Συνεδρία 21: Ζήσε και άσε τους άλλους να πεθάνουν.

Νατοϊκή βάση Northwood, Hertfordshire, Μάρτιος 2012. Μια μικρή ομάδα σπουδαστών του μεταπτυχιακού μαθήματος της μη διασποράς όπλων μαζικής καταστροφής περνάει τις πύλες της Νατοϊκής βάσης. Μετά τα απαραίτητα security checks παίρνουμε διαπιστεύσεις και αρχίζει η ξενάγηση. Από εδώ τα κεντρικά, εκεί το άλλο, αλλά εμείς είχαμε έρθει για κάτι συγκεκριμένο. Τετράδια και σημειωματάρια έξω καθώς περνάμε στο τρίτο υπόγειο.

Αρχική παρατήρηση, δεν έχω ξαναματαδεί στη ζωή μου τόσο ψηλοτάβανο υπόγειο. Ακόμα και το περίφημο πέναλντυ του Sergio Ramos αμφιβάλω αν θα το έβρισκε. Αριστερά μια trident. Όχι η τσίχλα, αλλά ο βαλλιστικός πύραυλος που φέρει πυρηνική κεφαλή. Τώρα αν περιμένετε από εμένα να αναπαράγω διάφορα clichés όπως: πόσο μικρός νιώθεις μπροστά σε αυτό κτλ, ατυχήσατε. Ο πύραυλος είναι τεράστιος. Διότι μπορεί το πυρηνικό υλικό να είναι σχετικά μικρό, στο μέγεθος περίπου μιας μεγάλης χύτρας, αλλά από μόνο του δε σκάει. Χρειάζεται και αυτό που λέμε στα χωριά μας delivery systems, και αυτά είναι μεγάλα. Ειδικά όταν το βεληνεκές ξεπερνάει τα 2.500 χιλιόμετρα, το μέγεθος του πυραύλου μπορεί να φτάσει τα 25 μέτρα ύψος και η βάση του να έχει διάμετρο πάνω από δύο μέτρα. Μπροστά σε αυτό ναι, πραγματικά δείχνεις πολύ μικρός.

Δωμάτιο δύο, και μια τεράστια δεξαμενή βρίσκεται μπροστά μας. Δηλαδή όχι ακριβώς μπροστά μας, είμαστε σε ένα αποστειρωμένο προθάλαμο και μας παίρνουν μέτρα για να φορέσουμε τις στολές προστασίας. Έχω να καταγγείλω ότι οι στολές που φοράς για να προστατευθείς από τη ραδιενέργεια ή τα χημικά είναι ότι πιο άβολο έχει κατασκευάσει ο άνθρωπος. Δυσκολεύεσαι να αναπνεύσεις και η κίνησή σου περιορίζεται περίπου 60%. Αν σε αυτό προσθέσεις ότι τα υλικά που χειρίζεσαι χρειάζονται πολύ προσοχή, φροντίδα και προδέρμ, η εργασία μετατρέπεται σε πραγματική δοκιμασία. Αφού εξοπλιστήκαμε περάσαμε στο χώρο της δεξαμενής. Πρώτη φορά στη ζωή μου βρέθηκα σε διασωληνωμένη δεξαμενή. Καλώδια έφευγαν από παντού και υπήρχε υπερυψωμένο ένα δωμάτιο με τζαμαρία (όπως τα βλέπετε στα διάφορα James Bond) το οποίο ήταν εξοπλισμένο με τις οθόνες που κατέγραφαν όλες τις μετρήσεις. Ανεβαίνουμε (με πολύ κόπο) μια μεταλλική γέφυρα και παρατηρούμε το μηχανισμό. Η δεξαμενή είναι αρκετά μεγάλη, αλλά όχι σε διαστάσεις που να χωράνε ολόκληρο τον πύραυλο. Το χημικό όπλο από την άλλη είναι πολύ μεγαλύτερο από το πυρηνικό. Ειδικά τα όπλα αερίων, που είναι και τα περισσότερα έχουν το μέγεθος περίπου ενός μεγάλου θερμοσίφωνα. Περνάμε στη φάση της καταστροφής πια.

Η καταστροφή χημικών όπλων γίνεται με τρεις τρόπους. 1) με καύση, 2) με υδρόλυση και 3) με ελεγχόμενη έκρηξη. Η επιλογές 1 και 3 είναι οι πιο ενεργοβόρες και αυτές που αφήνουν τα περισσότερα απόβλητα και έτσι η Δύση και η Ρωσία έχουν επιλέξει την υδρόλυση. Το χημικό υλικό μπαίνει αργά μέσα στη δεξαμενή, αυτή κλείνει και τη γεμίζουν με ουδετεροποιητές. Τότε ενεργοποιείται το χημικό υλικό και ενεργοποιούνται οι ενώσεις που το αδρανοποιούν. Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία, που εξαρτάται από την πυκνότητα κατ’ όγκο του όπλου και ποικίλει από 5 ως 12 ώρες, το μολυσμένο νερό περνάει από διήθηση. Το καθαρό νερό ανακυκλώνεται, ενώ τα άλατα που μένουν συλλέγονται και αποτελούν πλέον βιομηχανικά απόβλητα.

Οφείλω να παραδεχτώ ότι ήταν μια μοναδική εμπειρία. Όταν φύγαμε από εκεί συζητούσαμε μεταξύ μας για το λόγο που υπάρχουν αυτά τα όπλα. Δεν είναι το δέος και ο τρόμος που προκαλούν μόνο, αλλά το γεγονός ότι είναι η μόνη κατηγορία όπλων που έχουν εφ’ εαυτού πολιτικό βάρος. Ο κάτοχος όπλων μαζικής καταστροφής αντιμετωπίζεται διαφορετικά σε πολιτικό επίπεδο και έτσι τα κράτη που τα κατέχουν, κυρίως όταν πρόκειται για πυρηνικά όπλα τα χρησιμοποιεί ουσιαστικά καθημερινά, χωρίς να τα ενεργοποιεί. Με τα χημικά δεν είναι το ίδιο, διότι η μεν καταστροφικότητά τους είναι πολύ μικρότερη, η δε τακτική τους χρήση είναι παράνομη και ανήθικη, αλλά όχι αδύνατη. Το παράδειγμα της Συρίας είναι απτό. Και να συμπληρώσω εδώ ότι το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας δεν έχει περαστεί σε πυραύλους σε ποσοστό 86%. Πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να εξουδετερωθεί πλήρως μέσα σε έναν χρόνο. Το αν θα γίνει είναι άλλο ζήτημα.

