Συνεδρία 21: Ζήσε και άσε τους άλλους να πεθάνουν.

Νατοϊκή βάση Northwood, Hertfordshire, Μάρτιος 2012. Μια μικρή ομάδα σπουδαστών του μεταπτυχιακού μαθήματος της μη διασποράς όπλων μαζικής καταστροφής περνάει τις πύλες της Νατοϊκής βάσης. Μετά τα απαραίτητα security checks παίρνουμε διαπιστεύσεις και αρχίζει η ξενάγηση. Από εδώ τα κεντρικά, εκεί το άλλο, αλλά εμείς είχαμε έρθει για κάτι συγκεκριμένο. Τετράδια και σημειωματάρια έξω καθώς περνάμε στο τρίτο υπόγειο.

Αρχική παρατήρηση, δεν έχω ξαναματαδεί στη ζωή μου τόσο ψηλοτάβανο υπόγειο. Ακόμα και το περίφημο πέναλντυ του Sergio Ramos αμφιβάλω αν θα το έβρισκε. Αριστερά μια trident. Όχι η τσίχλα, αλλά ο βαλλιστικός πύραυλος που φέρει πυρηνική κεφαλή. Τώρα αν περιμένετε από εμένα να αναπαράγω διάφορα clichés όπως: πόσο μικρός νιώθεις μπροστά σε αυτό κτλ, ατυχήσατε. Ο πύραυλος είναι τεράστιος. Διότι μπορεί το πυρηνικό υλικό να είναι σχετικά μικρό, στο μέγεθος περίπου μιας μεγάλης χύτρας, αλλά από μόνο του δε σκάει. Χρειάζεται και αυτό που λέμε στα χωριά μας delivery systems, και αυτά είναι μεγάλα. Ειδικά όταν το βεληνεκές ξεπερνάει τα 2.500 χιλιόμετρα, το μέγεθος του πυραύλου μπορεί να φτάσει τα 25 μέτρα ύψος και η βάση του να έχει διάμετρο πάνω από δύο μέτρα. Μπροστά σε αυτό ναι, πραγματικά δείχνεις πολύ μικρός.

Δωμάτιο δύο, και μια τεράστια δεξαμενή βρίσκεται μπροστά μας. Δηλαδή όχι ακριβώς μπροστά μας, είμαστε σε ένα αποστειρωμένο προθάλαμο και μας παίρνουν μέτρα για να φορέσουμε τις στολές προστασίας. Έχω να καταγγείλω ότι οι στολές που φοράς για να προστατευθείς από τη ραδιενέργεια ή τα χημικά είναι ότι πιο άβολο έχει κατασκευάσει ο άνθρωπος. Δυσκολεύεσαι να αναπνεύσεις και η κίνησή σου περιορίζεται περίπου 60%. Αν σε αυτό προσθέσεις ότι τα υλικά που χειρίζεσαι χρειάζονται πολύ προσοχή, φροντίδα και προδέρμ, η εργασία μετατρέπεται σε πραγματική δοκιμασία. Αφού εξοπλιστήκαμε περάσαμε στο χώρο της δεξαμενής. Πρώτη φορά στη ζωή μου βρέθηκα σε διασωληνωμένη δεξαμενή. Καλώδια έφευγαν από παντού και υπήρχε υπερυψωμένο ένα δωμάτιο με τζαμαρία (όπως τα βλέπετε στα διάφορα James Bond) το οποίο ήταν εξοπλισμένο με τις οθόνες που κατέγραφαν όλες τις μετρήσεις. Ανεβαίνουμε (με πολύ κόπο) μια μεταλλική γέφυρα και παρατηρούμε το μηχανισμό. Η δεξαμενή είναι αρκετά μεγάλη, αλλά όχι σε διαστάσεις που να χωράνε ολόκληρο τον πύραυλο. Το χημικό όπλο από την άλλη είναι πολύ μεγαλύτερο από το πυρηνικό. Ειδικά τα όπλα αερίων, που είναι και τα περισσότερα έχουν το μέγεθος περίπου ενός μεγάλου θερμοσίφωνα. Περνάμε στη φάση της καταστροφής πια.

Η καταστροφή χημικών όπλων γίνεται με τρεις τρόπους. 1) με καύση, 2) με υδρόλυση και 3) με ελεγχόμενη έκρηξη. Η επιλογές 1 και 3 είναι οι πιο ενεργοβόρες και αυτές που αφήνουν τα περισσότερα απόβλητα και έτσι η Δύση και η Ρωσία έχουν επιλέξει την υδρόλυση. Το χημικό υλικό μπαίνει αργά μέσα στη δεξαμενή, αυτή κλείνει και τη γεμίζουν με ουδετεροποιητές. Τότε ενεργοποιείται το χημικό υλικό και ενεργοποιούνται οι ενώσεις που το αδρανοποιούν. Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία, που εξαρτάται από την πυκνότητα κατ’ όγκο του όπλου και ποικίλει από 5 ως 12 ώρες, το μολυσμένο νερό περνάει από διήθηση. Το καθαρό νερό ανακυκλώνεται, ενώ τα άλατα που μένουν συλλέγονται και αποτελούν πλέον βιομηχανικά απόβλητα.

