Κυριακή 20 Απριλίου 2014

Συνεδρία 49: Μάτια Γαλάζιου Σκύλου


Βρίσκομαι σπίτι, καλοκαίρι της δευτέρας προς τρίτη γυμνασίου και δεν έχω κάτι να απασχοληθώ. Η μέρα στη θάλασσα με είχε κουράσει και έπρεπε να βρω έναν τρόπο να σκοτώσω το χρόνο μου. Γύρω στις 10 το βράδυ, χαζεύω στη βιβλιοθήκη προσπαθώντας να διαλέξω κάτι να περάσει η ώρα. Βλέπω ένα βιβλίο αρκετά χοντρό, σκονισμένο και ξεχασμένο σε κάποια γωνία. ‘Εκατό Χρόνια Μοναξιάς’ έγραφε η ράχη, από κάποιον Gabriel García Márquez. Έχοντας συνηθίσει να είμαι μόνος μου τα καλοκαίρια, καθώς οι συμμαθητές και οι φίλοι μου την έκαναν σε εξοχικά και χωριά, θεώρησα ότι είναι αρκετά ειρωνικό να το διαβάσω.

Ξεκίνησα στη βεράντα του τότε μας σπιτιού γύρω στις δέκα το βράδυ με παρέα ένα ποτήρι χυμό και καταβάλλοντας προσπάθεια να ξεφορτωθώ το μικρό μου αδερφό που ήθελε να παίξουμε κάτι μαζί. Τον τοποθέτησα μπροστά στο Nintendo και ξεκίνησα να διαβάζω. Μεταφέρθηκα σε έναν κόσμο πραγματικό και απόμακρο. Ένα σκηνικό θεάτρου σε πραγματικές γειτονιές γεμάτες με ανθρώπους κανονικούς, καθημερινούς, αλλά ιδιαίτερους. Η αφήγηση δεν ήταν μια ιστορία, μα ένας μύθος με πραγματικά πρόσωπα. Στη μια μετά τα μεσάνυχτα το έκλεισα γιατί δεν είχα τη διαύγεια πια να το συνεχίσω.

Το βιβλίο το τελείωσα σε τέσσερις μέρες. Ο κόσμος της Λατινικής Αμερικής άνοιξε ανεπιστρεπτί και κάπου εκεί πήρα την απόφαση ότι κάποια στιγμή στη ζωή μου θα μάθω Ισπανικά. Η συνέχεια δεν ήταν η αναμενόμενη. Έκλεισα το παραμύθι σε ένα κουτί στο κεφάλι μου και δεν έψαξα τα υπόλοιπα έργα του με τη μία. Σε μιαν εποχή που το internet ήταν πολυτέλεια δεν ήταν εύκολο να βρω τι ήταν αυτός ο τυπάκος με το μουστάκι που θύμιζε μπάρμπα σε κρητικό καφενείο. Πήγα στη Βικελαία, τη δημοτική βιβλιοθήκη του Ηρακλείου, για να μάθω περισσότερα για το συγγραφέα.

Κολομβιανός; Οι μόνοι Κολομβιανοί που ήξερα μέχρι τότε ήταν ο Escobar ο ναρκοέμπορας, ο Escobar ο ποδοσφαιριστής που δολοφονήθηκε και ο Valderama. Δημοσιογράφος;  Κοίτα να δεις που θα με κάνει να αποκτήσω καλή άποψη για τη φάρα τους ο Λατίνος. Ζούσε από τότε μόνιμα στο Μεξικό, το οποίο μου ασκεί μια απόκοσμη έλξη. Η ενασχόλησή μου με τη μυθολογία και την ιστορία των Αζτέκων βάρυνε πολύ σε αυτήν μου την κρίση. Έγραφε κυρίως πεζά, άλλο ένα προσόν. Οι ποιητές, όσο και αν τους εκτιμούσα, πίστευα από τότε ότι δε γίνονται κατανοήσιμοι έξω από τη γλώσσα συγγραφής των έργων τους. Οι μεταφράσεις μειώνουν την αισθητική απεικόνιση των λέξεων. Εκείνο όμως που με ξένισε απίστευτα ήταν ένα σχόλιο: ‘Ο θεμελιωτής του ρεύματος του φαντασιακού ρεαλισμού’.