Στα βιολογικά όπλα δε θα αναφερθώ. Ως όπλα είναι τακτικά άχρηστα καθώς το fissile material είναι εξαιρετικά ευαίσθητο στις περιβαλλοντικές αλλαγές. Άλλο αν είναι επικίνδυνα και άλλο αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πόλεμο. Το να ρίξεις ένα βάκιλο σε μια δεξαμενή νερό είναι τρομοκρατική ενέργεια, σαμποτάζ, κτλ, αλλά όπλο δεν το κάνει. Το όπλο έχει το χαρακτηριστικό της μηχανιστικής επανάληψης της καταστροφικής του ισχύος, και αυτό με τα βιολογικά δεν εξασφαλίζεται.

Τα όπλα μαζικής καταστροφής κατασκευάστηκαν σε περιόδους όπου η βιομηχανοποίηση πέρασε στον πόλεμο. Το ζητούμενο ήταν πάντα η αύξηση της ζημιάς που μπορούσε να προκαλέσει ένα όπλο και σε περιόδους πλήρους αμοραλισμού των εθνών-κρατών πριν τους δύο παγκοσμίους πολέμους εμφανίστηκαν τα εν λόγω υπερόπλα. Τα χημικά κατά τον Α΄ Παγκόσμιο και τα πυρηνικά κατά τον Β΄. Και τα δύο χρησιμοποιήθηκαν, ευτυχώς στη δεύτερη περίπτωση μόνο δύο φορές και όχι εκτεταμένα όπως τα χημικά και τα δύο κηρύχτηκαν παράνομα αμέσως μετά με διεθνείς συνθήκες.

Όμως όπως προείπα, χρησιμοποιούνται καθημερινά. Ο Ramsfeld όταν ήταν Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ είχε δηλώσει ότι και μόνο το γεγονός ότι αναγκάζεις τον αντίπαλο να φορέσει τον κατάλληλο εξοπλισμό που του περιορίζει την κίνηση κατά 50% σου δίνει ένα τεράστιο τακτικό πλεονέκτημα. Είχε ερωτηθεί γιατί οι ΗΠΑ δεν καταστρέφουν πλήρως το χημικό τους οπλοστάσιο. Η απάντησή του δείχνει ότι τα κρατούν ως mindgame. Οι ΗΠΑ διατηρούν χημικό οπλοστάσιο 13.000 κεφαλών, το 1/3 αυτού της Ρωσίας περίπου που διαθέτει 31.000. Και οι δύο αποκλείεται ποτέ να τα χρησιμοποιήσουν. Και οι δύο τα κρατούν για εκφοβισμό. Επειδή στο πόλεμο υπάρχει μόνο ένα αξίωμα: ζήσε και άσε τους άλλους να πεθάνουν. 

Συνεδρία 20: Υπνωτισμός

Μια μέρα μετά, όλα είναι ίδια. Ο Μάκαρος ακόμα δε δικάστηκε, η Merkel κέρδισε τις εκλογές και ο Θέμ(ετ)ος ξεπούλησε. Αλλά αυτό δεν είναι η δουλειά του πρωτοσέλιδου; Να κάνει τον κράχτη, να φέρνει πελάτες. Έτσι μετράνε όλα πια. Από τη στιγμή που οι εφημερίδες έχασαν αναγνώστες και απέκτησαν αγοραστές με αυτό το κριτήριο κινούνται. Γι’ αυτό πάνε και κατά διαόλου οι πωλήσεις. Δεν τις παίρνουν πια για να τις διαβάσουν, αλλά για τις ‘προσφορές’.

Το κακό με τα πρωτοσέλιδα ξεκίνησε βέβαια από τον αθλητικό τύπο. Το αθλητικός grosso modo. Αρχικά ήταν εικόνες με παράγκες, μαϊμούδες, σήματα ακατάλληλου και άλλα τέτοια υψηλού χιούμορ που μαστίγωναν τα μάτια μας στα περίπτερα. Μετά μπήκαν και οι περιγραφές για ‘λαγούς’, ‘αρουραίους’, ‘Κούλες’, ‘Ρούληδες’, GPS Αθηνών – Πειραιά, εραστές διαφόρων εθνικοτήτων και πολλά άλλα τέτοια εμπνευσμένα. Ο τρόπος και η αισθητική με την οποία γίνεται η πλάκα και το πείραγμα στους αντιπάλους στον αθλητισμό δείχνει και το επίπεδο των φιλάθλων της. Στην Ελλάδα συνέβη το αυτονόητο. Αυτό ήταν επιπέδου επιθεώρησης Δελφιναρίου επειδή τέτοιο είναι και αυτό των οπαδών. Οπαδών ξαναγράφω, όχι φιλάθλων, αυτοί απέχουν.

Η Ελλάδα πάσχει από την αδράνεια και την αποχή της σιωπηρής πλειοψηφίας. Ένας κρυφοφασίστας, λαϊφστυλιστής και διαπλεκόμενος κομιστής DVD ερωτικού περιεχομένου αμφίβολης αισθητικής έβγαλε χθες ένα ντροπιαστικό πρωτοσέλιδο. Τώρα θα μου πείτε αν μεταφέρεις σακούλες με μετρητά στην Ελβετία επειδή πούλησες το παραπάνω αναφερόμενο DVD μπορείς να ξεγελάσεις πολύ κόσμο. Στην τελική δεν παραβίασες τον βασικό κανόνα της ελληνικής τσόντας, που είναι η μόνη παγκοσμίως που η επιλογή γίνεται βάση του άντρα πρωταγωνιστή και όχι της γυναίκας.

