Σάββατο 3 Μαΐου 2014

Συνεδρία 50(α): Σταυροφόρος


Έγραψα αρχικά ένα κείμενο, δε μου άρεσε, και είπα να το σπάσω σε δύο μέρη. Για να κάνω λίγο πιο ξεκάθαρο το επιχείρημά μου σε σχέση με το Ισλάμ, το έλλειμμα ασφαλείας στη Δύση και τη θέση της αριστεράς στην κριτική των Ισλαμιστικών πρακτικών. Σε αυτό το πρώτο μέρος θα ακολουθήσω ιστορική προσέγγιση. Σκοπός μου είναι να παρουσιάσω το ότι στην ιστορία του Χριστιανικού και του Ισλαμικού κόσμου, οι σχέσεις μέχρι τα τέλη του προηγούμενου αιώνα διέπονταν από τις αρχές των διεθνών σχέσεων, όπως αυτές εκφράζονταν κατά τις αντίστοιχες χρονικές περιόδους. Στο δεύτερο μέρος, θα γράψω για το σύγχρονο κόσμο.

Όταν το Ισλάμ άρχισε να κερδίζει έδαφος στα μέσα του 8ου αιώνα μ.Χ. ο κόσμος ήταν δομημένος πάνω στη θρησκεία. Πέρα από τις αυτοκρατορίες και τα βασίλεια της Δύσης, τα ισχυρότερα κέντρα της Δύσης ήταν το Βατικανό και η Κωνσταντινούπολη, επειδή εκεί βρίσκονταν οι πυρήνες της θρησκευτικής εξουσίας. Ο Πάπας ήταν με διαφορά από τον δεύτερο ο ισχυρότερος άνθρωπος στον πλανήτη. Η δομή του κόσμου ήταν θεοκρατική και θεοκεντρική.

Το Ισλάμ δίνει έμπνευση και ενώνει νομαδικούς πληθυσμούς. Αυτοί αρχίζουν να επεκτείνονται στα εδάφη της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, όπου η Βυζαντινή παρουσία, μετά την Ιουστινιάνεια υπερεξάπλωση έχει εξασθενίσει. Οι Σαρακινοί και οι Μαμελούκοι είναι τα εθνοτικά φύλλα που οδηγούν αυτήν την πορεία. Απ’ όπου περνούν εξισλαμίζουν πληθυσμούς και εγκαθιδρύουν την παρουσία τους με βασίλεια και σουλτανάτα. Η Βαγδάτη και το Κάιρο γίνονται κέντρα εξουσίας, όπως και αργότερα η Γρανάδα, το ισχυρότερο Ισλαμικό βασίλειο σε Ευρωπαϊκό έδαφος. Σημειώνεται εδώ ότι το σχίσμα στο Χριστιανικό δόγμα δεν έχει έρθει ακόμα, ενώ το Ισλάμ είναι χωρισμένο από την αρχή σε Σιΐτες και Σουνήτες. Η θρησκευτική πίστη παίζει καθοριστικό ρόλο στη διάρκεια της παρουσίας αυτών των, πρώην πια, νομαδικών πληθυσμών, αντίθετα πχ με την εισβολή από τα Βόρειο-Ανατολικά της Ευρώπης του Τσέγκις-Χαν.

Οι αντίδραση των Χριστιανικών βασιλείων απέναντι στα Ισλαμικά βασίλεια ήταν αντίστοιχη με τις μεταξύ τους σχέσεις. Υπήρχε μια παραπάνω καχυποψία λόγω θρησκεύματος, αλλά οι ίντριγκες, οι αντιπαλότητες και οι διπλωματικές πρακτικές παρέμεναν ταυτόσημες. Αυτό αλλάζει λίγο μετά το Χριστιανικό σχίσμα τον 11ο αιώνα. Το Βατικανό έχει εκχριστιανίσει τη Δύση και το Βορρά στον Καθολικισμό και η Κωνσταντινούπολη την Ανατολή στην Ορθοδοξία. Η θρησκευτική διπλωματία βρίσκεται στο απώγειό της και το Βατικανό αποφασίζει να δώσει το τελειωτικό χτύπημα στο Πατριαρχείο, παίρνοντας πίσω από τις περιοχές που χαρακτηρίζονται ‘Ιερά Εδάφη’. Αυτά βρίσκονται τον 12ο αιώνα σε Ισλαμικά χέρια, αλλά η στόχευση του Βατικανού είναι να περικυκλώσει το Βυζάντιο. Τα εδάφη αυτά είναι άλλωστε ιερά και για τους Μουσουλμάνους. Ντύνοντας με το θρησκευτικό μανδύα την εκστρατεία, ενώνει τα διηρημένα δυτικά βασίλεια υπό την Παπική σκέπη και παρουσιάζει ως πρωταρχικό εχθρό τους αλλόπιστους.