Καθότι είχα μόλις κλείσει τα 14 αυτό μου έπεφτε βαρύ, ρώτησα μιαν οικογενειακή φίλη, φιλόλογο στο επάγγελμα. Προσπάθησε η γυναίκα να μου εξηγήσει πως η μυθοπλασία της αφήγησης και της πλοκής μπορεί να λαμβάνει χώρα σε πραγματικούς χώρους και χρόνους. Εκείνη τη στιγμή δυσκολεύτηκα να το κατανοήσω, αργότερα το κατάλαβα. Ο Márquez είχε γίνει ένα λογοτεχνικό τοτέμ όμως για εμένα. Ήταν το μέτρο μου στην Ισπανόφωνη λογοτεχνία. Με έβαλε σε έναν κόσμο και του χρωστάω.

Αγάπησα άλλους περισσότερο είναι η αλήθεια. Ο ιστορικισμός του Borges μου ταιριάζει πιο πολύ. Η επαναστατική ματιά του Sepulveda με έκανε να σκεφτώ διαφορετικά. Ο Benedetti με ταξίδεψε και με προβλημάτισε περισσότερο από κάθε άλλον. Ο Onetti  κατέστρεψε το στερεότυπο του πως περνούν οι φτωχοί άνθρωποι στη Λατινική Αμερική και κατέδειξε το πόσο ταξικές είναι τελικά αυτές οι κοινωνίες. Η φιλοσοφική ανάλυση του Arturo Pérez με γεμίζει βαθιά. Ο Márquez όμως παραμένει ο μόνος που μπορεί να σου χτίσει ένα όνειρο σε μια πραγματικότητα.

Δε με ενδιαφέρει που έχει πάρει Nobel. Ο Καζαντζάκης και ο Borges που λατρεύω δεν είχαν την τιμή, αλλά αυτό δε σημαίνει κάτι για εμένα. Άλλωστε η ανάγνωση, όπως και η πίστη, είναι θέμα προσωπικό. Ζήτημα γούστου και κοσμοθεωρία σμιλεμένο με λέξεις και προτάσεις. Η λογοτεχνία με μεταφέρει αλλού, σε ένα μέρος όπου δε θα κοιτώ τα γαλάζια μάτια ενός σκύλου, αλλά τα μάτια γαλάζιου σκύλου.


8 σχόλια:

  1. Στις αρχές τις χιλιετίας (χιλιετία.. wow..) κυκλοφορούσε ένα chain mail με τίτλο "ένα σπουδαίο πνεύμα μας αποχαιρετά" με αφορμή τον καρκίνο στους λεμφαδένες του συγγραφέα ο οποίος τελικά αντιμετωπίστηκε στο Λος Άντζελες.
    Δηλαδή είχα προετειμαστεί για τον θάνατο του χωρίς να το θέλω και αυτό είναι ένα περίεργο πράγμα. Η ειρωνία είναι ότι ταιριάζει στη συγγραφική θεματολογία του όπως εκείνη η ηρωίδα του, που ύφαινε το σάβανο της (εντάξει.. υπερβολικό..)
    Τα 100 χρόνια μοναξιάς είναι σίγουρα ένα απο τα 20 καλύτερα βιβλία που έχω διαβάσει είχα πρόβλημα με τις 30 πρώτες σελίδες αλλά οι οπόλοιπες γυρίζανε μόνες τους.

    ps Στη Πέμπτη δημοτικού μας πήγανε στη Βικελαία με το σχολείο και βγάλαμε κάρτες απο τότε γέμισα την παιδική μπρος πίσω και άλλες δύο ενηλικων.
    Αν και ήταν ουσιαστική πρωτοβουλία και καθόλου δυσάρεστη εμπειρία για μένα να πηγαινοφέρνω τα βίβλια πρέπει να παραδεχτούμε ότι η σημερινή εποχή με τα e-reader (των 50 ευρώ) και τη μίνι-κάρτα που χωράει εκατοντάδες βιβλία έχει πάει τα πράγματα σε ένα αδιανόητο επίπεδο και αυτό είναι μόνο ένα μικρό παράδειγμα των τεχνολογικών επανάστάσεων που έχουν συντελεστεί αλλά κυρίως που πρόκειται να γίνουν σε πολλούς τομείς τις επόμενες λίγες δεκαετίες.

    ps2. θα επανέλθω στο προηγούμενο ποστ και αυτό θα συμβεί όταν γυρίσω στην Ελλάδα.

    ps3. Για τους Αζτέκους, να ένα podcast του Τζο Ρόγκαν (πυγμάχος με φιλοσοφικές ανησυχίες) με τον Γκράχαμ Χάνκοκ (μελετητή του πολιτισμού των Αζτέκων και οπαδός της χρήσης παραισθησιογόνων). Υπέρσυνδυασμός!
    Σοβαρά, το είχα δει πριν μήνες, πολύ ενδιαφέρον μου φάνηκε. 180min
    https://www.youtube.com/watch?v=rgpnNnksBso

    ps4. Να μην ξεχνάμε τη Σοφία Βεργκάρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Έχει αποδειχθεί ότι το συγκεκριμένο κείμενο δεν το είχε γράψει ο ίδιος, αλλά λίγη σημασία έχει. Ειδικά το κομμάτι με το 'παγωτό σοκολάτα' ήταν πολύ out of context. Παρόλα αυτά είχε αποσυρθεί πολλά χρόνια απ τη δημόσια ζωή. Αντίθετα με τον Kundera πχ που κυκλοφόρησε τώρα καινούριο βιβλίο, πράγμα για το οποίο χάρηκα πάρα πολύ.

    Εμένα το αγαπημένο μου είναι το 'Χρονικό Ενός Προαναγγελθέντος Θανάτου', αλλά γούστα είναι αυτά. Έχω και μιαν έμφυτη τάση προς το noir οπότε μη μου δίνετε σημασία.

    Όσο για τις βιβλιοθήκες. Επειδή γνωρίζω το Δοκιμάκη και επειδή έχω ένα βίτσιο ιδιοκτησίας των βιβλίων δεν ήμουν πολύ συχνός επισκέπτης της Βικελαίας. Πήγαινε περισσότερο για έρευνες, για εργασίες και όταν ήθελα να βρω κάτι χωρίς να το κρατήσω. Η κάρτα όμως ήταν απαραίτητο αξεσουάρ. Η τεχνολογία σου λύνει τα χέρια σε αυτό το κομμάτι, όπως και στο συνολικό βάρος που κάτι βλαμμένοι σαν εμένα μεταφέρουν από χώρα σε χώρα. Όμως, η μυρωδιά και η υφή του χαρτιού είναι διαφορετική. Στην Αγγλία που ζω γίνεται αγώνας στις γειτονιές για να μην κλείσουν οι δημοτικές βιβλιοθήκες. Τα e-books τους έχουν κάνει μεγάλη ζημιά. Στηρίζω όσο μπορώ, κυρίως με ταινίες, που δίνουν πιο φτηνά από video club, και δανειζόμενος βιβλία, δωρεάν αυτά, που δε με ενδιαφέρει να έχω στη συλλογή μου. Έχει και η συμβία το ίδιο βίτσιο με την κτήση και ας τα να πάνε.

    Το podcast θα το δω μόλις έχω λίγο χρόνο. Σ ευχαριστώ. Έχω ένα τρίωρο (σε 3 μέρη) ντοκυμαντέρ που έχουν κάνει κάτι Αργεντίνοι για την ιστορία της ώρας τους. Η ανάλυση γίνεται από ερωτήσεις μαθητών σε έναν ιστορικό με βίντεο και flash back. Αν το βρω στο internet θα το ποστάρω.

    Μίλησα για όσους ήξερα από τη χώρα εκείνη τη στιγμή. Ούτε τη Shakira δεν είχα ανακαλύψει ακόμα, πόσο μάλλον τη Vergara.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. εννοείται πως δεν το είχε γράψει ο ίδιος απλά κατά σύμπτωση αυτή η περίπτωση της μακρόχρονης προετοιμασίας για τον θάνατο ταιριάζει στη θεματολογία του.
    Φυσικά το "χρονικό ενός προανάγγελθέντος θανάτου" είναι μακράν χαρακτηριστικότερο παράδειγμα απο αυτό το side story που ανέφερα. (που το θυμήθηκα.. τελοσπάντων)

    Τα βιβλιοπωλεία βρίσκονται ανεπιστρεπτί στο τέλος του κύκλου ζωής τους, ίσως όμως από όλες τις υπηρεσίες που στο τρέχων zeitgeist βρίσκονται στο τέλος του κύκλου τους, αυτά να είναι τα μόνα που θα μπορούσαν να αντικατασταθούν τοπικά με κάτι παρεμφερές όπως ήσυχα αναγνωστήρια-καφέ με άνετες πολυθρόνες και γενικά ελκυστικό κλίμα για έναν αναγνώστη.

    Στο podcast μιλάνε για διάφορα πράγματα και μόνο περίπου κανα μισάωρο για τους Αζτέκους και τον Χερνάν Κορτές με τον στρατό του που τους μακέλεψαν.
    Αφηγείται με ευχάριστο τρόπο αυτός ο Χάνκοκ άλλα ολο το concept με τα podcasts του Rogan μπορει να μην είναι του γούστού σου (σας), δείτε πέντε λεπτά τελοσπάντων και αν σας ενδιαφέρει δείτε και το υπόλοιπο.
    Αυτά..

    και η Shakira απο την Κολομβία λοιπόν

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Θα σου απαντήσω αναλυτικά όταν γυρίσω από το ταξίδι στο οποίο πάω. Δευτέρα δηλαδή, μαζί με το νέο post

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. και εγώ σου χρωστάω απο το προηγούμενο ποστ σχολιασμό αναφορικά με την περίεργη περίπτωση υπεράσπισης της ισλαμικής θεολογίας απο την προοδευτική αριστερά.
    Είχα πει οτι θα το συνέχιζα στο προηγούμενο ποστ αλλά μιας και έγραψες πως θα επανέλθεις στο θέμα με κάποιο νέο ποστ το αφήνω για τότε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ξεκινάω από τα σημαντικά. Η Shakira γεννήθηκε στη Baranquilla της Κολομβίας, πόλη από την οποί κατάγεται και η Sofia Vergara, από Λιβανέζο πατέρα και Ισπανίδα μητέρα. Οπότε βέρα Κολομβιανή δεν τη λες.

    Είδα το video και ομολογώ ότι είχε φοβερή αισθητική. Εξαιρετικό podcast, ευχαριστώ για την πρόταση.

