Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2014

Συνεδρία 70: Χάπια για να μην Ονειρεύεσαι


Την Κυριακή 9 Νοεμβρίου έγινε στην Καταλωνία ένα άτυπο δημοψήφισμα, περισσότερο σαν επίσημη δημοσκόπηση, για το μέλλον της Αυτόνομης Κοινότητας. Η Ισπανία χωρίζεται διοικητικά σε 17 Αυτόνομες Κοινότητες (Comunidades Autónomas) και λειτουργεί με λογική ομόσπονδου κρατιδίου. Το πιο ενδιαφέρον από την οπτική των πολιτικών επιστημών είναι ότι η Ισπανία διοικείται με εκείνο που η διεθνής βιβλιογραφία ονομάζει Ασύμμετρη Ομοσπονδιοποίηση (Asymmetrical Federalism). Δηλαδή οι 17 Αυτόνομες Κοινότητες δεν έχουν όλες τις ίδιες εξουσίες. Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1978, η Καταλωνία, η Βασκωνία και η Γαλικία έχουν περισσότερες εξουσίες όσον αφορά τις πολιτικές που διαχειρίζονται οι ίδιες σε σχέση με τις υπόλοιπες 14 που εξαρτώνται περισσότερο από τη Μαδρίτη. Το ζήτημα είναι τεράστιο, αλλά ας παρουσιάσουμε τα βασικά του σημεία.

Το Σύνταγμα του 1978 είναι το κείμενο πάνω στο οποίο πατάει η κυβέρνηση του ΡΡ και ο πρωθυπουργός Mariano Rajoy για να απαγορεύσει/μπλοκάρει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Το Σύνταγμα του 1978 στο άρθρο 92 έχει 3 προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στην Ισπανία: 1) Το δημοψήφισμα να είναι συγκεντρωτικό και να ψηφίσουν όλοι οι πολίτες, 2) Να το προκηρύξει ο Βασιλιάς, μετά από αίτημα του Προέδρου της Κυβέρνησης, ύστερα από την έγκριση της Βουλής και 3) Ένας νόμος θα ορίσει το τρόπο και τις διαδικασίες με τις οποίες θα διεξαχθεί αυτό. Ο νόμος αυτός υπάρχει και είναι ο Οργανικός Νόμος (Ley Orgánica) 2/1980. Τα παραπάνω σημαίνουν ότι η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ισπανίας να μπλοκάρει το «τοπικό» δημοψήφισμα της Καταλωνίας είναι σύννομη.

Υπάρχουν όμως αρκετά αλλά. Ο πρόεδρος του τοπικού κοινοβουλίου στην Καταλωνία (Generalitat) Artur Mas ζητάει να διεξαχθεί ένα δημοψήφισμα μόνο στην Καταλωνία για το μέλλον της. Μαζί του έχουν ταχθεί και άλλα κόμματα που στηρίζουν την ανεξαρτησία της Καταλωνίας από όλο το πολιτικό φάσμα. Το στρατόπεδο των «υπέρμαχων της κρατικής κυριαρχίας», όπως τους λένε τα ισπανικά ΜΜΕ αποτελείται από πολιτικές δυνάμεις τόσο της δεξιάς, που επιδιώκει για εθνοτικούς λόγους την ανεξαρτησία, όσο και της αριστεράς, που στοχεύει στην απεξάρτηση από το έθνος-κράτος της Ισπανίας. Το αίτημα αυτών δεν είναι παράλογο διότι έχει δοθεί άδεια για τοπικά δημοψηφίσματα αρκετές φορές στο παρελθόν. Τρεις φορές η Ανδαλουσία, δύο η Καταλωνία, δύο η Βασκωνία και μία η Γαλικία έχουν προσέλθει στις κάλπες σε τοπικά δημοψηφίσματα από το 1979 και μετά. Σε αυτό το νομικό προηγούμενο πατάει το Generalitat.

Ένα τρίτο σημείο είναι η σπουδαιότητα της Καταλωνίας για το ισπανικό κράτος. Η Καταλωνία έχει πληθυσμό περίπου 7,5 εκατομμύρια (απογραφή 2012). Αν σε αυτούς συμπεριλάβουμε και τους απόδημους ο πληθυσμός φτάνει τα 10,5 εκατομμύρια. Γλωσσικά, ο πληθυσμός που μιλάει Καταλανικά ανέρχεται σε περίπου 12,5 εκατομμύρια υπολογίζοντας το Λεβάντε και τις Καταλανόφωνες περιοχές της Νότιας Γαλλίας. Η Καταλωνία λοιπόν διαθέτει το 1/6 περίπου του ισπανικού πληθυσμού, αλλά το βασικό στοιχείο είναι ότι αποτελεί το 24,8% (στοιχεία του 2013) της ισπανικής οικονομίας. Τυχόν αποσκίρτησή της από το ισπανικό κράτος θα μειώσει το ΑΕΠ της Ισπανίας κατά το ¼. Εδώ είναι και η μεγαλύτερη διαφορά της Καταλωνίας με τη Σκωτία, με την οποία τα ΜΜΕ τόσο λατρεύουν να συγκρίνουν. Η Σκωτία αποτελεί το 26% του εδάφους της Βρετανίας, αλλά μόλις το 8% του πληθυσμού και το 6,7% της βρετανικής οικονομίας.

Το τέταρτο ενδιαφέρον στοιχείο είναι τα αποτελέσματα της 9ης Νοέμβρη. Ψήφισε στις άτυπες κάλπες το 37% του εκλογικού σώματος με το 80% να τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας. Ο Mas το χαρακτήρισε θρίαμβο και άρχισε να πιέζει την κυβέρνηση της Μαδρίτης για τη διεξαγωγή κανονικού, δεσμευτικού δημοψηφίσματος. Το ΡΡ επίσης το είδε θετικά (!;) επειδή η συμμετοχή ήταν μόλις στο 37%. Δημοσκοπήσεις που είχαν κάνει πιο πριν οι καταλανικές εφημερίδες Avui, Periódico και Vanguardia είχαν δώσει τελείως διαφορετικά νούμερα: 46% μόλις υπέρ της ανεξαρτησίας, αλλά 80% υπέρ του να γίνει δημοψήφισμα. Βάσιμα μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι οι υπέρ της ανεξαρτησίας κινητοποίησαν το μεγαλύτερο κομμάτι των ψηφοφόρων τους, ενώ οι κατά απλώς δεν πήγαν να ψηφίσουν. Όμως το να το μαθηματικοποιήσεις και να προσπαθήσεις να εξάγεις συμπεράσματα για το τι θα συνέβαινε αν το δημοψήφισμα ήταν κανονικό είναι τουλάχιστον αυθαίρετο. Πόσο μάλλον όταν η Μαδρίτη κάνει ότι μπορεί για να στρέψει τους Καταλανούς προς το «Ναι».

Πραγματικά αυτή η κυβέρνηση του ΡΡ με το προσπαθήσει να μπλοκάρει το δημοψήφισμα ενίσχυσε το διαχρονικό αίσθημα της «καταπίεσης από τη Μαδρίτη» που ενυπάρχει και υποβόσκει στην Καταλωνία. Άλλωστε η Μαδρίτη και οι επιθετικές της πολιτικές ως προς την ενοποίηση της χώρας και τη βίαιη ισπανοποίηση όλου του πληθυσμού είναι εκείνη που ένωσε σε κοινό μέτωπο την αριστερά και τη δεξιά τόσο στην Καταλωνία, όσο και τη Βασκωνία. Από τη εποχή της δικτατορίας του Primo de Rivera και κυρίως τα 38 χρόνια του Φραγκισμού η Μαδρίτη προσπαθεί να εξαλείψει τις τοπικές ιδιαιτερότητες και διαφορές με στόχο τη δημιουργία μια ομοιογενοποιημένης ισπανικής εθνικής συνείδησης. Αυτό είναι εξαιρετικά πολύπλοκο για να το αναπτύξω εδώ, αλλά θα το συμπληρώσω στο επόμενο post.

