Συνεδρία 22: Ρωγμές

Μερικές φορές γυρνάω σπίτι και θέλω να αδειάσει το μυαλό μου. Για ‘μένα η καλύτερη ξεκούραση είναι το να έχει μπάλα, αλλά επειδή αυτό δε συμβαίνει καθημερινά, θα παρακολουθήσω κάποια σειρά ή θα διαβάσω ένα λογοτεχνικό βιβλίο. Καθότι δουλεύω συνεχώς μπροστά σε μια οθόνη, αποφεύγω τον υπολογιστή όσο μπορώ. Καμιά φορά όμως μπαίνουν οι ειδήσεις και εκεί επανέρχομαι στο γραφείο. Στην εικόνα και στην πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα λαξευτή, αλλά καθόλου ζηλευτή.

Αυτή τη στιγμή διεξάγονται δύο δικαστικές διαδικασίες. Μία για τη ΧΑ και μια για τα στημένα παιχνίδια στο ποδόσφαιρο. Η πρώτη βρίσκεται ακόμα στη αρχική της φάση, ενώ η δεύτερη έχει περάσει στο στάδιο της εκδίκασης, πράγμα που από μόνο του αποτελεί πραξικοπηματική πράξη στη Νέο-ελληνική δημοπρασία, δεδομένου ότι ένας βασικός κατηγορούμενος είναι ο Μάκαρος. Για το ζήτημα της ΧΑ θα πω μόνο ένα πράγμα: Όταν κάποιο σύστημα προσπαθεί να εξαρθρώσει μιαν οργάνωση, μαζεύει στοιχεία και προχωράει στις συλλήψεις μόνο και όταν έχει δέσει το νομικό κομμάτι απόλυτα. Η βιασύνη και ο εντυπωσιασμός είναι πάγια τακτική όταν η κυβέρνηση θέλει είτε να αποπροσανατολίσει, είτε πιέζεται. Φοβάμαι ότι η υπόθεση δεν έχει δεθεί σωστά και το όλο ζήτημα έγινε για το μιντιακό hype, και διότι (αυτό θάφτηκε κανονικά) η ΕΕ είπε καθαρά και ξάστερα στην κυβέρνηση ότι αν δεν κάνουν κάτι με τη ΧΑ, προεδρία της ΕΕ δε βλέπουν.

Για τα στημένα στο ποδόσφαιρο πάλι θα κάνω μόνο ένα σχόλιο. Είναι η πρώτη δίκη στα χρονικά που σχετίζεται με στημένα παιχνίδια και δεν έχουν κληθεί είτε ως κατηγορούμενοι, είτε ως μάρτυρες ποδοσφαιριστές και διαιτητές. Πόσο μάλλον σε μια χώρα που σύμφωνα με επίσημες έρευνες το 30% των ποδοσφαιριστών δηλώνει ότι του έχει ζητηθεί να στήσει παιχνίδια και το 78% δηλώνει ότι δεν πληρώνεται στην ώρα του. Τώρα βλέπετε ότι ο Μάκαρος δεν πλήττεται από κανένα μάρτυρα. Εγώ θυμάμαι 2002 στο ματς με τη Roma να φωνάζουμε στη Φιλαδέλφεια: ‘Εεε, ωωω, και δάνειο θα πάρουμε για εισιτήριο’ (σημ. 50 ευρώ πίσω από τα τέρματα). Ο Μάκαρος που υπάρχουν πάνω από 250 μαρτυρίες αθλητών ότι τους πλήρωνε με μετρητά σε μαύρες σακούλες όταν τους πλήρωνε και μετά αν ζητούσαν δεδουλευμένα τους απειλούσε. Τώρα που είναι όλοι αυτοί δεν ξέρω, αλλά στο δικαστήριο να καταθέσουν μια φορά δεν τους έχουν καλέσει.

Το ζήτημα όμως είναι το πώς αυτό πλασάρεται και σερβίρεται στο κοινό. Ο δίαυλος επικοινωνίας είναι φυσικά τα media και εκεί γίνεται η επιλογή και η αξιολόγηση των ειδήσεων. Στην Ελλάδα όταν ξεσπάει κάτι είναι σα να μη συμβαίνει τίποτα άλλο παράλληλα, λες και ο χωροχρόνος πήρε μια παύση για να παρακολουθήσει και αυτό απερίσπαστος το Big story. Από τότε που ξεκίνησαν οι συλλήψεις των μελών της ΧΑ δεν υπάρχει τίποτα άλλο στη μιντιακή σφαίρα. Ξαφνικά τα πανεπιστήμια ξανάνοιξαν, νέα μέτρα δε θα παρθούν, η ανεργία έπαψε να ανεβαίνει κτλ. Ή μήπως όχι; Ότι δεν είναι στην τηλεόραση, απλώς δε συμβαίνει σωστά; Στο άλλο γήπεδο, τη δίκη για τα στημένα την παρακολουθούν μόνο τα αθλητικά media και αυτά ιλαρά και επιφανειακά. Δεν αξιολογείται ψηλά στην ειδησιογραφία καθώς υπάρχουν ματς Ch.L., Europa, πρωτάθλημα, τρέχοντα θέματα δηλαδή. Όταν έσκασε το θέμα όμως δε συνέβαινε τίποτα άλλο. Τουλάχιστον σε αντίθεση με τους σοβαροφανείς υποκριτές του πολιτικού ρεπορτάζ, οι αθλητικογράφοι αντιμετωπίζουν τη δίκη των στημένων ως παρωδία στην καλύτερη. Στη χειρότερη ως καβλάντα.

Αυτό που θέλω να τονίσω δεν είναι η διαβρωτική επίδραση των media για άλλη μια φορά. Είναι η μονομέρεια και ο αποπροσανατολισμός που εδράζεται στο διττό έλλειμμα παιδείας και κρίσης. Από τη μία έχουμε τα μέσα να προωθούν το εφήμερο, όσο σημαντικό και αν είναι, και να θάβουν κανονικά ό,τι άλλο συμβαίνει και από την άλλη υπάρχει το κοινό που καταπίνει ότι του σερβίρεται άκριτα. Και το κάνω πιο λιανά για να μην παρεξηγηθώ.

Ο Ολυμπιακός κέρδισε την Τετάρτη την Andrelecht 0-3. Ωραία, φοβερός ο Μήτρογλου, καταπληκτικός ο Roberto, αλλά μισό λεπτό: ήταν ποδόσφαιρο αυτό που έπαιξε; Όχι, ήταν ικανός, τυχερός, εύστοχος, αλλά δομημένο ποδόσφαιρο δεν αποδόθηκε από μεριάς του στο γήπεδο. Όσοι το έγραψαν ή το είπαν αυτό δέχθηκαν τη χλεύη εκείνων που έλεγαν: Μα κερδίσαμε, τι γκρινιάζετε; Η δικτατορία του αποτελέσματος σε όλο της τα μεγαλείο. Αν με την ίδια απόδοση το σκορ ήταν 2-1 υπέρ των Βέλγων θα υπήρχαν λαϊκά δικαστήρια και ενδεχομένως απόλυση προπονητή. Συγγνώμη που στέκομαι στην απέναντι όχθη. Πρώτα έχεις παιχνίδι, αγωνιστικό πλάνο και μετά τα αποτελέσματα έρχονται ως απότοκο αυτού του δομημένου σχεδίου. Αλλιώς είναι τύχη και αυτή η ρουφιάνα δε φημίζεται για την ακεραιότητα των επιλογών της.

Την Πέμπτη ο ΠΑΟΚ είχε περισσότερο σχέδιο, εξίσου άσχημη απόδοση, αλλά συνέβησαν πιο ποδοσφαιρικά φυσιολογικά πράγματα. Την περίοδο της τρικυμίας του όπου δεχόταν περίπου μια φάση το λεπτό δέχτηκε γκολ. Μετά έβαλε τη μπάλα κάτω και με πίστη ισοφάρισε με τον πιο υποτιμημένο, αλλά πιο φιλότιμο Έλληνα παίχτη. Η διαφορά είναι ότι ο ΠΑΟΚ σε πείθει ότι μπορεί να το ξανακάνει. Με λιγότερη ποιότητα μεν, αλλά με περισσότερο παιχνίδι. Ο Ολυμπιακός έχει τους παίχτες, όμως είναι ατάκτως ειρημένοι στο γήπεδο και στηρίζεται στην ατομική απόδοση, που δε σου εξασφαλίζει επιτυχία, όμως μπορεί να προσφέρει μερικές εντυπωσιακές παραστάσεις.

Και αν στο αθλητικό κόσμο το αποτέλεσμα στέφει τα φώτα στους πρωταγωνιστές της στιγμής ή στους ήρωες της μίας βραδιάς, στο πολιτικό όπου η υποκρισία περισσεύει αναζητείται νεφελώδης καιρός ώστε να μπορούν οι πριμαντόνες της δημοσιοκαφρίας να πέφτουν από τα σύννεφα. Η επικαιρότητα μονοπωλείται από το αξίωμα του μοναδικού γεγονότος που επισκιάζει τα υπόλοιπα τεκταινόμενα. Τουλάχιστον θα υπάρξει ένας Πουλικάκος που θα μπορέσει σε ενάμιση λεπτό να σκιαγραφήσει όλη αυτήν την υποκρισία και να την τρίψει στη μούρη των απανταχού Pretendέρηδων. Φυσικά τα λεγόμενα εδώ στη Γριά Αλβιόνα mainstream media προσπαθούν να τους έχουν αυτούς στην απέξω, για να μη χαλάνε τη γραμμή, αλλά κάποια στιγμή θα πάρουν την ευκαιρία τους και είναι τόσο ικανοί που χρειάζονται ενάμιση λεπτό για να καταθέσουν αυτό που λείπει: κρίση.

Σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει και η ευθύνη του κοινού. Το πόσο θέλει να παραμυθιάζεται, σε ποιο βαθμό έχει εθιστεί στο σότο, πόσο προσδεδεμένο είναι στα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις του. Στα περιοδικά της Κωστοπουλικής κουλτούρας όλες οι γκομενάρες των φωτογραφιών έχει περάσει από τρελό rétouche. Έτσι είναι και οι εικόνες που πλάθουν τα media για τους αθλητές, τις ομάδες, τους πολιτικούς, τα κόμματα. Το ζητούμενο είναι το κοινό να μπορέσει να ανοίξει το μυαλό του και να ανακαλύψει που κρύβονται σε αυτές τις ιδεατές εικόνες οι ρωγμές.