Οφείλω να παραδεχτώ ότι ήταν μια μοναδική εμπειρία. Όταν φύγαμε από εκεί συζητούσαμε μεταξύ μας για το λόγο που υπάρχουν αυτά τα όπλα. Δεν είναι το δέος και ο τρόμος που προκαλούν μόνο, αλλά το γεγονός ότι είναι η μόνη κατηγορία όπλων που έχουν εφ’ εαυτού πολιτικό βάρος. Ο κάτοχος όπλων μαζικής καταστροφής αντιμετωπίζεται διαφορετικά σε πολιτικό επίπεδο και έτσι τα κράτη που τα κατέχουν, κυρίως όταν πρόκειται για πυρηνικά όπλα τα χρησιμοποιεί ουσιαστικά καθημερινά, χωρίς να τα ενεργοποιεί. Με τα χημικά δεν είναι το ίδιο, διότι η μεν καταστροφικότητά τους είναι πολύ μικρότερη, η δε τακτική τους χρήση είναι παράνομη και ανήθικη, αλλά όχι αδύνατη. Το παράδειγμα της Συρίας είναι απτό. Και να συμπληρώσω εδώ ότι το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας δεν έχει περαστεί σε πυραύλους σε ποσοστό 86%. Πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να εξουδετερωθεί πλήρως μέσα σε έναν χρόνο. Το αν θα γίνει είναι άλλο ζήτημα.

Στα βιολογικά όπλα δε θα αναφερθώ. Ως όπλα είναι τακτικά άχρηστα καθώς το fissile material είναι εξαιρετικά ευαίσθητο στις περιβαλλοντικές αλλαγές. Άλλο αν είναι επικίνδυνα και άλλο αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πόλεμο. Το να ρίξεις ένα βάκιλο σε μια δεξαμενή νερό είναι τρομοκρατική ενέργεια, σαμποτάζ, κτλ, αλλά όπλο δεν το κάνει. Το όπλο έχει το χαρακτηριστικό της μηχανιστικής επανάληψης της καταστροφικής του ισχύος, και αυτό με τα βιολογικά δεν εξασφαλίζεται.

Τα όπλα μαζικής καταστροφής κατασκευάστηκαν σε περιόδους όπου η βιομηχανοποίηση πέρασε στον πόλεμο. Το ζητούμενο ήταν πάντα η αύξηση της ζημιάς που μπορούσε να προκαλέσει ένα όπλο και σε περιόδους πλήρους αμοραλισμού των εθνών-κρατών πριν τους δύο παγκοσμίους πολέμους εμφανίστηκαν τα εν λόγω υπερόπλα. Τα χημικά κατά τον Α΄ Παγκόσμιο και τα πυρηνικά κατά τον Β΄. Και τα δύο χρησιμοποιήθηκαν, ευτυχώς στη δεύτερη περίπτωση μόνο δύο φορές και όχι εκτεταμένα όπως τα χημικά και τα δύο κηρύχτηκαν παράνομα αμέσως μετά με διεθνείς συνθήκες.

Όμως όπως προείπα, χρησιμοποιούνται καθημερινά. Ο Ramsfeld όταν ήταν Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ είχε δηλώσει ότι και μόνο το γεγονός ότι αναγκάζεις τον αντίπαλο να φορέσει τον κατάλληλο εξοπλισμό που του περιορίζει την κίνηση κατά 50% σου δίνει ένα τεράστιο τακτικό πλεονέκτημα. Είχε ερωτηθεί γιατί οι ΗΠΑ δεν καταστρέφουν πλήρως το χημικό τους οπλοστάσιο. Η απάντησή του δείχνει ότι τα κρατούν ως mindgame. Οι ΗΠΑ διατηρούν χημικό οπλοστάσιο 13.000 κεφαλών, το 1/3 αυτού της Ρωσίας περίπου που διαθέτει 31.000. Και οι δύο αποκλείεται ποτέ να τα χρησιμοποιήσουν. Και οι δύο τα κρατούν για εκφοβισμό. Επειδή στο πόλεμο υπάρχει μόνο ένα αξίωμα: ζήσε και άσε τους άλλους να πεθάνουν.