Μέσα σε όλο αυτό το χαμό ήρθε και ο Cameron στην Ισπανία για να πει μέσες άκρες, ότι ναι, εντάξει εμείς δώσαμε το δικαίωμα στη Σκωτία να ψηφίσει, αλλά η Ισπανία είναι διαφορετική περίπτωση. Που είναι καθώς στην Ισπανία οι 17 Αυτόνομες κοινότητες δεν έχουν υπογράψει κανένα Union, αλλά η στάση της Μαδρίτης πολώνει το κλίμα. Το μόνο που έχει καταφέρει μέχρι τώρα είναι να μοιράσει στους Καταλανούς χάπια για να μην ονειρεύονται.

8 σχόλια:

  1. Αν αυτονομηθεί τελικά η Βαρκελώνη το νόμιμο και το ηθικό είναι να μην παίζουν οι ομάδες της στην Ισπανική Λίγκα.
    Ναι ή όχι;
    Εγώ λέω ναι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το σωστό και το ηθικό θα ήταν να γίνει εσωτερική λίγκα, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα γίνει και ξεχωριστή ομοσπονδία, αλλά αυτό το θεωρώ εύκολο. Οι πιθανότητες βέβαια να συμβεί αυτό με το τεράστιο και παγκόσμιο brand name που λέγεται FC Barcelona είναι ελάχιστες.

    Άσχετα με το τι δηλώνει ο πρόεδρος της Ισπανικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου "Σε περίπτωση ανεξαρτητοποίησης της Καταλωνίας η Barcelona δε θα μπορεί να συμμετέχει σε μια ισπανική λίγκα", πιστεύω ότι οι πιέσεις από χορηγούς, παίχτες και συνολικά από το σύστημα θα είναι να γίνει λίγο Monaco, Swansea. κτλ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. κανονικα δεν θα επρεπε να παιζει στην ισπανια. αλλα επειδη κανεις δεν το θελει αυτο θα δουμε μια αντιστοιχη μονακο.

    εγω παντως θα ηθελα να πουνε οι καταλανοι οτι δεν θελουν να παιξουν στο ισπανικο, να φτιαξουν οπως οπως μια δικη τους λιγκα και να κατεβαζουν τη μικτη μπαρτσα-εσπανιολ στις διεθνεις διοργανωσεις σαν εθνικη καταλωνιας. θα ειχε πλακα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. άρα στην πραγματικότητα δεν μπορείς να κάνεις δημοψήφισμα για ανεξαρτησία, εκτός αν είναι σίγουροι για το οχι ή είναι τόσο ασφυκτική η πίεση του ναι, που θα γινει απόσχιση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Προσωπικά αν ήμουν κουλε και ανησυχούσα για την συμμετοχή στην Πριμέρα θα πρότεινα συμμετοχή στο πρωτάθλημα Γαλλίας και δύο φιλικά με την Ρεάλ τον χρόνο. Μπάρτσα εναντίον Παρί, Μονακό και Μαρσέιγ, οι Γάλλοι θα πετούσαν την σκούφια τους, νομίζω, γρήγορα θα βγάζαν 4 στο τσουλου, μια ωραία ανακατωσούρα. Και οι Καστιγιάννοι θα λύγιζαν. Αλλά όπως περιγράφεις το μικρότερο πρόβληα είνια το τι θα γίνει με τν Μπάρτσα.
    ΥΓ: Αν θυμάμαι καλά η κατοχή της Αθήνας και περιοχών στο Αιγαίο από Κάταλανούς τον 15 αιώνα περιγράφεται στην ιστορία με μελανά χρώματα ως προς τους Έλληνες. Άσχετο, αλλά έτσι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αταραξία, ξέρεις τι θυμήθηκα από το υστερόγραφό σου; Έναν τύπο που τον έλεγαν Ρογήρο Φλορ και στις αρχές του 14ου αιώνα είχε λεηλατήσει την Ελλάδα ως αρχηγός μιας ομάδας μισθοφόρων, της Καταλανικής Εταιρείας. Αν δεν κάνω λάθος, οι Βυζαντινοί είχαν μισθώσει τις υπηρεσίες του για να πολεμήσουν τους Τούρκους αλλά μετά τους είδαν να στρέφονται και εναντίον τους (δεν είμαι σίγουρος για τον λόγο).

      Διαγραφή
    2. Αυτό με τη Γαλλία έχει πέσει σαν ιδέα πάντως από πρώην προέδρους της Barça και προεξέχοντα μέλη του κόμματος που στηρίζει την ανεξαρτησία (πχ Laporta). Βέβαια, όπως οι περισσότεροι, και εγώ πιστεύω ότι είναι μέσο πίεσης στην ισπανική ομοσπονδία.

      Επειδή εγώ το 13ο αιώνα που γινόταν όλη αυτή η επέκταση του βασιλείου της Καταλωνίας ήμουν εκεί και τα έζησα έχω να πω ότι αυτά είναι ψεύδη της Καστιλιάνικης προπαγάνδας.

      Σοβαρά τώρα, όλα αυτά τα βασίλεια που επεκτεινόντουσαν δεν ήταν ιδιαίτερα φιλικά. Γοτθικής προέλευσης πληθυσμοί με κουλτούρα πολεμιστή, τόσο στη μάχη όσο και στη διοίκηση. Για κάποιο λόγο που δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς, οι Βενετσιάνοι κατάφεραν να σώσουν την υστεροφημία τους, ενώ έκαναν τα ίδια με Γενοβέζους, Καταλανούς, Σαρακίνους και λοιπές ναυτικές αυτοκρατορίες. Πχ, η Κρήτη ήταν καταπράσινη μέχρι το 14ο αιώνα. Μετά ήρθε η Serenitata και για να την κατακτήσει την έκαψε ολόκληρη και ότι έμεινε το έκανε ξυλεία για τις γαλέρες τους. Πλέον βλέπεις τα γυμνά κρητικά κορφοβούνια από τη Μάνη. Αλλά η υστεροφημία τους είναι ο Βιτσέντζος Κορνάρος και ο Θεοτοκόπουλος. Άμα έχει καλό PR όλα γίνονται.

      Διαγραφή
  5. Νομίζω Ramon ότι η έξαρση του εθνικισμού που εκφράζεται με τα δημοψηφίσματα σε Σκωτία και Καταλωνία οφείλεται στο ότι το ευρωπαϊκό ενοποιητικό εγχείρημα έχει επιεικώς βαλτώσει. Το κοινό νόμισμα έχει προ πολλού εξαντλήσει την όποια δυναμική του, η δημιουργία Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας (που θα συμβόλιζε την σταδιακή απαγκίστρωση/απομάκρυνση από τον ατλαντισμό και την στροφή προς στον ευρωπαϊσμό) έχει μπει οριστικά στο ψυγείο λόγω οικονομικής κρίσης, και, όσο πια για τις ενισχυμένες συνεργασίες (εκείνες που θα πήγαιναν την Ε.Ε. στο επόμενο επίπεδο ντε!) αυτές είναι το συντομότερο ανέκδοτο. Μόνο με πρωτοβουλία της Γερμανίας θα μπορούσε να ξεκινήσει κάτι αλλά, δεδομένης της στενόμυαλης οικονομικής πολιτικής που δείχνουν αποφασισμένοι να ακολουθήσουν, αμφιβάλλω αν θα βρεθούν πολλές χώρες πρόθυμες να την υποστηρίξουν. Μέσα σ' αυτό το κλίμα, δεν είναι ν' απορεί κανείς που ο καθένας κοιτάει τη πάρτη του και πολύ φοβάμαι ότι το σήριαλ θα συνεχιστεί με... Βέλγιο. Τραγικό έλλειμμα στιβαρών και διορατικών πολιτικών ηγετών, αν θες τη γνώμη μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Επειδή το επόμενο Post θα κινηθεί γύρω από αυτό το θέμα/οπτική, να το συζητήσουμε τότε καλύτερα.

      Διαγραφή