Οι σταυροφορίες διεξάγονται όπως και κάθε άλλος πόλεμος της εποχής. Στο εκτελεστικό κομμάτι το μόνο που αλλάζει είναι ότι οι δύο εμπόλεμοι δεν λένε τις ίδιες προσευχές πριν τη μάχη. Όμοιες μέθοδοι πολιορκίας, διεξαγωγής μάχης και χειρισμού αιχμαλώτων, πόλεων και πληθυσμών με τους ενδοευρωπαϊκούς πολέμους. Ακόμα και περιπτώσεις αντιπαλοτήτων που άγγιξαν τα όριο του μύθου όπως εκείνη του Σαλάχ Αλ Ντιν (Σαλαντίν στα Ελληνικά) με του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου δε διέφεραν από σχέσεις Ευρωπαίων μοναρχών.

Αργότερα με την Οθωμανική αυτοκρατορία και το Νάαρ Αλ Ισλάμ οι σχέσεις όλων των Ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών είναι ταυτόσημες. Την αντιμετωπίζουν ως ισότιμο εταίρο. Ακόμα και όταν η Isabela ξεκινάει τη Reconquista στην Ισπανία και διώχνει τους Σαρακίνους από τη Γρανάδα το κάνει για να αυξήσει τα δικά της εδάφη. Χρησιμοποιεί βέβαια την Παπική βούλα ώστε να κινητοποιήσει το στρατό της, όμως θα το έκανε απέναντι σε κάθε κατακτητή εδαφών που θεωρούσε Ισπανικά.

Ακόμα και στον κόσμο των εθνών-κρατών των τελών του 19ου και 20ου αιώνα οι σχέσεις δεν επισκιάζονταν από το θρησκευτικό χάσμα. Και πώς θα ήταν δυνατό αυτό σε ένα διεθνές σύστημα που κινούνταν και συνεχίζει να κινείται γύρω από την έννοια του κρατικού συμφέροντος. Ειδικά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου ο Μουσουλμανικός κόσμος χωριζόταν σε ‘δικούς μας και δικούς τους μπάσταρδους’. Το Ισλάμ τότε αρχίζει να αντιμετωπίζει για πρώτη φορά κάτι που ο Χριστιανικός κόσμος αντιμετώπισε κατά την Αναγέννηση, την κοσμικότητα. Μία κοσμικότητα που παίρνει τη μορφή της στρατιωτικής έκφρασης και διοίκησης της κοινωνίας. Η γραμμικότητα της εξέλιξης του Ισλαμικού κόσμου διαταράσσεται.


Από τον Κεμάλ Ατατούρκ που υπήρξε πρωτοπόρος μέχρι το Νάσερ και το Σαντάντ, το Σαντάμ ή την οικογένεια Ασσάντ το κοσμικό μουσουλμανικό κράτος στηρίζεται στη στρατιωτική διοίκηση. Όπως όμως ο φιλελευθερισμός στην Ευρώπη δημιούργησε ένα αντιδραστικό κίνημα, έτσι και η κοσμικότητα στο Ισλάμ έστρεψε αρκετούς προς το Κοράνι. Στο Κοράνι όχι με την έννοια απλώς της θρησκευτικής πίστης, αλλά της ζωής ακολουθώντας πιστά τους νόμους του ιερού βιβλίου. Η Σαρία έγινε πολιτική θέση και μερικές από τις ομάδες που εκπροσωπούσαν αυτά τα υπερσυντηρητικά κινήματα κατάφεραν να καταλάβουν την εξουσία σε διάφορες χώρες, όπως τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν και το Αφγανιστάν. Στην οικονομία του Ψυχρού Πολέμου, η ιδεολογική τοποθέτηση των καθεστώτων έπαιζε δευτερεύον ρόλο. Μετά το τέλος του όμως, ο κόσμος στη Δύση γέμισε από ένα νέο είδος σταυροφόρων

3 σχόλια:

  1. Η καθυστέρηση οφείλεται σε 2 λόγους:
    1) Αυτό που λέω στο κείμενο, ότι το πρώτο που έγραψα δε μου άρεσε.
    2) Χάλασε ο υπολογιστής και περίμενα 3 μέρες να διορθωθεί η βλάβη.

    Το β' μέρος είναι έτοιμο και αν δεν ανέβει αύριο σημαίνει ότι υποτροπίασε το laptop.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Kαλός ο Chris De Burgh δε λέω αλλά με το είδα το hyperlink και μέχρι να το ανοίξω είχα μία μύχια ελπίδα για Saxon.
    Θα περιμένω και το β' μέρος (laptop επιτρέποντος) για να έχω συνολική εικόνα και κάνουμε κουβέντα μετά.
    Hasta la proxima

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Μετά από απανωτές εγχειρήσεις νομίζω ότι ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός ήρθε στα ίσα του. Ανέβασα και το δεύτερο κομμάτι σήμερα. Παραμένω ένα post πίσω βέβαια, αλλά θα το διορθώσω, και θέματα υπάρχουν όχι και λίγα.

    Ήμουν ανάμεσα στα 2 τραγούδια και είπα να επιλέξω εκείνο που ακούγεται πιο σπάνια από τη μία και από την άλλη που έχει γίνει στην Ελλάδα γνωστό από το Βασίλη Παπακωνσταντίνου με στίχους τελείως άσχετους με το πρωτότυπο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή