Συνεδρία 41: Θα Ήθελα να Ξέρω

Ζώντας μέσα στις πληροφορίες, κάθε μέρα βλέπω τόσες ειδήσεις και γεγονότα που χάνω το μυαλό μου. Όχι τόσο από την ποσότητα, αλλά από την ποιότητα. Ο τρόπος με τον οποίο συλλέγονται τα γεγονότα και παρουσιάζονται οι ειδήσεις, κυρίως από τα μεγάλα ειδησεογραφικά κέντρα, ανεξάρτητα από το εάν πρόκειται για τύπο (ηλεκτρονικό και έντυπο)/ τηλεόραση/ ραδιόφωνο με φτάνει κοντά στο όριο να κουτουλήσω την οθόνη. Πριν μου πείτε ότι είμαι οξύθυμος ή ό,τι άλλο, θα σας φέρω ένα παράδειγμα που χτύπησε ψηλά και στα ελληνικά charts.

Το παράδειγμά μου είναι αυτό που έγινε γνωστό στην Ελλάδα ως ‘η μονταζιέρα’.  Η μονταζιέρα είναι προπαγάνδα και παραπληροφόρηση με σκοπό να κεντρίσει το συναίσθημα του δέκτη. Δεν είναι κατασκευή ενός γεγονότος, είναι αλλοίωση της πραγματικότητας. Η πιο συνήθης μέθοδος είναι να απομονώνεις στοιχεία ενός γεγονότος. Εμείς το λέμε ψηφιδωποίηση της πραγματικότητας. Το αποτέλεσμα δεν πιάνει μία μπροστά στα αριστουργηματικά ψηφιδωτά της Αρχαίας Ρώμης και του Βυζαντίου, αλλά τη δουλειά του την κάνει. Και αυτή είναι να στρέψει την κοινή γνώμη προς την κατεύθυνση που επιθυμούν εκείνοι που κόβουν και ράβουν.

Η δεύτερη μέθοδος που είναι η μεταφορά ενός στιγμιοτύπου στο χωροχρόνο. Υπάρχει μια φωτογραφία ή ένα ηχητικό ντοκουμέντο που έχει τραβηχτεί κάπου, κάποτε. Γίνεται κάτι παρόμοιο κάπου αλλού τώρα. Είναι ίδιες οι συνθήκες; Παντελώς αδιάφορο. Πάμε να τραβήξουμε ή να αγοράσουμε κάτι φρέσκο και πραγματικό; Πολλά έξοδα. Τι κάνουμε λοιπόν για να προβάλουμε την είδηση; Κοτσάρουμε ένα βιντεάκι/ ηχητικό/ φωτογραφία αρχείου και κλείσαμε. Άλλωστε στον κόσμο των media ο σκοπός είναι να δείξεις και όχι να αποδείξεις. Έτσι;

Υπάρχει και τρίτη μέθοδος, που είναι η παρεμβολή για προσθαφαίρεση στοιχείων. Γνωστό στο χώρο της μόδας (που δε διαφέρει πολύ) ως retouche. Έχεις κάτι που δείχνει αυτό που θες, αλλά όχι όπως το θες. Δε θα σκάσουμε για αυτό, προσθέτεις αυτά που χρειάζεται για να γίνει σένιο ή αφαιρείς ότι σου χαλάει την αισθητική. Έτοιμο προς χρήση και παραπληροφόρηση. Γελάτε; Γιατί γελάτε; Νομίζετε ότι αυτά τα κάνουν μόνο τα καθεστωτικά κανάλια και εφημερίδες; Berceau que vous berciez (Κούνια που σας κούναγε στα Γαλλικά από το google translate).

Χαρακτηριστικά παραδείγματα τον τελευταίο καιρό είχαμε κάμποσα. Από τις φωτογραφίες στη Βενεζουέλα, μέχρι εκείνες από τη Συρία. Στη Βενεζουέλα η φωτογραφία που προβλήθηκε είχε τραβηχτεί στην πραγματικότητα τρία χρόνια πριν στις Φιλιππίνες. Όμως χρησιμοποιήθηκε ως ‘απόδειξη’ της κοινωνικής αναταραχής εναντίον του αριστερού (που είναι) /κομμουνιστικού (που δεν είναι) καθεστώτος. Αυτό ενδιαφέρει για να δείξει τι θα γίνει η Ελλάδα αν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα, το γεγονός ότι αυτοί που εξεγείρονται σε Βενεζουέλα είναι Νέο-Ναζί και όχι φιλελεύθεροι ή συντηρητικοί δημοκρατικοί δεν εξυπηρετεί το στόχο και δεν προβάλλεται. Υπάρχουν αντίστοιχα παραδείγματα από Ουκρανία και αλλού, αλλά δε υπάρχει λόγος να επεκταθώ.

Από την άλλη πλευρά η φωτογραφία του τετράχρονου από τη Συρία που διασχίζει την έρημο μόνος του είναι αποσπασματική. Ο μικρός είχε μείνει πίσω από ένα μεγάλο κομβόι προσφύγων που κινούνταν υπό τη συνοδεία ανθρώπων του ΟΗΕ. Ναι προφανώς ο τετράχρονος δεν είναι απειλεί για την εθνική ασφάλεια καμία χώρας, όμως η μονταζιέρα δούλεψε κανονικά για την άλλη πλευρά. Φυσικά και δεν ασχολήθηκε κανείς να προβάλει πως γίνονται αυτές οι επιχειρήσεις. Ότι το συγκεκριμένο κομβόι αποτελούνταν από πρόσφυγες που τους είχαν ήδη δεχτεί Ευρωπαϊκές χώρες (Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Σουηδία) και ότι ο τετράχρονος είχε χωριστεί προσωρινά από τους γονείς του, αλλά θα τους έβρισκε στον καταυλισμό πριν τη μεταφορά τους στη χώρα που τους δέχτηκε. Ο διαχωρισμός οικογενειών κατά τη διάσχιση εμπόλεμου εδάφους είναι πάγια τακτική του ΟΗΕ ώστε αν δεχτεί επίθεση ένα κομβόι να μην ξεκληριστούν ολόκληρες οικογένειες. Δεκτές οι ενστάσεις, αλλά έτσι δουλεύει ο οργανισμός.

Το χειρότερο με αυτήν την ιστορία είναι ότι όλα τα μέσα προσπαθούν να επιδιώξουν πολιτικά αποτελέσματα. Διότι η παρεμβολή γίνεται ώστε να επηρεάσει την ψήφο, είτε από τα καθεστωτικά, είτε από τα εναλλακτικά μέσα. Και όταν χρησιμοποιείται η ίδια μέθοδος, για τον ίδιο σκοπό, απλώς από την άλλη πλευρά του φάσματος, τότε η οποιαδήποτε αλλαγή σκηνικού μου κάνει ‘όταν έρθουμε εμείς στα πράγματα’. Στα Res Πούλησα δηλαδή. Γαμώτο ξέρω, αλλά θα ήθελα να ξέρω;