Συνεδρία 18: Το Άγγιγμα του Κακού

Υπάρχουν μερικές στιγμές στη διαδρομή όλων των ανθρώπων που θα ήθελαν να παραβιάσουν τους κανόνες. Είτε να εκδικηθούν κάποιον, είτε να κερδίσουν κάτι, είτε να κόψουν το νήμα πιο νωρίς. Έχω γράψει και παλαιότερα ότι είμαι εκδικητικός άνθρωπος. Αυτό δε σχετίζεται με την Κρητική μου καταγωγή, δεν έχει σχέση με το ιδεώδες της βεντέτας. Αλλά με την έννοια της ισορροπίας και της ανταπόδοσης.

Στα παιχνίδια ρόλων υπάρχει η έννοια του alignment (τοποθέτησης). Στον ιδεατό άξονα καλού-κακού που τοποθετείται ο χαρακτήρας που έχει σχηματίσει ο παίχτης. Πάντα με γοήτευε αυτό που λέγεται lawful evil (νομοταγές κακό). Και αν αυτό ακούγεται σαν την παρούσα κυβέρνηση, δεν είναι έτσι. Ο ‘κακός’ λογίζεται ως τέτοιος επειδή έχει επιλέξει να μην ακολουθεί τους κανόνες της κοινωνίας στην οποία κινείται στο σύνολό τους. Αντιδρά στην καθεστηκυία τάξη και δημιουργεί το δικό του αξιολογικό κώδικα. Ένα σφικτό σύνολο προσωπικών κανόνων από τους οποίους δεν παρεκκλίνει ποτέ. Ένας διάσημος τέτοιος τύπος είναι ο Σκοτεινός Ιππότης (Dark Knight), o Batman.

Αλλά ας αφήσω τα ακαδημαϊκά. Στα σκοτεινά ή/και φτωχικά σοκάκια των πόλεων, ο ‘υπόκοσμος’ δεν έχει τους δικούς του κανόνες; Στην Ελλάδα υπήρχε για πολλά χρόνια η έννοια της ‘μπέσας’, που εξαφανίστηκε, ω! τι έκπληξη, λίγο μετά τη μεταπολίτευση. Η ‘omerta’ αποτελεί παγκόσμιο αξίωμα των παρανόμων. Η λογική του Μωσαϊκού νόμου το ίδιο. Η έννοια της τιμής βαραίνει περισσότερο από ότι σε καθεστώς Ταλιμπάν. Είναι τόσο ‘κακοί’ πια; Είναι απλώς διαφορετικοί; Αναστατώνουν φιλήσυχους πολίτες με τα καμώματά τους; Τρομοκρατούν, παρανομούν και ζουν στο όριο. Μόνο που το όριο το έχουν επιλέξει άλλοι, σκιαγραφείται και σχεδιάζεται στα δωμάτια της επίσημης εξουσίας και εφαρμόζεται από τα αρμόδια όργανα. Στο σκοτάδι δομείται ένας διαφορετικός κόσμος. Με ίδιους νόμους και κανόνες.

Περπατώντας βράδυ στους δρόμους του Λονδίνου προσπαθώ να αγνοώ τους μεθυσμένους Άγγλους, τους εργαζόμενους που επιστρέφουν κατάκοποι στα σπίτια τους, τους τουρίστες που θαυμάζουν οτιδήποτε το διαφορετικό, χωρίς απαραίτητα αυτό να το αξίζει και εστιάζω σε όσους τους προδίδει το βλέμμα τους ότι βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον. Εκείνη τη στιγμή που η μέρα γυρνά και το τεχνητό φως γίνεται εξαιρετικά επιλεκτικό στο τι θα προβάλλει. Τότε που ξυπνά μέσα τους το αγρίμι που νιώθει ότι ξέρει το χώρο του, τον σημαδεύει και τον προστατεύει.

Το Λονδίνο δε διαφέρει από την Αθήνα ή την κάθε μεγαλούπολη. Απλώς εδώ ο καιρός, η αρχιτεκτονική και ο φωτισμός κάνουν τις γραμμές λίγο πιο διακριτές. Ακόμα και σε κεντρικά σημεία όπως το Soho, τα εδάφη είναι μοιρασμένα. Τετράγωνα και σοκάκια όπου συγκεντρώνεται όλη η gay κοινότητα της Ευρώπης, δύο δρόμους παραπάνω rock & metal bars με αντίστοιχο décor τα μαγαζιά που πουλάνε κιθάρες και μπάσα, λίγο δεξιά pop clubs για τις Αγγλίδες με βαμμένο φραουλί μαλλί, διαγώνια αριστερά ένας δρόμος γεμάτος strip shows, sex shops, και μπουρδέλα και λίγο πριν βγεις στην Piccadilly φαγάδικα. Το χρώμα όμως και η ποιότητα του φωτισμού σου κάνει απολύτως ξεκάθαρο το σε ποια περιοχή βρίσκεσαι. Ή μήπως έπρεπε να γράψω σε ποιανού την περιοχή βρίσκεσαι;

Έχοντας μια δουλεία ημέρας, daytime job που έλεγαν και οι Dire Straits, έχω αρχίσει να νοσταλγώ αυτόν τον κόσμο. Έναν κόσμο που ποτέ δεν υπήρξα μέρος του, αλλά με γοητεύει να παρατηρώ. Και μακριά από υστερίες και μαμαδίστικες φοβίες, οι άνθρωποι που τον απαρτίζουν είναι όντα με διαφορετικές ευαισθησίες, που αν δεν τις προσβάλλεις δε σε πειράζουν. Σε δέχονται ως παρατηρητή, στο βαθμό που δε θα τους εκθέσεις. Η κάλυψη είναι βασικό στοιχείο επιβίωσης στον κόσμο τους. Η δουλειά μου δε μου επιτρέπει να μπω μέσα όσο το θέλω. Να με εμπιστευτούν και να τους μελετήσω. Και με αυτόν τον τρόπο να θρέψω το δικό μου τέρας με ένα placebo αλητείας.

Έχω τη βαθιά πεποίθηση ότι κατά βάθος δεν είμαι καλός άνθρωπος. Όχι με τη χριστιανική έννοια του όρου. Έχω κάποια κατάλοιπα της καταγωγής μου, να είμαι φιλόξενος και δοτικός ως Κρητικός, αλλά για ανθρώπους που εκτιμώ. Όταν κάποιος με ενοχλεί, μου είναι παντελώς άγνωστος και έχει την απαίτηση να του φερθώ καλά, ή έχει κάνει κάτι σε εμένα ή σε κάποιο πρόσωπο που αγαπώ μπορώ να γίνω απίστευτα αγενής και εριστικός. Είναι η μέθοδος που έχω ανακαλύψει να διατηρώ την προσωπική μου ισορροπία.

Σε κάποιο σοκάκι, μέσα στην καρδιά της πόλης, υπάρχει ένας κόσμος που ζηλεύω, αλλά δεν μπορώ να κατακτήσω. Ένα παράλληλο σύμπαν με δικούς του κανόνες και αρχές. Μια κοινότητα που μπορεί να τσαλακώσει την εικόνα του επιστήμονα και να τον κάνει πιο ανθρώπινο. Να τον οδηγήσει να ανακαλύψει τα πάθη του και να τα ελέγξει. Να τα κάνει δημιουργία και ενέργεια για να τροφοδοτήσει την καθημερινότητά του. Η ηθική που στοιχειώνει το δυτικό κόσμο έχει μάθει να ζει μανιχαϊστικά. Να χωρίζει τον κόσμο σε ζεύγη: καλό – κακό. Μόνο που γίνεται ένα δομικό λάθος. Το εννοούμενο κακό δεν είναι πάντα διαβρωτικό. Μερικές φορές και για μερικούς περίεργους και πολύπλοκους χαρακτήρες λειτουργεί ως αντίβαρο. Στην υποκρισία και τον καθωσπρεπισμό του κοινωνικού στερεότυπου είναι αναγκαίο για εμάς τους παράξενους να παίρνουμε μια καταπραϋντική δόση πραγματικότητας, με λίγο από το άγγιγμα του κακού.