες της εποχής που του δίνουν αυτή τη χροιά. Το ‘Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον’ είναι ίσως το πιο ενδεικτικό κομμάτι ορόσημο των γεγονότων του Νοέμβρη του 1973. Μαζί με τις φωτογραφίες των φοιτητών στα κάγκελα του Πολυτεχνείου με τα συνθήματα, και τα στιγματισμένα με την αύρα των μαχόμενων νέων λεωφορεία. Η τέχνη που παίρνει το γεγονός και του δίνει λυρισμό. Τραβάει τη μία πτυχή του, εκείνη που εξιτάρει και τη φέρνει στο προσκήνιο.

Το Πολυτεχνείο επίσης είναι η πρώτη περίπτωση στην Ελλάδα που ο θάνατος γίνεται μιντιακό θέαμα με όρους τέχνης. Η εισβολή του τανκ σε απευθείας μετάδοση, το κυνήγι στους δρόμους μετά, η δολοφονία με δράστη το Ντερτιλή σε φωτογραφία αποτελούν το δεδικασμένο της πρωτοσέλιδης βίας στα Ελληνικά ΜΜΕ. Δεδικασμένο που τηρείται με ευλάβεια από τα τριμελή πρωτοδικεία των δελτίων των οκτώ και από τους μονοκράτορες μεγαλοεκδότες.

Το Πολυτεχνείο με τους παρόντες που το σφετερίστηκαν και το εξαργύρωσαν με καριέρες. Το Πολυτεχνείο που οι κομματικές νεολαίες τις εποχής είτε δεν κατάλαβαν πώς συνέβη, είτε έγραφαν λιβέλους εναντίων του (ναι για τις αριστερές μιλάω). Το Πολυτεχνείο που η βαθιά δεξιά ακόμα αρνείται ότι συνέβη, αλλά κλείνει το μάτι στο τανκ. Το Πολυτεχνείο που θρυλείται ότι άρχισε την αντίστροφη μέτρηση της Χούντας. Το Πολυτεχνείο που το καπηλεύτηκαν εκείνοι που το αρνήθηκαν σε παρόντα χρόνο. Το Πολυτεχνείο, που παραμένει κλειστό από καπρίτσιο και τώρα που θα έπρεπε να κλείσει για τους εορτασμούς άνοιξε για να υποδεχτεί κόσμο. Το Πολυτεχνείο, στο οποίο πήγα πρώτη φορά το Νοέμβρη του 1990.

Συνεδρία 27: Ζαλισμένος και μπερδεμένος

Η βδομάδα μου ξεκίνησε καταπληκτικά. Τη Δευτέρα είχα ένα διάλογο με το Στάθη Καλύβα, καθηγητή πολιτικών επιστημών στο Yale τον οποίο έχω αναφέρει αρκετές φορές σε αυτό το blog. Είχαμε μια διαφωνία για το τι ορίζουμε ως ‘δολοφονία’ και τι ως ‘εκτέλεση’ και βασικά τι υπονοείται με τη χρήση των δύο όρων. Αφορμή υπήρξε η σύγκριση των περιστατικών στο Κερατσίνι και στο Ν. Ηράκλειο.

Ο Καλύβας έλεγε ότι ενώ για το θάνατο του Φύσσα χρησιμοποιήθηκε από τα ΜΜΕ ο όρος ‘δολοφονία’ για να καταδείξει την αμεσότητα και τη βιαιότητα της πράξης, για το θάνατο των δύο μελών της Χ.Α. επιλέχτηκε η λέξη ‘εκτέλεση’ υποδηλώνοντας κάτι λιγότερο βίαιο, συνδεδεμένο συνειδησιακά με χτυπήματα αριστερόστροφης τρομοκρατίας, πχ 17 Νοέμβρη. Η δική μου άποψη ήταν ότι ο όρος ‘εκτέλεση’ είναι πιο βαρύς από τη ‘δολοφονία’. Διότι η ‘δολοφονία’ μπορεί να έχει ίδια κίνητρα από το δράστη, να γίνει εξ αμελείας, ή να αποτελεί αποτέλεσμα παρόρμησης ή/και νοητικής ασθένειας. Αντίθετα, η ‘εκτέλεση’ είναι πάντα μια προμελετημένη και προσχεδιασμένη δολοφονία, με έναν ή περισσότερους εντολείς – ηθικούς αυτουργούς και έναν ή περισσότερους εκτελεστές έναντι κάποιου δεδομένου στόχου που φέρει απαραίτητα κάποιο συμβολισμό. Ενδεχομένως επίσης να επιδιώκει υλικό όφελος, όπως συμβαίνει στις ‘εκτελέσεις’ της Μαφίας.

Δε συμφωνήσαμε ακριβώς. Ο Καλύβας επέμενε ότι για το θάνατο των δύο μελών της Χ.Α. επαναλαμβανόταν ο όρος ‘εκτέλεση’ για να γίνει η σύνδεση από το κοινό με το παρακράτος και να δημιουργηθεί η συνείδηση ότι για το περιστατικό ευθύνεται η αριστερίζουζα τρομοκρατία, που αναφύεται ξανά ως αντίβαρο στον τραμπουκισμό της Χ.Α. Πιστεύει ότι το ΜΜΕ το κάνουν αυτό για να στηρίξουν έμμεσα τη ‘θεωρία των δύο άκρων’ της κυβέρνησης, χρεώνοντας το γεγονός στο ‘αριστερό άκρο’. Σε αυτό δε διαφωνώ μαζί του, καθώς και οι δύο πιστεύουμε ότι η συγκεκριμένη θεώρηση αποτελεί γελοιότητα και μάλιστα ο Καλύβας έχει γράψει και σχετικά μιαν εξαιρετική ανάλυση στη στήλη του στην ‘Καθημερινή’. Δε μπορώ όμως να δεχτώ ότι δεν ισχύει το ‘εκτέλεση’ > ’δολοφονία’. Άσχετα με το πώς το παρουσιάζει ο παραμορφωτικός φακός των ελληνικών ΜΜΕ.

Τον Καλύβα ειλικρινά τον εκτιμώ απεριόριστα. Όμως έχει πάθει κάτι που στις θεωρητικές επιστήμες, ιδιαίτερα στον Αγγλοσαξονικό κόσμο είναι σαν ασθένεια. Κάθε θεωρητικός προσπαθεί να κάνει μιαν αναδιατύπωση των όρων και σε αρκετές περιστάσεις προσθέτει και δικές του ερμηνείες. Το πρόβλημα υφίσταται όταν ο καθένας χρησιμοποιεί διαφορετικούς όρους για να περιγράψει το ίδιο φαινόμενο. Επειδή οι ορισμοί δεν είναι λάθος μπαίνουν στο λεξιλόγιο της επιστήμης και μετά οι επόμενοι προσπαθούν να κάνουν τις διακρίσεις. Διότι δύο λέξεις είναι αδύνατον να είναι 100% συνώνυμες, οπότε η κατηγοριοποίηση και ο διαχωρισμός είναι απαραίτητος. Έχω αρχίσει και εγώ να προσβάλλομαι από το μικρόβιο, αλλά πιστεύω ότι θα προλάβω να το καταπολεμήσω πριν εξαπλωθεί.

Ήρθε όμως η Πέμπτη και κάτι που έγραψε ο καθηγητής με έκανε να προβληματιστώ. Ενώ έχει γίνει η εισβολή των ΜΑΤ στην ΕΡΤ και έχουν αρχίσει να ακολουθούν τα όσα τραγελαφικά συμβαίνουν τις τελευταίες τρεις μέρες, ο Καλύβας έγραψε ότι όλος αυτός ο ξεσηκωμός έγινε για το κλείσιμο της τηλεόρασης, αλλά για το ότι τα πανεπιστήμια δεν έχουν ανοίξει καθόλου αυτό το έτος δεν κινείται φύλλο. Και σωστά, αφού το πανεπιστήμιο εκπέμπει μια μυστηριακή αύρα που δεν ακουμπά όσους δεν εμπλέκονται άμεσα με αυτό. Αντίθετα, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο λόγω της άμεσης επιρροής που έχουν στον πληθυσμό μπορούν και ενεργοποιούν τα αντανακλαστικά της κοινωνίας στον ελάχιστο χρόνο.

Η εικόνα των αστυνομικών έξω από το studio ενώ μεταδιδόταν πρόγραμμα, το ‘Ψυχή βαθιά’ ως τελευταία ατάκα του παραγωγού που σέρνεται βιαίως έξω από το studio, και κυρίως οι διμοιρίες ως φόντο στο υπαίθριο πρόγραμμα που στήθηκε στη Μεσογείων, είναι σκηνές από δικτατορία. Στιγμιότυπα που κοινοποιούνται σε παρόντα χρόνο και διαχέονται αυτομάτως. Η δημοσιογραφία έχει τα μέσα να παρουσιάσει τα προβλήματα και τις διώξεις που υφίσταται τάχιστα. Συγχωρέστε με που δε θα αναλύσω τις υπόλοιπες γραφικότητες, δεν είναι αυτό το θέμα μου.

Εκείνο που με θυμώνει είναι ότι τα ΜΑΤ είχαν μπει και στην ΑΣΟΟΕ πριν από περίπου ένα μήνα. Τότε όμως η αντίδραση ήταν από χλιαρή έως ανύπαρκτη. Τώρα υπολογίστε ότι το να μπαίνει η αστυνομία σε πανεπιστημιακό χώρο είναι παράνομο. Σε αντίθεση με το συμβολιστικό κομμάτι της φίμωσης του Τύπου, το πανεπιστήμιο είναι Terra Incognita για την αρχή. Εκτός βέβαια αν βρισκόμαστε σε δικτατορία. Η είδηση αφορούσε όμως μόνο όσους σπουδάζουν τώρα στην ΑΣΟΟΕ. Ούτε τις οικογένειές τους, ούτε όσους αποφοίτησαν από εκεί, ούτε καν όσους σπουδάζουν αυτή τη στιγμή σε άλλα ιδρύματα, ακόμα και των Αθηνών. Αυστηρά τους παρόντες.

Παραμένει όμως έωλο το ζήτημα ότι το πανεπιστήμιο δε συγκινεί. Θα μου πείτε εδώ ο πληθυσμός έχει πάθει ανοσία σε άλλα πιο απτά θέματα όπως: οι αυτοκτονίες, η πείνα, άνθρωποι να ψάχνουν στους κάδους για τροφή, άστεγοι να περιφέρονται στους δρόμους, παιδάκια να λιποθυμούν από την ασιτία, το πανεπιστήμιο σε πείραξε; Ναι για την ουσία του πράγματος, η οποία είναι ότι είναι ο μόνος χώρος που μπορεί να αμβλύνει το έλλειμμα παιδείας, γνώσης και νοοτροπίας (όχι με αυτή τη σειρά) που έχει σκεπάσει τη χώρα.

Χθες, Σάββατο ήμουν σε μιαν ημερίδα για τα πυρηνικά του Ιράν. Άδικος κόπος, αλλά προβλήματα του επαγγέλματος. Είναι χαζό να διοργανώνεις τέτοια συνέδρια όταν τρέχουν οι εξελίξεις. Έπρεπε πρώτα να πάρουμε στα χέρια μας τα αποτελέσματα του νέου γύρου συνομιλιών και μετά να καθίσουμε και να τα αναλύσουμε. Σε ένα διάλειμμα ένας καθηγητής του UCL μου εξηγούσε ότι απέργησαν την προηγούμενη βδομάδα διότι η κυβέρνηση της Βρετανίας προτείνει αύξηση 1% στους μισθούς των διοικητικών υπαλλήλων των πανεπιστημίων, ενώ έχουν υποστεί 13% μειώσεις τα τελευταία πέντε χρόνια και παράλληλα οι μισθοί των (πανεπιστημιακών) ερευνητών έχουν αυξηθεί 38%. Αυτό το θεώρησαν κοροϊδία και απέργησαν, με φοιτητές και καθηγητές στο πλευρό τους.

Τώρα κάντε τις συγκρίσεις με αυτό που συμβαίνει στα ελληνικά πανεπιστήμια και εξηγήστε μου και εμένα που είμαι τόσο ζαλισμένος και μπερδεμένος.

Συνεδρία 26: Vivere Pericolosamente

Οι Αμερικανοί έχουν μια έκφραση που στις πολιτικές επιστήμες και ιδίως στις διεθνείς σχέσεις την έχουμε κάνει αξίωμα: Options are path dependent (Οι επιλογές καθορίζουν την πορεία, σε απόδοση). Και φυσικά αυτό ακούγεται πολύ καλύτερα από την απειλή που μας απεύθυναν γονείς και παππούδες στην Ελλάδα: ‘Κανόνισε την πορεία σου’…

Έτσι λοιπόν, όταν ο καθένας μας διαλέγει κάτι, οφείλει να τον κάνει με πολύ μεγάλη προσοχή. Φυσικά υπάρχουν εμπόδια, περιορισμοί, παρερμηνείες, λανθασμένες κρίσεις, άγνοια και ένα σωρό άλλα πράγματα που μπορούν να αλλοιώσουν την ποιότητα και την αξιοπιστία μιας επιλογής. Αυτό είναι μια παρενέργεια, ένα ρίσκο που αξίζει να πάρει κανείς. Η αφετηρία είναι να βάλεις το μυαλό σου να δουλέψει, να σταθμίσεις τις επιλογές σου και να βγάλεις την καλύτερη δυνατή απόφαση. Ένας θεμελιώδες μέτρο που χρησιμοποιούν όλες οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες είναι το αποτέλεσμα που δίνει η πράξη: όφελος – κόστος (γι’ αυτό βλαμμένοι λογιστές η οικονομία είναι κοινωνική επιστήμη και όχι μαθηματικά). Αν το f(x) είναι θετικό τότε είμαστε ευτυχείς.

Καλούμαστε να επιλέξουμε κάποια πράγματα υποχρεωτικά. Για παράδειγμα, στη Δευτέρα Λυκείου δεν μπορούμε να μη διαλέξουμε κατεύθυνση. Αυτή είναι μια καίρια επιλογή ζωής, διότι ανοίγει συγκεκριμένα πεδία και σχολές. Μένοντας στο ίδιο θέμα, μετά τις πανελλήνιες ένα παιδί 17 – 18 ετών οφείλει να κάνει μια επιλογή που θα του καθορίσει σε τεράστιο βαθμό το μέλλον του. Αυτές τις υποχρεωτικές επιλογές θα μπορούσαμε να τις χαρακτηρίσουμε και συστημικές, καθώς η διάρθρωση της κοινωνίας μας έχει θέσει κάποια σημεία όπου κάθε πολίτης οφείλει να κάνει μια επιλογή.

Από την άλλη πλευρά, τις περισσότερες φορές που θα απαιτηθεί να χρησιμοποιήσουμε τη ζυγαριά αυτό συμβαίνει με ατομική πρωτοβουλία. Μπορείς να είσαι κάλλιστα οπαδός μιας ομάδας, αλλά το αν θα γίνεις οργανωμένος είναι τελείως επάνω σου. Επίσης, το να ψηφίζεις συνεχώς το ίδιο κόμμα δε σε κάνει αυτόματα μέλος του. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει ο πολίτης να κινήσει αυτοβούλως τη διαδικασία, δηλαδή να αποφασίσει ότι επιθυμεί να γίνει μέλος.

Κάποιες άλλες επιλογές είναι συναινετικές. Κανένας δεν μπορεί να παντρευτεί μόνος του (ή μόνη της για να είμαι πιο ακριβής). Είναι δύο (τουλάχιστον) που πρέπει να μιλήσουν να τα συμφωνήσουν και να προχωρήσουν. Ισχύει το ίδιο και σε συνεταιρισμούς. Όχι σαν τη Σου Λι, μιλάω για κανονικούς συνεταιρισμούς. Εκεί που διάφορα μέρη, κατ’ ουσίαν ανταγωνιστικά μεταξύ τους, συνθέτουν ένα σωματείο που θεσπίζει κοινούς κανόνες συμπεριφοράς και δράσης. Η επιλογή σε αυτές τις περιστάσεις δεν μπορεί να γίνει κατά μονάς, και όταν υφίσταται πριν τη δημιουργία του ομίλου/συνεταιρισμού/ομάδος κτλ μπορεί να χαρακτηριστεί ως ‘διάθεση’, ‘σκέψη’, ‘επιθυμία’ και τα συναφή.

Σε κάθε επιλογή ενυπάρχει το ρίσκο. Εμείς στις διεθνείς σχέσεις, και γενικότερα στις πολιτικές επιστήμες, το ορίζουμε ως την απόσταση μεταξύ των μέσων και των στόχων. Αυτή η απόσταση καλύπτεται συνήθως με τη συλλογή πληροφοριών ώστε η επιλογή να είναι η βέλτιστη. Και επειδή ο περφεκτσιονισμός όταν οι πηγές και η ενημέρωση είναι πεπερασμένες δεν είναι εφικτός, ας το συμφωνήσουμε στο ‘η καλύτερη δυνατή’.

Τέλος, υπάρχει και η κατηγορία ‘βεβιασμένη επιλογή’. Και τη λέξη ‘βία’ την χρησιμοποιώ με την ευρεία έννοια του όρου. Είτε με το Καβαφικό βία = βιασύνη, είτε με την πρωτογενή της έννοια (αυτή που χρησιμοποιούν τα λεωφορεία, παραφράζοντας τον Καβάφη), είτε με την οπτική του ‘μη χείρον βέλτιστον’. Δεν υπάρχει περίπτωση κάποιος να μην έχει επιλογή. Σε αρκετές φάσεις της ζωής μας όμως έχουμε μόνο κακές και προσπαθούμε να τραβήξουμε το χαρτάκι με τη λιγότερο επώδυνη.

Όλα τα παραπάνω είναι αποδεκτά. Εκείνο που με τρελαίνει όμως είναι όταν άνθρωποι κάνουν επιλογές για να γίνουν κάποιοι. Έχω ένα γενικότερο πρόβλημα με τα ετερόφωτα όντα. Το να είναι κάποιος ΑΕΚ είναι ένα πράγμα, το να δηλώνει όμως Original είναι ένα άλλο. Επίσης, άλλο να δηλώνεις Σικελός και άλλο μέλος της Camorra. Είναι επίσης διακριτό το να ανήκεις ιδεολογικά σε κάποιο χώρο από το να δηλώνεις ότι είσαι ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, Χ.Α. Στη δεύτερη περίπτωση ταυτοποιείσαι και χαρακτηρίζεσαι μέσω της ιδιότητας που σου προσδίδει το κόμμα στο οποίο δηλώνεις ότι ανήκεις. Έτσι, υποβαθμίζεις την ατομικότητά σου και υποτάσσεις σε μια συλλογικότητα που θεωρείς ότι σου δίνει ένα κύρος και μια ταυτότητα.

Στο προχθεσινό περιστατικό της διπλής δολοφονίας έξω από τα γραφεία της Χ.Α. τα βασικά ΜΜΕ επαναλάμβαναν το ‘δύο μέλη της Χ.Α.’, μέχρι να μετατραπούν οι δολοφονηθέντες σε ‘παιδιά’ και ‘παλικάρια’. Βέβαια και στη δολοφονία του Παύλου Φύσσα έλεγαν ‘κουμμουνιστής’, ‘μέλος του αντιεξουσιαστικού χώρου’ και λοιπούς χαρακτηρισμούς. Λυπάμαι, αλλά για ‘μένα είναι τρεις δολοφονηθέντες άνθρωποι και δε με ενδιαφέρουν τα υπόλοιπα στοιχεία που ανήκουν στην αστυνομική πλευρά της υπόθεσης. Το ανθρωποκτονιών είναι εκείνο που οφείλει να κάνει τα προφίλ για να ανακαλύψει τα κίνητρα, τους δράστες και τους υποκινητές των δολοφονιών. Εντούτοις, όχι και αγαπητά ΜΜΕ, αν ο ένας ήταν ‘αντιεξουσιαστής’ και οι άλλοι ήταν ‘νεοναζί’. Έτσι για την ισορροπία του πράγματος.

Τα νέα θύματα ήταν νέοι που Παρασκευή βράδυ επέλεξαν να πάνε στην τοπική οργάνωση του κόμματος στο οποίο ανήκουν. Το συγκεκριμένο μόρφωμα διώκεται ποινικά για πολλαπλά αδικήματα, στα οποία περιλαμβάνεται και το ‘εγκληματική οργάνωση’. Δυστυχώς, διάβασα χθες και καφρίλες από αριστερούς με πιο χυδαία το ‘Αν γίνεις μέλος εγκληματικής οργάνωσης μπορεί να πεθάνεις έτσι’. Να δώσω τα συγχαρητήριά μου στην πολιτισμένη αριστερά σε σχέση με τα Ορκ. Όταν δολοφονούνται άνθρωποι, οφείλουμε στην παιδεία μας και στον πολιτισμό μας να δείξουμε τον απαραίτητο σεβασμό. Αλλιώς είσαι είτε μαριονέτα του συστήματος, όπως οι δημοσιογράφοι που στις 21:00 ώρα Ελλάδος είχαν βρει κατηγορουμένους και είχαν εκδώσει πορίσματα, είτε ρεμβασιστής κάφρος. Ως γνωστόν, η μόρφωση δε συνεπάγεται παιδεία.

Στην τελική, οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν τη ζωή τους. Όσο και αν τα Μέσα Μαζικής Εξημέρωσης προσπαθούν να κλείσουν όλους τους πολίτες σπίτια τους για να τους πλασάρουν την εικόνα της πραγματικότητας που τα συμφέρει, υπάρχουν απώλειες. Άνθρωποι που θέλουν να αγωνιστούν, πολίτες που θέλουν να αντιδράσουν και κάποιοι που έχουν ανακαλύψει το off στο τηλεχειριστήριο.

Κάποιοι προσχωρούν στη Χ.Α. για να νιώσουν ότι ανήκουν κάπου και είναι κάτι. Η κοινωνία (προσοχή: όχι η πολιτεία που δεν υφίσταται πλέον) έχει χρέος να τους τραβήξει από εκεί, όχι με τη βία, αλλά ενημερώνοντας και επιμορφώνοντάς τους. Η εν ψυχρώ εκτέλεση είναι δολοφονική πράξη, το βαρύτερο ποινικό αδίκημα. Και σε αυτήν την περίσταση θύματα ήταν δύο αμαθείς νέοι που έγιναν μέλη της Χ.Α. για να αποκτήσουν οντότητα και όχι για να ζήσουν επικινδύνως.