Έχουμε λοιπόν ένα έντυπο (sic), που εδώ και δύο χρόνια προωθεί έμμεσα και με πολύ πονηριά τη Χ.Α. Τα παιδιά που βοηθάνε τις γιαγιάδες, που αναπληρώνουν το κενό της αστυνομίας, που, που. Με φωτογραφικό υλικό πολύ φιλικό προς τους ‘μαύρους’, με ανταποκρίσεις από τις διακοπές τους στις παραλίες, από τους γάμους τους, από τα συσσίτιά τους και όλα τα καθέκαστα το promotion γινόταν. Όμως ο image maker είναι ένας ατζέντης πολυτελείας. Όταν οι συνθήκες αλλάζουν, αυτός προσπαθεί να μεγιστοποιήσει το κέρδος του και διαφοροποιείται. Έτσι λοιπόν το χθεσινό αίσχος, που καταδικάζει το φασισμό!

Ναι λοιπόν. Αρνούμαι να περιγράψω την εικόνα, αλλά χρειάζεται να πω κάτι για να καταδείξω τη διαφορά με τις προηγούμενες αντίστοιχες περιστάσεις. Η φωτογραφία του νεκρού Παύλου Φύσσα ήταν κανιβαλισμός, αιμοδιψία και μέθοδος για να πουλήσουμε περισσότερα φύλλα. Επειδή ως αντίλογος προτάχθηκε η σύγκριση με άλλες φωτογραφίες δολοφονηθέντων που έγιναν πρωτοσέλιδα στο παρελθόν, θα τονίσω ότι υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά. Οι φωτογραφίες του Ché Guevara, του Λαμπράκη και του Τεμπονέρα έγιναν πρωτοσέλιδα για να αποδειχθεί η δολοφονία. Ειδικά στην περίπτωση του Αργεντίνου, στα δάση της Βολιβίας και με τον Ψυχρό Πόλεμο στην κορύφωσή του η φωτογραφία ήταν απαραίτητη πιστοποίηση της αλήθειας της είδησης. Και επειδή αυτό το επιχείρημα δεν είναι δικό μου αλλά το διάβασα στο thepressproject.gr (να με συγχωρέσει ο συντάκτης που δε θυμάμαι το όνομά του) να προσθέσω και κάτι προσωπικό.

Μια δεύτερη διαφορά είναι η αισθητική της φωτογραφίας. Αυτή της χθεσινής ντροπής έχει στόχο να χτυπήσει στο συναίσθημα. Το δεύτερο πρόσωπο πλην του νεκρού που εμφανίζεται στη φωτογραφία και η κατάστασή του είναι που την κάνουν δραματική. Οι φωτογραφίες του Λαμπράκη και του Τεμπονέρα που έγινα πρωτοσέλιδα ήταν λήψεις στο νεκροτομείο, με τα πτώματα στο τραπέζι του ιατροδικαστή. Σε αυτήν του Ché υπάρχουν και διάφοροι αξιωματούχοι γύρω-γύρω, αλλά πάλι στο τραπέζι του ιατροδικαστή. Αυτές οι τρεις είναι ντοκουμέντο, απόδειξη ότι το εν λόγω πρόσωπο είναι όντως νεκρό. Η χθεσινή είναι δόλωμα για τα ζάκια του αίματος (βαμπίρ τα λένε αν δεν κάνω λάθος) και τις κουτσομπόλες, ανεξαρτήτως φύλου, που θα το πάρουν και θα πουν: ‘Πω, πω! Κοίτα να δεις πράγματα!’.       

Αλλά κάπου εδώ τελειώνει η ευθύνη του εκδότη και αρχίζει η ευθύνη του καταναλωτή. Δημιουργήθηκαν μέσω των social media διάφορα group που παρότρυναν τον κόσμο να μην αγοράσει την εφημερίδα. Μόνο που οι αγοραστές του συγκεκριμένου εντύπου δεν ήταν αυτοί οι κοινωνικοί ακτιβιστές. Ετούτοι δεν αγόραζαν την εφημερίδα έτσι και αλλιώς. Για να αγοράζεις κάτι τακτικά σημαίνει ότι συμφωνείς με την αισθητική του. Συμφωνείς με το λαϊκίστικο life style του Θ-αίματος για να το παίρνεις κάθε Κυριακή. Ταυτίζεσαι με την καφρίλα των οπαδικών αθλητικών πρωτοσέλιδων όταν τα τιμάς κάθε μέρα. Γουστάρεις το μπε-φαπ που προωθούν και το αναπαράγεις στα σχόλια των διάφορων χρωματισμένων ή μη bloggers.

Η πλειοψηφία του ελληνικού κοινού είναι τέτοιοι. Χθες το Πρώτο Θ-αίμα πούλησε 55.000 φύλλα παραπάνω από το σταθερό του μέσο όρο. Δηλαδή υπάρχουν 155.000 τύπου που ηδονίζονται με αυτό το επίπεδο. Από περιέργεια; Από κουτσομπολιό; Από αισθητική; Δε με νοιάζει. Αλλά αυτό είναι το κοινό που θρέφει το τέρας. Και είναι το πιο ενεργό. Η σιωπηρή πλειοψηφία οφείλει να γίνει ομιλούσα. Αυτοί οι 155.000 αγοραστές, δηλαδή περίπου τριπλάσιοι αναγνώστες είναι το μέτρο του πολιτισμού μας. Περήφανοι για την Ακρόπολη που είτε δεν έχουν επισκεφτεί ποτέ, είτε πήγαν με το σχολείο και γούσταραν που έχασαν μάθημα, αλλά συνάμα λάτρεις αιμοβόρων θεαμάτων. Οι σιωπηλοί σταματήστε πια να είστε τέτοιοι. Αν τα έντυπα που υπάρχουν δε σας εκφράζουν δημιουργείστε άλλα. Και πετάξτε τα λαμόγια που λυμαίνονται τη δημοσιογραφία εκτός χώρου. Πολιτισμένα, τιμωρείστε τους στο περίπτερο. Αυτό είναι που δεν αντέχουν, να μην είναι πια πρώτες μούρες. Μπας και σταματήσει αυτός ο επικαθήμενος σε όλη την κοινωνία υπνωτισμός.   

Έκτακτο παράρτημα: Περί φόβου ο λόγος

Η είδηση έσκασε στα μάτια μου σα γροθιά του Mike Tyson στο σαγόνι μου. Χρυσαυγίτης μαχαίρωσε κάποιον στο Κερατσίνι. Μπήκανε και γαρνιτούρες ότι ήταν hip-hopper, ανήκε στο αντιεξουσιαστικό χώρο κτλ. Λυπάμαι, αλλά δολοφονήθηκε ένας άνθρωπος και δε με ενδιαφέρει καθόλου η πολιτική του τοποθέτηση. Δολοφονήθηκε εν ψυχρώ, προμελετημένα από κάποιον φασίστα που δεν τον γούσταρε.

Ακολουθεί πραγματική ιστορία: Η οικογένεια ενός πολύ καλού φίλου κατάγεται από την ορεινή Αρκαδία, από την πλευρά του πατέρα του. Κατά την περίοδο του εμφυλίου και όντας αριστεροί, αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στην Αθήνα, μετά τη δολοφονία του παππού του από τους εθνικιστές. Διατηρούν ένα καφενείο στα Δυτικά της Αθήνας και κάποια στιγμή το 2007 μπαίνει ένας γεράκος στο καφενείο και παραγγέλνει καφέ. Ρωτάει τον πατέρα του φίλου από πού κατάγεται και όταν παίρνει την απάντηση λέει: ‘Κοίτα να δεις πατριώτη. Παλιά στα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου ήμουν σε μια ομάδα εκεί. Μια μέρα πέσαμε σε κάτι κουμουνιστές και τους φυλακίσαμε και μετά, ξέρεις πως ήταν εκείνη την εποχή, δύο πέθαναν. Ντρέπομαι που το λέω, αλλά τον ένα τον σκότωσα εγώ κάτω από μιαν ελιά (αναφέρει περιοχή). Δεν μπορώ να ξαναπάω σε αυτά τα μέρη ξανά.’. Ο πατέρας του φίλου γυρνάει και του λέει: ‘Πιες τον καφέ σου, δε θέλω λεφτά, και φύγε σε παρακαλώ. Αυτός που σκότωσες ήταν ο πατέρας μου. Και μην ξαναέρθεις από εδώ’. Ο δολοφόνος έφυγε.

Ο φασισμός είναι βία. Δεν είναι ΚΑΙ βία, είναι βία σκέτο. Αντίθετα με την άκρα αριστερά που είναι ΚΑΙ βία. Ο φασισμός αλλοιώνει το άτομο, το κάνει μηχανή που σκοτώνει το ‘άλλο’. Αυτό το ‘άλλο’ διαφοροποιείται από την καθοδηγούσα ελίτ του φασισμού, ανάλογα με το ποιος ενοχλεί ή αντιτίθεται στα συμφέροντά της. Αρχικά το ‘άλλο’ είναι κάτι που γίνεται εύκολα αντιληπτό ως διαφορετικό από τη μάζα. Ο μετανάστης, ο ξένος που έχει άλλο χρώμα δέρματος και ξεχωρίζει, άλλο θρήσκευμα και τα διακριτικά του φαίνονται παράταιρα με το περιβάλλον. Μετά έρχεται η μάχη του εσωτερικού. Οι ‘φίλοι’ των προαναφερθέντων ξένων που δεν είναι καθαροί δικοί μας. Αριστεροί, κομματικοποιημένοι ή μη, πολίτες που απλώς διαφωνούν, πολίτες που σκέφτονται, άνθρωποι.

Ακολουθεί πραγματική ιστορία: Έλεγχος τελικής βαθμολογίας Β΄ Λυκείου 19 & 9/12. Γαμώ την καταδίκη μου, πρώτος. Δηλαδή του χρόνου σημαιοφόρος. Θυμάμαι τη χαρά μου 28^η Οκτωβρίου της έκτης δημοτικού όταν κληρώθηκα παραστάτης. Είχαμε μπει στην κλήρωση όσοι είχαμε τελειώσει της πέμπτη με 10. Μετά, με τη μαλακία που με δέρνει έψαξα και διάβασα πώς ξεκίνησε το έθιμο της μαθητικής παρέλασης. Το καθιέρωσε ο Ματαξάς λοιπόν. Μέτρο φασιστικό, καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση των ομοϊδεατών του σε Ιταλία και Γερμανία. Ο θυμός και η απογοήτευσή μου τεράστια, αλλά στην 25^η Μαρτίου συμμετείχα γιατί θα ήταν άδικο προς τους συμμαθητές μου να μην μπω πίσω, όταν τον Οκτώβρη ήμουν μπροστά. Άνθρωπος είμαι όχι ψώνιο. Υποσχέθηκα όμως στο εαυτό μου να μην το ξανακάνω. Έτσι πριν την παρέλαση της 28^ης στην τρίτη Γυμνασίου τσακώθηκα με όλη τη δευτεροβάθμια του Ηρακλείου. Τελικά, μετά από απειλές για αποβολές και άλλα τέτοια δημοκρατικά, τους ανακοίνωσα ότι δε θα είμαι στο Ηράκλειο τότε. Πήγα με ένα εισιτήριο για Αθήνα στο γραφείο των καθηγητών. Κατάλαβαν ότι είχαν να κάνουν με τύπο που δεν το παρατούσε, με κόσμησαν με τα κλασσικά ‘ανθέλληνας’, ‘αντιδραστικός’ κτλ, αλλά δεν παρήλασα. Άλλαξα και σχολείο στο Λύκειο, για να μην τους βλέπω. Αλλά τα νέα στην επαρχία κυκλοφορούν γρήγορα. Για κάποιο μυστήριο λόγο οι βαθμοί μου με έφερναν πάντα μια θέση έξω από αυτές της ‘σημαίας’.