    Όσο για τα βιβλιοπωλεία, δεν ξέρω. Το ίδιο έχουν πάθει και τα δισκάδικα χρόνια τώρα, αλλά στο Λονδίνο υπάρχουν μέρη όπως τα περιγράφεις. Cafés - δισκοπωλεία, που απευθύνονται κυρίως σε συλλέκτες, κατά βάση βινυλίου. Τα mega-stores έχουν πεθάνει εδώ και καιρό. Το βιβλίο είναι άλλη φάση όμως. Αυτοί που προτιμούμε το χαρτί είμαστε πολλοί ακόμα. Το fade-out των βιβλιοπωλείων θα διαρκέσει περισσότερο φρονώ. Και εκείνα που δεν κινδυνεύουν είναι πάλι όσα απευθύνονται σε συλλέκτες, δηλαδή comic stores, και τα συναφή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Διάβασα τα εκατό χρόνια μοναξιά στο καλοκαίρι πριν τις πανελλαδικές, αρνούμενος να διαβάσω για τις πανελλαδικές, στριγμωμένος έκων-άκων σε ένα "τμήμα θερινής προετοιμασίας". Μετά από τα σταφύλια της οργής και πριν τα ανεμοδαρμένα ύψη. Είχα πάθει υπερφόρτωση και πήγαινα πάντα "αδιάβαστος" φροντιστήριο, πόσο ειρωνικό.
    Πάντως αυτό που γίνετια στα περισσότερα από τα μεγάλα βιβλιοπωλεία εμένα δε μου αρέσει. Δύσκολα βρίσκεις άνθρωπο να έχει ρίξει έστω μια ματιά στα βιβλία, να μπορεί να σε βοηθήσει ή να σε καθοδηγήσει. Κάποια στιγμή είχαμ δουλέψει πάνω σε μία πρόταση ώστε να δημιουργηθεί ένα συμμετοχικό επιχειρηματικό σχήμα από εξειδικευμένους βιβλιοπώλες σε υπάρχοντα ή και νέα - για την Ελλάδα- είδη εξειδίκευσης πάνω σε βιβλίο (επιστημονική φαντασία, κόμικ, αστυνομικό, εικαστικές τέχνες, παιδικό, αθλητισμός, ιστορία, ταξιδιωτικό, πολιτική, επιστήμες, φιλοσοφία, ξένη λογοτεχνία, σινεμά, μουσική) που να ενοικίαζε όλα τα μαγαζιά γύρω μία υποβαθμισμένη αστική πλατεΐτσα στην Αθήνα, να τοποθετούσαμε δύο-τρία τραπεζάκια στην είσοδο κάθε είδους βιβλιοπωλείου και πολλά στο κέντρο της πλατείας που θα εξυπηρετούνταν από το ένα μαγαζί-καφετεριό-ζαχαροπλαστειό-ελαφροφαγητάδικο και να δημιουργούσαμε μία πολυθεματική βιβλιοφιλική πλατεία, μακριά από την έννοια του mall και κοντύτερα στην έννοια της αρχαίας αγοράς. Υπήρξε και περίπτωση να τρέξει αυτό στην κατηλειμμένη δημοτική αγορά της Κυψέλης. Στάθηκε αδύνατο. Πολλά πλεονεκτήματα και προοπτικές, περισσότερες δυσκολίες που δεν ξεπεράσαμε. Παραμένει ένας κοιμισμένο όνειρο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Πολύ ωραία ιδέα. Έχω ένα θέμα με τα μεγάλα βιβλιοπωλεία στην Ελλάδα. Πέρα από αυτό που λες για το προσωπικό, και το οποίο θεωρώ απαράδεκτο, είναι πολύ ακριβά. Είχα πει σε κάτι φίλους στο Ηράκλειο να κάνουμε μια προσπάθεια να φτιάξουμε ένα stand με second hand βιβλία. Όχι τόσο μεγάλο project όπως αυτό που περιγράφεις πάντως.

    Τελικά εγώ έφυγα για το εξωτερικό και δε βρέθηκε ποτέ αρκετό stock για να το κάνουμε. Υπάρχει μεγάλη έλλειψη στην Ελλάδα και από τα δύο. Όσο για τις τιμές να μην το συζητήσουμε καλύτερα. Μεταφρασμένο βιβλίο από τα Σουηδικά στην Αγγλία, καινούριο, 7 λίρες paperback, 9 hardcover. Στην Ελλάδα το ίδιο βιβλίο, μεταφρασμένο από τα Αγγλικά και όχι από το πρωτότυπο 17,50 Ευρώ, με μαλακό εξώφυλλο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή