Συνεδρία 29: Ο καθένας το καράβι του

Πέρασε η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου το τελευταίο εμπόδιο που είχε για να μπει στους 32 που θα απαρτίζουν το cast του Mundiál του 2014. Στη χώρα όμως όπου οι νευρώσεις αποτελούν raison d’état υπήρξαν πολλαπλές αντιδράσεις, οι οποίες χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: α) κάποιοι που ένιωσαν υπερήφανοι, β) όσοι ένιωσαν χαρούμενοι, γ) εκείνοι που απογοητεύτηκαν, δ) αυτοί που δεν κατάλαβαν γιατί πρέπει να πανηγυρίζουμε αφού οι ίδιοι οι Βραζιλιάνοι διαδηλώνουν κατά της διοργάνωσης.

Εισαγωγικά, δεν μπορούμε να λησμονούμε το φαντασιακό αποτέλεσμα που επιφέρει στον κόσμο του ποδοσφαίρου το άθροισμα Βραζιλία + ποδόσφαιρο. Ειδικά για τους Ευρωπαίους παίχτες, η έλξη που τους προκαλεί το γεγονός ότι το Mundiál θα διεξαχθεί σε μια χώρα όπου το ποδόσφαιρο είναι de facto θρησκεία είναι ανυπέρβλητη. Ο σκοτωμός που έγινε ειδικά στους Ευρωπαϊκούς ομίλους επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό. Ποτέ άλλοτε μια αγωνιστική πριν το τέλος των προκριματικών δεν έμεναν τόσα εισιτήρια διεκδικούμενα.

Έπρεπε να το είχαμε καταλάβει από το καλοκαίρι, όταν κατά τη διάρκεια του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών οι Ευρωπαίοι αστέρες μιλούσαν ως αλλόθρησκοι που ανακάλυψαν την Αλήθεια. Ο Pirlo δήλωνε ότι αποτελούσε όνειρο καριέρας να παίξει στο Maracana. Οι χορτασμένοι από επιτυχίες Ισπανοί επέμεναν ότι θα σκιζόντουσαν να περάσουν στον τελικό μόνο και μόνο για να πατήσουν το χορτάρι του θρυλικού αυτού γηπέδου. Το Maracana αποτελεί τη φιλοσοφική λίθο του αθλήματος.

Ενδεχομένως και τη φιλοσοφική του λήθη. Μαγεμένοι από τις διηγήσεις και από τα στερεότυπα που συνοδεύουν τη σχέση της Βραζιλίας με το ποδόσφαιρο, έκλειναν τα μάτια στην πραγματικότητα που εκτυλισσόταν γύρω τους. Στη χώρα που ζει και αναπνέει βάση ιδεοληψιών για το ποδόσφαιρο, χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωναν κατά της διοργάνωσης. Και σα να μην έφτανε αυτό, Βραζιλιάνοι πρώην μεγάλοι αστέρες της μπάλας συνηγορούσαν υπέρ τους! Άκουγες δηλώσεις παλαιμάχων, πρώην παγκόσμιων πρωταθλητών, όπως οι Romario, Ronaldo, Cafu να υποστηρίζουν δημόσια ότι η διοργάνωση είναι ένα έγκλημα εις βάρος του Βραζιλιάνικου λαού, καθώς τα χρήματα που πάνε εκεί, είναι κονδύλια που έχουν ανακατευθυνθεί από την εκπαίδευση, τη σίτιση και την περίθαλψη. Το Mundiál της Βραζιλίας θα κοστίσει όσο τα τρία προηγούμενα μαζί (27,3 δις δολλάρια) και οι υπερτιμολογήσεις φτάνουν μέχρι και το 303% του αρχικού προϋπολογισμού. Με εξαίρεση των επίσημο Βραζιλιάνο εκπρόσωπο των πολυεθνικών, Pélé, όλοι οι αστέρες του παρελθόντος μετά το πέρας δύο ετών από την ανάληψη της διοργάνωσης άρχισαν να εκφράζουν επιφυλάξεις. Πλέον φωνάζουν την αντίρρησή τους.

Η εύκολη κριτική είναι να πεις ‘Δεν ήξεραν από την αρχή;’. Όχι, αμόρφωτα παιδιά οι περισσότεροι που έγιναν γνωστοί και εκατομμυριούχοι από τη μπάλα, δεν ήξεραν. Ούτε οι πολίτες φανταζόντουσαν ότι θα γινόταν τέτοιο πλιάτσικο. Διότι η Βραζιλία είναι απόλυτα συνδεδεμένη με το ποδόσφαιρο, αλλά με το ποδόσφαιρο ως διέξοδο. Το τόπι είναι διασκέδαση, χαρά, τρόπος να ξεφύγεις από τις φαβέλες και τη φτώχεια. Ένα διαβατήριο να ονειρευτείς καλύτερη ζωή για εσένα και την οικογένειά σου μακριά από τη φτώχεια και την εξαθλίωση. Η Βραζιλία έχει παράγει μερικούς από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες του αθλήματος, επειδή αυτοί αγάπησαν τη ζωή που κέρδισαν μέσα από τη μπάλα. Η εθνική τους ομάδα είναι η πιο πετυχημένη, με πέντε κατακτήσεις, διότι ανταποδίδουν μέσω αυτής της επιτυχίας τη ζωή που κέρδισαν.

Η διοργάνωση αυτή με όσα στερεί από τους Βραζιλιάνους για να διεξαχθεί, αντιστρέφει τη σχέση που έχουν αναπτύξει με το άθλημα. Αποδομεί και διαβρώνει τη φιλοσοφία ετών γύρω από το τι σημαίνει το ποδόσφαιρο για κάθε Βραζιλιάνο. Η διέξοδος προς μια καλύτερη ζωή, γίνεται τροχοπέδη της κοινωνικής ανάπτυξης. Το άθλημα των φτωχών μετατρέπεται σε πεδίο κερδοφορίας των λίγων. Οι Βραζιλιάνοι βλέπουν τις υποσχέσεις για μια καλύτερη και πιο πλούσια Βραζιλία να γκρεμίζονται και το χειρότερο είναι ότι το πολιορκητικός κριός για την καταστροφή του τείχους των ονείρων είναι το ποδόσφαιρο. Αυτό με το οποίο έχουν ταυτιστεί ως πληθυσμός.

Οι αντιδράσεις κλιμακώνονται και η βασική τους στόχευση παραμένει η διεθνής προβολή των θέσεών τους. Την πρωτοκαθεδρία κατέχει το ‘Μην έρθετε στη Βραζιλία’. Ακολουθούν τα ‘Θέλουμε φαγητό και όχι ποδόσφαιρο’ και ‘Το Παγκόσμιο Κύπελλο μας κλέβει τις ζωές’. Οι φίλαθλοι καλά θα κάνουμε να ακούσουμε τους αυτόχθονες. Να στηρίξουμε όσο μπορούμε λιγότερο το πλιάτσικο που στήνουν η FIFA και οι χορηγοί της εις βάρος κρατών και πληθυσμών. Οι αθλητές όμως είναι μιαν άλλη υπόθεση.

Η Βραζιλία παραμένει, ακόμα και ανάμεσα σε όλη αυτήν την αναταραχή, το promised land του αθλήματος. Αυτή η γη της επαγγελίας που δεν έχει πιλάφια, αλλά χορτάρι, δύο τέρματα και πολύ χρώμα. Από την άλλη υπάρχει και η επαγγελματική διάσταση. Οι ποδοσφαιριστές θέτουν στόχους και κρίνονται από το αν τους έχουν επιτύχει ή όχι. Ο στόχος του Mundiál για παράδειγμα επετεύχθη για την εθνική ομάδα και φυσιολογικά ήταν όλοι ευτυχισμένοι. Για την προσπάθεια και την καριέρα τους έπαιξαν και πέτυχαν.

Εγώ περήφανος για αθλητικές επιτυχίες δεν μπορώ να νιώσω. Ως ποδοσφαιρόφιλος είμαι χαρούμενος. Σεβόμενος την απαίτηση των Βραζιλιάνων, και να είχα τα χρήματα δε θα πήγαινα εκεί. Περήφανοι μπορούν να νιώθουν οι παίχτες, το τεχνικό επιτελείο και οι οικογένειές τους. Η πολιτική ηγεσία που δήλωσε ότι ‘Μας κάνατε περήφανους’, για άλλη μια φορά προσπαθεί να κλέψει προβολή από την προσπάθεια και τον ιδρώτα άλλων. Όμως στο δικό τους τομέα, στη δική τους δουλειά, οι ποδοσφαιριστές κρατούν την Ελλάδα στο Top15 του κόσμου σταθερά τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι πολιτικοί έχουν κάνει την Ελλάδα διεθνές πειραματόζωο, Νο134 στον κόσμο. Σε καμία από τις δύο κατηγορίες δεν έχουμε τις δυνατότητες να πατήσουμε κορυφή. Εντούτοις είναι εμφανές ποιος δουλεύει και ποιος μας δουλεύει.

Διασκεδαστικές ήταν και οι περιπτώσεις όσων περίμεναν την εθνική στη γωνία για να στάξουν τη χολή τους. Δεν πειράζει, όσοι βλέπουν το κάθε άθλημα ως μέσο ψυχανάλυσης και ψυχοθεραπείας, έχω συνεδρία δύο φορές τη βδομάδα και δε θα πλήξουν. Τέλος, όσοι δεν ασχολούνται με το ποδόσφαιρο καλύτερα ας μη σχολιάζουν. Ζω στην Αγγλία και δεν μπορώ να καταλάβω τι στο κέρατο τους πιάνει και συζητάνε με πάθος για τα Ashes στο κρίκετ. Δεν το ξέρω το σπορ, δε μιλάω. Όμως το ‘δείτε τι λένε οι Βραζιλιάνοι και εσείς πανηγυρίζετε’ είναι στάση α-ποδοσφαιρική (κατά το απολιτίκ). Ειλικρινά δέχομαι το να μην αρέσει σε κάποιον το ποδόσφαιρό, να μην καταλαβαίνει τι σημαίνει Βραζιλία στο δικό μας πλανήτη και να του φαίνονται όλα ετούτα δευτερεύοντα. Είναι τέτοια και γι’ αυτό κάποιοι τα γουστάρουμε, ως διέξοδο. Όσο δε γνωρίζουν δεν μπορούν να κατανοήσουν ούτε το δράμα των Βραζιλιάνων που βλέπουν να τους κλέβουν ένα γιγάντιο κομμάτι της κοσμοθεωρίας τους.

Σε κάθε περίσταση, καλό θα ήταν ο καθένας από εμάς να κοιτάξει πώς να βελτιώσει και να πώς να κουμαντάρει το δικό του καράβι.