Ο φασισμός στηρίζεται στην άγνοια και το φόβο. Και κυρίως στο φόβο της αβεβαιότητας. Τη δεκαετία του 1930 με το μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού χαμηλό η αβεβαιότητα που δημιούργησε το κραχ του 1929 έδωσε πάτημα στους φασίστες να ανέβουν στην εξουσία. Στις μέρες μας η αβεβαιότητα της παγκοσμιοποιημένης οικονομικής κρίσης θρέφει προβλήματα ταυτότητας. Οι νεοναζί καρπώνονται το φόβο, αλλά η άγνοια είναι ευθύνη του πληθυσμού. Αλλά σε μια κοινωνία που τα παιδιά πάνε στις παρελάσεις για να γλιτώσουν μάθημα αυτά είναι τα αποτελέσματα. Η κυριαρχία του μύθου πάνω στη γνώση. Του στερεότυπου πάνω στην επιστήμη. Η δύναμή τους είναι στη μάζα που σχηματίζει ο φόβος. Μάζα άμορφη με χαρακτηριστικά βρικόλακα. Τα βαμπίρ στο φως καίγονται.

Ακολουθεί πραγματική ιστορία: Πάντειο πανεπιστήμιο 2005. Ένας Χρυσαυγίτης τραβάει πιστόλι μέσα στη βιβλιοθήκη. Δεκαπέντε φοιτητές που είναι δίπλα του τον αφοπλίζουν και τον οδηγούν στο δωμάτιο της συγκλήτου. Απαιτούν έκτακτη συνεδρίασή της για να διαγραφεί ο φοιτητής και να οδηγηθεί εκτός ιδρύματος. Με την ‘τιμή’ που τους διακρίνει, μαζεύονται στο Φιξ 150 Χρυσαυγίτες για να τον ‘απελευθερώσουν’. Αυτόματα στήνονται στο Πάντειο ομάδες περιφρούρησης και η ατμόσφαιρα θυμίζει Βαγδάτη. Απέναντι στο νεότευκτο Υπουργείο Τύπου μια διμοιρία ΜΑΤ προσπαθεί να εμποδίζει τους φοιτητές να προστατεύσουν το πανεπιστήμιο από το τάγμα εφόδου που κατεβαίνει με βήμα τη Συγγρού. Τελικά τα Ορκ δεν ήρθαν. Οι φοιτητές ήμασταν περισσότεροι. Αν δεν έχουν τουλάχιστον τον τριπλάσιο πληθυσμό από τους ‘άλλους’ δεν πάνε πουθενά. Ο φοιτητής τελικά διεγράφη.

Ο φόνος είναι συστατικό στοιχείο του φασισμού. Δολοφονούνται πρώτα εκείνοι που ομιλούν, εκείνοι που αντιδρούν, εκείνη που αντιτίθενται. Ο Παύλος Φύσσας μίλαγε μέσα από τα τραγούδια του. Δεν είμαι οπαδός του hip-hop, της low bap και γενικότερα αυτού του είδους. Υπήρξα πολλά χρόνια μαυροφορεμένος ως μεταλλάς. Αλλά τότε το να φοράς μαύρα σήμαινε 3 πράγματα: 1) Ήσουν μεταλλάς, 2) Είχες πένθος, 3) Ήσουν Κρητικός βοσκός. Τώρα είσαι Χρυσαυγίτης. Είναι μια από τις ελευθερίες που θέλω πίσω, να μπορέσω να φορέσω ότι γουστάρω χωρίς να με χαρακτηρίζει. Το μαύρο είναι έλλειψη χρώματος, όχι όμως έλλειμμα ζωής ή άποψης.

Απομονώστε τους. Μόνοι δεν πάνε πουθενά. Ακόμα και σε αυτή τη δολοφονία ήταν 40 έναντι ενός.

Δείξτε τον πολιτισμό και την ανθρωπιά σας. Όπως ο πατέρας του φίλου μου. Δείξτε τους τι θα πει να είσαι άνθρωπος.

Βάλτε το δικό σας κομμάτι και θα βρείτε υποστηρικτές. Αν ο καθένας υποστηρίξει με πράξεις αυτά που πιστεύει, οι πράξεις θα δημιουργήσουν νέα ρεύματα και θα τους στερήσουν τη δυναμική τους.

Βρείτε το καύσιμο για τη ζωή και θα εξαφανιστούν. Υπάρχουν μόνο εκεί όπου κυριαρχεί ο περί φόβου λόγος.   

Συνεδρία 19: Το ασημένιο βουνό

Την προηγούμενη βδομάδα είχαμε έναν καταιγισμό από παιχνίδια εθνικών ομάδων. Και παρότι η εθνική μπάσκετ συνεχίζει ακόμα την πορεία της, καθώς συμμετέχει σε τουρνουά, η ομόλογη του ποδοσφαίρου πήρε μια παύση ενός μήνα μέχρι τα δύο τελευταία ματς των προκριματικών του Mundial. Η εθνική του μπάσκετ έφτασε μέσα σε τέσσερις μέρες να γίνει α) φαβορί για το χρυσό, β) ομάδα που φτιάχνει βαλίτσες γιατί ξέχασε τις αρχές της, γ) φαβορί ξανά διότι έσπασε κατάρα έντεκα ετών. Η του ποδοσφαίρου από το ‘δεν αντέχεσαι σου λέω’ της Παρασκευής πέρασε στο ‘εντάξει αλλά πάλι 1-0’ της Τρίτης. Αυτό όμως που εμένα μου έκανε εντύπωση είναι οι δηλώσεις των πρωταγωνιστών και των παλαιμάχων, ειδικών , κτλ που βγήκαν να μιλήσουν πριν και μετά τα παιχνίδια.

Με την εθνική μπάσκετ αυτό που συνέβη ήταν μια παρουσίαση του εθνικού μας σπορ, κατά τους aficionados. Μίλησαν παλαίμαχοι, παλιοί προπονητές, δημοσιογράφοι ταγμένοι στο μπάσκετ, προπονητές και στελέχη άλλων συλλόγων ή των μικρών εθνικών ομάδων και περιέγραφαν το πόσο καλό δουλεύει το σύστημα μπάσκετ στην Ελλάδα, πώς αναπτύσσονται τα ταλέντα, την ομοψυχία, την ομάδα που θα φέρει νέες επιτυχίες, την ανωτερότητα του αθλήματος. Όλα αυτά πασπαλισμένα με τα απαραίτητα καρφάκια για το ποδόσφαιρο και με τη γνωστή υπεροψία του ‘εμείς εκπροσωπούμε τον πραγματικό αθλητισμό και σηκώνουμε τη σημαία της χώρας ψηλά’.

Μετά ήρθαν οι δύο απανωτές ήττες από Ιταλία και Φινλανδία και έγινε το σύστριγγλο. ‘Και ναι με την Ιταλία μια ήττα είναι πιθανή, αλλά από τους Φινλανδούς ήταν σοκ’, ‘Απαράδεκτη εμφάνιση, χάσαμε από τους ψαράδες’, ‘Έχει αλλοιωθεί το DNA της ομάδας που δεν παίζει πια άμυνα’ και γενικότερα όπως θα έλεγε και ο φίλος μου ο Patrick: Πώς γένεν αυτό;

Μετά συνεχίστηκε από τους μπασκετικούς δημοσιογράφους η καταστροφολογία: ‘Έχουν καταλάβει το τι κινδυνεύει να χαθεί αν δεν περάσουμε στους 8; Δε θα πάμε Mundobasket, θα χάσουμε την απευθείας θέση στο επόμενο Eurobasket και θα παίξουμε προκριματικά και ενδεχομένως να μην είμαστε πάλι στους Ολυμπιακούς του Rio’. Δε βοήθησε που κέρδισε και τα δύο παιχνίδια της και μπορεί να βρίσκεται στη Βραζιλία του χρόνου. Γιατί αν κάτι δεν αντέχει το αίσθημα ανωτερότητας του μπασκετικού είναι το χαμερπές ποδόσφαιρο να έχει μεγαλύτερες επιτυχίες, ειδικά σε εθνικό επίπεδο. Το ‘επίσημη αγαπημένη’ τι θα γίνει; Αλλά έτσι συμβαίνει πάντα, της γκόμενας είναι πιο γλυκό.

Αυτό που μου την έδωσε πραγματικά είναι αυτή η συμπεριφορά που βάζουν στο κέντρο τον εαυτό τους και τον κόσμο τους. Όχι οι αθλητές, αλλά οι παρατρεχάμενοι. Θέλουν την εθνική να πετυχαίνει για να μπορούν να καυχώνται οι ίδιοι. Τον άκουγες στη φωνή τους το φόβο της αποτυχίας. Οι αθλητές μίλησαν συγκεκριμένα για το τι πρέπει να διορθώσουν, κλείστηκαν, τα μίλησαν τα συμφώνησαν ως ομάδα και πήγαν και κέρδισαν την Ισπανία. Party time για το συρφετό πάλι! Πάλι επίδειξη ανωτερότητας.

Και στη Σλοβενία καλή ώρα δεν μπορούν να πάνε οι ‘κάφροι του ποδοσφαίρου’ να τους χαλάσουν τη γιορτή. Έτσι τους χαρακτηρίζουν χρόνια τώρα. Λες και το καφριλίκι και ο χουλιγκανισμός είναι ενδογενές χαρακτηριστικό του αθλήματος του ποδοσφαίρου και εξάγεται. Σκέφτομαι αν είναι μεγαλύτερη ντροπή ότι το λένε τόσα χρόνια ή το ότι κάποιος ποδοσφαιρικός δεν τους έχει βάλει στη θέση τους. Αγαπώ το μπάσκετ, έπαιξα και τρία χρόνια στα παιδικά και εφηβικά του Εργοτέλη, αλλά αυτήν την έπαρση δεν την αντέχω. Μιλάνε για το άθλημα λες και είναι γκολφ ή πόλο (όχι αυτό στην πισίνα, το άλλο με τα αλόγατα) και όχι το άθλημα των γκέτο των ΗΠΑ. Γκρινιάζουν για τα ποσά που ξοδεύονται στο Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο σε σχέση με το Ευρωπαϊκό μπάσκετ. Ναι φυσικά και υπάρχει διαφορά μόνο που το Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο είναι το καλύτερο στον κόσμο προϊόν, ενώ το αντίστοιχο στο μπάσκετ είναι το αμερικάνικο. Και εκεί τα ποσά που κινούνται κάνουν το ποδόσφαιρο της δεξιάς μπάντας του Ατλαντικού να μοιάζει με φιλανθρωπικό ίδρυμα. Ο πιο ακριβοπληρωμένος ποδοσφαιριστής στον κόσμο, ο Messi έχει συμβόλαιο 16 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ ο πιο ακριβοπληρωμένος μπασκετμπολίστας, ο Kobe Bryan, έχει συμβόλαιο 30 εκατομμυρίων δολαρίων. O Lebron James έχει συνολικό εισόδημα (από συμβόλαιο, χορηγίες, διαφημίσεις) 150 εκατομμύρια δολάρια, ενώ ο Messi 62 εκατομμύρια ευρώ. Ναι, ο τύπος παίρνει το χρόνο περισσότερο από όσα κόστισε η μεταγραφή Bale που ξεσήκωσε όλον τον κόσμο και μάλιστα δηλώνει… underpaid!

Από την άλλη πλευρά είχαμε όσους μετάσχουν ή βρίσκονται κοντά στην εθνική ομάδα του ποδοσφαίρου, ή βρίσκονταν στο παρελθόν να δηλώνουν μετά το ματς στο Λιχτενστάιν ‘Η εθνική ομάδα δεν έχει να αποδείξει τίποτα’. Σοβαρά; Διότι εγώ είχα την εντύπωση ότι είναι αθλητές και όχι δημόσιοι υπάλληλοι (με την κακή έννοια του όρου). Και αθλητής είναι εκείνος που θέτει ένα όριο, το φτάνει, το ξεπερνά και μετά προσπαθεί να πάει ένα βήμα παραπέρα αυτό το όριο. Ο άλτης που πηδάει 8,15 στο μήκος στην επόμενη προσπάθεια πάει για το 8,16. Ο ακοντιστής που ρίχνει 82,54 πάει για το 82,55. Ο Messi των 91 γκολ και 42 ασσίστ πάει για τα 92 γκολ ή/και τις 43 ασσίστ. Η Madrid πάει να ξαναπάρει το πρωτάθλημα που έχασε πέρυσι, η Barça να το διατηρήσει, η Bayern να διατηρήσει το Ch.L. που τόσα χρόνια κυνηγούσε κτλ.

Τρελαίνομαι όταν ακούω το ‘δεν έχουμε να αποδείξουμε τίποτα’ από αθλητές. Δεν είναι αθλητές αυτοί πνευματικά. Είναι επαγγελματίες με νοοτροπία ‘μεροδούλι – μεροφάι’. Πάμε να κάνουμε τη δουλίτσα μας, με την ελάχιστη προσπάθεια και γεια σας. Πρωταθλητές ακούς να λένε. Ο πρωταθλητής όμως θα αφήσει τις τάπες του καρφωμένες στο χορτάρι για να μη χάσει την πρωτιά. Δε θα πάει να δείξει το νέο του υπέροχο tattoo, το νέο του καταπληκτικό κούρεμα, τώρα που μας παίρνει η κάμερα και… Ωχ, ρε μαλάκα, πήγε 70 και δεν έχουμε βάλλει γκολ ακόμα. Πώ ρε πούστη μου, πρέπει να ιδρώσουμε τώρα! Και μετά γκρινιάζει το σύμπαν γιατί παίζει ακόμα ο Καραγκούνης. Διότι ο Τυπάρας είναι από τους λίγους πραγματικούς αθλητές. Αν είχε το ταλέντο, δε θα πω του Δεληκάρη, του Δομάζου ή του Χατζηπαναγή, αλλά απλώς του Ντέμη ή του Γεωργάτου δε θα γινόταν καν συζήτηση για το ποιος είναι ο κορυφαίος Έλληνας ποδοσφαιριστής όλων των εποχών.

Το μπάσκετ σώζεται από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές του και τον τρόπο που αυτοί αντιμετωπίζουν το άθλημα που υπηρετούν. Το ποδόσφαιρο σώζεται μόνο από τη δημοφιλία του προς το παρόν. Ας του βάλλει κάποιος να συνεννοηθούν μεταξύ τους αφού, στην τελική, όλοι το ίδιο προσπαθούν, αν μαζέψουν κατσαρόλια. Να γίνουν οι άντρες στο ασημένιο βουνό.  

Συνεδρία 18: Το Άγγιγμα του Κακού

Υπάρχουν μερικές στιγμές στη διαδρομή όλων των ανθρώπων που θα ήθελαν να παραβιάσουν τους κανόνες. Είτε να εκδικηθούν κάποιον, είτε να κερδίσουν κάτι, είτε να κόψουν το νήμα πιο νωρίς. Έχω γράψει και παλαιότερα ότι είμαι εκδικητικός άνθρωπος. Αυτό δε σχετίζεται με την Κρητική μου καταγωγή, δεν έχει σχέση με το ιδεώδες της βεντέτας. Αλλά με την έννοια της ισορροπίας και της ανταπόδοσης.

Στα παιχνίδια ρόλων υπάρχει η έννοια του alignment (τοποθέτησης). Στον ιδεατό άξονα καλού-κακού που τοποθετείται ο χαρακτήρας που έχει σχηματίσει ο παίχτης. Πάντα με γοήτευε αυτό που λέγεται lawful evil (νομοταγές κακό). Και αν αυτό ακούγεται σαν την παρούσα κυβέρνηση, δεν είναι έτσι. Ο ‘κακός’ λογίζεται ως τέτοιος επειδή έχει επιλέξει να μην ακολουθεί τους κανόνες της κοινωνίας στην οποία κινείται στο σύνολό τους. Αντιδρά στην καθεστηκυία τάξη και δημιουργεί το δικό του αξιολογικό κώδικα. Ένα σφικτό σύνολο προσωπικών κανόνων από τους οποίους δεν παρεκκλίνει ποτέ. Ένας διάσημος τέτοιος τύπος είναι ο Σκοτεινός Ιππότης (Dark Knight), o Batman.

Αλλά ας αφήσω τα ακαδημαϊκά. Στα σκοτεινά ή/και φτωχικά σοκάκια των πόλεων, ο ‘υπόκοσμος’ δεν έχει τους δικούς του κανόνες; Στην Ελλάδα υπήρχε για πολλά χρόνια η έννοια της ‘μπέσας’, που εξαφανίστηκε, ω! τι έκπληξη, λίγο μετά τη μεταπολίτευση. Η ‘omerta’ αποτελεί παγκόσμιο αξίωμα των παρανόμων. Η λογική του Μωσαϊκού νόμου το ίδιο. Η έννοια της τιμής βαραίνει περισσότερο από ότι σε καθεστώς Ταλιμπάν. Είναι τόσο ‘κακοί’ πια; Είναι απλώς διαφορετικοί; Αναστατώνουν φιλήσυχους πολίτες με τα καμώματά τους; Τρομοκρατούν, παρανομούν και ζουν στο όριο. Μόνο που το όριο το έχουν επιλέξει άλλοι, σκιαγραφείται και σχεδιάζεται στα δωμάτια της επίσημης εξουσίας και εφαρμόζεται από τα αρμόδια όργανα. Στο σκοτάδι δομείται ένας διαφορετικός κόσμος. Με ίδιους νόμους και κανόνες.

Περπατώντας βράδυ στους δρόμους του Λονδίνου προσπαθώ να αγνοώ τους μεθυσμένους Άγγλους, τους εργαζόμενους που επιστρέφουν κατάκοποι στα σπίτια τους, τους τουρίστες που θαυμάζουν οτιδήποτε το διαφορετικό, χωρίς απαραίτητα αυτό να το αξίζει και εστιάζω σε όσους τους προδίδει το βλέμμα τους ότι βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον. Εκείνη τη στιγμή που η μέρα γυρνά και το τεχνητό φως γίνεται εξαιρετικά επιλεκτικό στο τι θα προβάλλει. Τότε που ξυπνά μέσα τους το αγρίμι που νιώθει ότι ξέρει το χώρο του, τον σημαδεύει και τον προστατεύει.

Το Λονδίνο δε διαφέρει από την Αθήνα ή την κάθε μεγαλούπολη. Απλώς εδώ ο καιρός, η αρχιτεκτονική και ο φωτισμός κάνουν τις γραμμές λίγο πιο διακριτές. Ακόμα και σε κεντρικά σημεία όπως το Soho, τα εδάφη είναι μοιρασμένα. Τετράγωνα και σοκάκια όπου συγκεντρώνεται όλη η gay κοινότητα της Ευρώπης, δύο δρόμους παραπάνω rock & metal bars με αντίστοιχο décor τα μαγαζιά που πουλάνε κιθάρες και μπάσα, λίγο δεξιά pop clubs για τις Αγγλίδες με βαμμένο φραουλί μαλλί, διαγώνια αριστερά ένας δρόμος γεμάτος strip shows, sex shops, και μπουρδέλα και λίγο πριν βγεις στην Piccadilly φαγάδικα. Το χρώμα όμως και η ποιότητα του φωτισμού σου κάνει απολύτως ξεκάθαρο το σε ποια περιοχή βρίσκεσαι. Ή μήπως έπρεπε να γράψω σε ποιανού την περιοχή βρίσκεσαι;

Έχοντας μια δουλεία ημέρας, daytime job που έλεγαν και οι Dire Straits, έχω αρχίσει να νοσταλγώ αυτόν τον κόσμο. Έναν κόσμο που ποτέ δεν υπήρξα μέρος του, αλλά με γοητεύει να παρατηρώ. Και μακριά από υστερίες και μαμαδίστικες φοβίες, οι άνθρωποι που τον απαρτίζουν είναι όντα με διαφορετικές ευαισθησίες, που αν δεν τις προσβάλλεις δε σε πειράζουν. Σε δέχονται ως παρατηρητή, στο βαθμό που δε θα τους εκθέσεις. Η κάλυψη είναι βασικό στοιχείο επιβίωσης στον κόσμο τους. Η δουλειά μου δε μου επιτρέπει να μπω μέσα όσο το θέλω. Να με εμπιστευτούν και να τους μελετήσω. Και με αυτόν τον τρόπο να θρέψω το δικό μου τέρας με ένα placebo αλητείας.

Έχω τη βαθιά πεποίθηση ότι κατά βάθος δεν είμαι καλός άνθρωπος. Όχι με τη χριστιανική έννοια του όρου. Έχω κάποια κατάλοιπα της καταγωγής μου, να είμαι φιλόξενος και δοτικός ως Κρητικός, αλλά για ανθρώπους που εκτιμώ. Όταν κάποιος με ενοχλεί, μου είναι παντελώς άγνωστος και έχει την απαίτηση να του φερθώ καλά, ή έχει κάνει κάτι σε εμένα ή σε κάποιο πρόσωπο που αγαπώ μπορώ να γίνω απίστευτα αγενής και εριστικός. Είναι η μέθοδος που έχω ανακαλύψει να διατηρώ την προσωπική μου ισορροπία.

Σε κάποιο σοκάκι, μέσα στην καρδιά της πόλης, υπάρχει ένας κόσμος που ζηλεύω, αλλά δεν μπορώ να κατακτήσω. Ένα παράλληλο σύμπαν με δικούς του κανόνες και αρχές. Μια κοινότητα που μπορεί να τσαλακώσει την εικόνα του επιστήμονα και να τον κάνει πιο ανθρώπινο. Να τον οδηγήσει να ανακαλύψει τα πάθη του και να τα ελέγξει. Να τα κάνει δημιουργία και ενέργεια για να τροφοδοτήσει την καθημερινότητά του. Η ηθική που στοιχειώνει το δυτικό κόσμο έχει μάθει να ζει μανιχαϊστικά. Να χωρίζει τον κόσμο σε ζεύγη: καλό – κακό. Μόνο που γίνεται ένα δομικό λάθος. Το εννοούμενο κακό δεν είναι πάντα διαβρωτικό. Μερικές φορές και για μερικούς περίεργους και πολύπλοκους χαρακτήρες λειτουργεί ως αντίβαρο. Στην υποκρισία και τον καθωσπρεπισμό του κοινωνικού στερεότυπου είναι αναγκαίο για εμάς τους παράξενους να παίρνουμε μια καταπραϋντική δόση πραγματικότητας, με λίγο από το άγγιγμα του κακού.