Συνεδρία 25: Σε Παρακαλώ Γιατρέ Μου

Σάββατο 26 Οκτωβρίου, του Αϊ Δημήτρη σήμερα και να πω στο Maldini να χαίρεται το όνομά του αρχικά. Επίσης σήμερα γίνεται για πρώτη φορά μετά από χρόνια ένα clásico για το οποίο μιλάμε μόνο για μπάλα. Επειδή είναι πολλές οι μέρες ανυπομονησίας για το σπουδαιότερο παιχνίδι πρωταθλήματος στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια (προσπαθεί το Bayern – Dortmund να πάρει τη θέση του, αλλά Messi, Neymar από τη μία και Cristiano, Bale από την άλλη κρατούν την Ισπανική κόντρα ακόμα στην κορυφή). Την άποψή μου για το πώς βλέπω το παιχνίδι την έγραψα χθες στο άρθρο του Κολλίτζα στο gazzetta, αυτό που με ανησυχεί είναι μη χρειαστώ περίθαλψη το βράδυ.

Ευτυχώς ζω στην Αγγλία. Τι ευτυχώς δηλαδή, εδώ πληρώνεις τα πάντα. Αλλά επειδή δουλεύω σε πανεπιστημιακό ινστιτούτο στο νοσοκομείο του πανεπιστημίου έχω δωρεάν πρόσβαση. Αν ήμουν στην Ελλάδα, άνεργος φυσιολογικά όπως οι περισσότεροι συμφοιτητές μου, θα έπρεπε να καταφύγω σε κάποιο κοινωνικό ιατρείο. Σκεφτείτε τώρα να έχεις κερδίσει και μέσα στον παροξυσμό της νίκης να πας να σε δε ο γιατρός με νοοτροπία ‘Barça και δεν είμαι καλά’ και να πρέπει να αντιμετωπίσεις το ΜΑΤατζή στο κοινωνικό ιατρείο. Να μπλέξεις σε επεισόδια ως τηλεθεατής είναι το άκρον άωτον της γκαντεμιάς. Ή της βλακείας, ό,τι προτιμάτε.

Φανταστείτε τώρα πάλι να έχεις χάσει και να πας στο κοινωνικό ιατρείο ζοχαδιασμένος και να βρεις απέναντί σου τα ΜΑΤ. Στην ευαίσθητη ψυχολογία της στιγμής βλέπεις τα σύμβολα της Μαδρίτης και του Φραγκισμού μέσα στις στολές και παίρνεις ανάποδες. Πάλι μπλέκεις σε επεισόδια ως τηλεθεατής.

Μετά το βλέπεις αποστασιοποιημένα και αναρωτιέσαι: Τι διάολο κάνουν τα ΜΑΤ στο κοινωνικό ιατρείο; Αρχικά περνάει από το μυαλό σου ότι στη συνέντευξη που έδωσε ο Μπουμπούκος στο Χατζηνικολάου (στα καλά του εξωτερικού είναι ότι δε μπαίνεις στον πειρασμό να κάνεις τη μαλακία να τη δεις) δέχτηκε μόνο μια δύσκολη ερώτηση από κάποιον που ήταν άνεργος ιατρός και προσέφερε τις υπηρεσίες του εκεί. Αλλά εκδικητικό το καμάρι της υγείας; Τζάμπα το έχει το προσωνύμιο;

Σε δεύτερη φάση προβληματίζεσαι πάνω στο γιατί να υπάρχει το κοινωνικό ιατρείο. Δεδομένου ότι η κοινωνία έχει διαλυθεί εντελώς οτιδήποτε φέρει αυτήν την ταμπέλα είναι ύποπτο και μάλλον είναι έργο που έχουν κάνει οι κουμμουνιστάς που διαβάλουν επίμονα το success story. Προσπάθησα την προηγούμενη βδομάδα να βάλω τον αδερφό μου να μου το εξηγήσει. Είχε πάει λέει στο κοινωνικό ιατρείο στο Ηράκλειο επειδή χρειαζόταν καινούργια γυαλιά και δεν ήθελε να δώσει 50 ευρώ επίσκεψη στον ιδιώτη οφθαλμίατρο για τη γνωμάτευση. Δεν κινείται το χρήμα έτσι. Πήγε εκεί και του εξέτασαν τζάμπα τα μάτια και μετά πήγε και άλλαξε μόνο φακούς και όχι σκελετό! Και επειδή ψάχνει γκόμενα, σίγουρα με την ανάπτυξη δεν πρόκειται να τα φτιάξει.

Στο Ηράκλειο βέβαια το να πάει η αστυνομία στο κοινωνικό ιατρείο θα ήταν σαν επίσημη κήρυξη πολέμου. Θα κατέβαιναν τα αδέρφια από τα Ανώγεια, τον Κρουσώνα, τα Ζωνιανά και τα λοιπά terra nullius, που και καλύτερα εξοπλισμένοι είναι από την αστυνομία και καλύτερα εκπαιδευμένοι. Και μια ήττα της αστυνομίας θα χαλάσει το κλίμα και το προφίλ που φτιάχνεται σε όλη τη χώρα. Θυμάμαι τον πατέρα μου να μου λέει ότι όταν ήθελαν να πάρουν τα αρχαία από το αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου όλη η πόλη είχε κατέβει στην περιφρούρηση του κτηρίου. Ήταν 1975 και ενώ έκανε τη βάρδια του στο οπλοπολυβόλο που είχε στηθεί στην ταράτσα του σχολείου απέναντι από το μουσείο (στο Καπετανάκειο για τους γνώστες της περιοχής) άκουσε την εξής κουβέντα μεταξύ ενός μπάρμπα που καθόταν από κάτω και ενός δημοσιογράφου από την Αθήνα που είχε κατεβεί για να καλύψει το γεγονός:

-          Γέροντα τι θα κάνετε τώρα που η κυβέρνηση σχεδιάζει να στείλει τα ΜΑΤ;

-          Μα ηντά ‘ναι παιδί μου έκειανα τα μάθια που λες;

-          Είναι κάτι άγριοι αστυνομικοί που κρατάνε όπλα και ρόπαλα και δέρνουν.

-          Και εμείς παιδί μου ήντα θαρρείς πως βαστούμε, βασιλικούς;

Αλλά τι ήξερε ο Μπάρμπας τότε. Τέλος πάντων, αν και εμείς οι Καταλανοί έχουμε μια προτίμηση στον Άι Γιώργη (San Jordi καταλανιστί) που τον έχουμε βάλλει και στο σήμα του συλλόγου (το άσπρο πλαίσιο με τον κόκκινο σταυρό στο πάνω αριστερά μέρος αυτό συμβολίζει), σήμερα καλό θα ήταν ο Άι Δημήτρης να βοηθήσει να κερδίσουμε με κανένα 1-0, 2-0, 2-1, αλλιώς προβλέπω τρεχάματα. Σε παρακαλώ γιατρέ μου!    

Συνεδρία 24: Αγιασθήτω το Όνομά Σου

Το είδαμε και αυτό λοιπόν. Σπουδάστρια νοσηλευτικής στην Πάτρα αποβλήθηκε επειδή αρνήθηκε να συμμετάσχει στην προσευχή. Προφανώς η ανάγωγη δεν μπορούσε να κατανοήσει ότι μόνο ο ‘Χριστός σώζει’ και ήθελε να βοηθήσει τους αρρώστους με επιστημονικά, ιατρικά κριτήρια. Αλλά αντί να εφαρμόσει την προσευχή ως ενδεδειγμένη μέθοδο ίασης η ξετσίπωτη, ήθελε προφανώς να χρησιμοποιεί αναλώσιμα και φάρμακα, χρεώνοντας έτσι το νοσοκομείο και κατ’ επέκταση τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή όλους τους φορολογούμενους. Αίσχος, ντροπή, όνειδος! Τι επιδιώκουν δηλαδή όλοι αυτοί; Να σταματήσουν οι Έλληνες να είναι ο περιούσιος λαός και να πάει ο Μεγαλοδύναμος off-shore την προτίμησή του αλλού;

Μερικές φορές δεν καταλαβαίνω που βαδίζουμε. Θυμάμαι τότε στο γυμνάσιο που είχε βγάλει ο διευθυντής, ψάλτης ο ίδιος, τον Κώστα να πει την προσευχή το πρωί. Ο Κώστας πήρε το μικρόφωνο, ξερόβηξε δύο φορές και μετά είπε με σεντόρια φωνή: ‘Προσευχήηη. Τα χείλη σου, τα χείλη σου για ‘μένανε καίνε, και τα μάτια σου μερόνυχτα κλαίνε. Μερόνυχτα κλαίνε…’ Ο διευθυντής γούρλωσε τα μάτια, του βούτηξε το μικρόφωνο από τα χέρια και το πήρε στο γραφείο του. Έφαγε πενθήμερη αποβολή. Βέβαια, εμείς οι υπόλοιποι μικροί και άμαθοι ακόμα στηρίξαμε το συμμαθητή μα και όχι τη ελέω Θεού διεύθυνση και αρνηθήκαμε να ξαναπούμε προσευχή. Έτσι την έλεγε από εκείνη τη μέρα και μετά ο παπάς που δίδασκε θρησκευτικά. Αλληλεγγύη το λέγαμε τότε στον Κώστα, αλλά ελπίζω να έχουν στρώσει με τον καιρό οι ρέμπελοι έφηβοι.

Μιαν άλλη φορά πάλι, πιο παλιά που είχα πάει στο νοσοκομείο λόγω πνευμονίας, είχα παρατηρήσει ότι πάνω από κάθε κρεβάτι είχε και μια εικονίτσα. Και αναρωτιόμουν ο εφτάχρονος αν η δύναμη του Θεού, συνδυάζεται με αυτή των γιατρών και των νοσοκόμων, όπως το έκαναν τα Χελωνονιτζάκια ή οι Transformers που έβλεπα στην τηλεόραση. Μάλλον έτσι θα ήταν. Γιατί και η γιαγιά μου που ερχόταν να με δει όταν ερχόταν κάποιος γιατρός ή νοσοκόμα μίλαγε με αυτούς και όταν έλειπαν κοίταζε την εικόνα.

Η σχέση της θρησκείας με την ιατρική άλλωστε είναι θεσμική. Τα περισσότερα νοσοκομεία στο Χριστιανικό κόσμο (υπάρχει και άλλος;) φέρουν ως τίτλο ονόματα Αγίων. Και όσα δεν το κάνουν επειδή τα έχει ονοματίσει το ψώνιο που τα ίδρυσε ή κάτι στρατιωτικά που είναι νούμερα, έχουν οπωσδήποτε μια εκκλησία στο χώρο τους, βοήθεια στους αρρώστους και στους συγγενείς τους. Μην ακούτε αηδίες ότι η πίστη είναι προσωπικό δικαίωμα του καθενός. Η πίστη είναι υποχρεωτική, θεσμικά κατοχυρωμένη και πανταχού παρούσα.

Άλλωστε πώς αλλιώς θα είχε καθιερωθεί το ‘φακελάκι’. Πάνε τώρα οι Αντίχριστοι να μας το περάσουνε ως διαφθορά. Χα! Και ξανά χα! Ας γελάσω. Συγγνώμη άνθρωπέ μου, όταν πας στην εκκλησία δε δίνεις κάτι στο παγκάρι για να πάρεις ένα κεράκι; Το κόστος παραγωγής για το κάθε κεράκι είναι δύο λεπτά. Δίνει κανένας λιγότερο από 20; Οι περισσότεροι δε βάζουν μισό ή ένα Ευρώ; Όταν πας στο παπά για μια υπηρεσία (γάμος, βάφτιση, εξομολόγηση, κτλ) δεν του δίνεις κάτι; Αφού ο γιατρός κάνει τη ίδια δουλειά, προσπαθεί να σε σώσει, δεν πρέπει να του δώσει κάτι; Που πήγε το ελληνικό φιλότιμο;

Αλλά η νέα γενιά έχει απομακρυνθεί από το σωστό δρόμο και δεν αναγνωρίζει αξίες. Πάνε εκεί στα γήπεδα και φωνάζουν για κάτι κίτρινους, πράσινους, κόκκινους και ασπρόμαυρους Θεούς. Ήμαρτον! Λες και ο Θεός είναι εμπριμέ ύφασμα από του Χυτήρογλου! Πάνε μετά και σε κάτι άλλες συναυλίες και σε κέντρα ανομίας και λένε ότι είναι Θεός ο ένας, Θεά η άλλη, ακούνε και κάτι σατανιστικά όπως το Sympathy for the Devil (φτου Παναγία μου) και μετά πάνε στη δουλειά τους και απέχουν από την προσευχή! Ειδικά εκείνη στην Πάτρα που ήταν και νοσοκόμα και καλά, αδερφή δηλαδή, δεν μπορούσε να καταλάβει ότι ο δεύτερος χαρακτηρισμός παίρνει και ένα ‘Εν Χριστώ’ μπροστά. Βρε καλά της κάνανε!

Άντε γιατί το έχουμε παραξηλώσει σε αυτή τη χώρα. Όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι μιλάει απευθείας με το Θεό, τότε ο λαός ο περιούσιος οφείλει να πράττει καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή του. Μόνο έτσι θα βγούμε από την κρίση. Να επαναλαμβάνουμε το ‘δώσε ημίν σήμερον’, μέχρι να έρθει αυτό το σήμερα. Αλλά δεν είμαστε αρκετά πιστοί και ο Θεός θα μεταφέρει την περιουσία του αλλού. Μάλλον στη Γερμανία όπου κυβερνούν οι πραγματικοί Χριστιάνο-δημοκράτες. Έτσι μας μένει μια μόνο επιλογή. Πάμε όλοι μαζί: Πάτερ ημών, ο εν τοις ουρανοίς, αγιασθήτω το όνομά σου…