Συνεδρία 25: Σε Παρακαλώ Γιατρέ Μου

Σάββατο 26 Οκτωβρίου, του Αϊ Δημήτρη σήμερα και να πω στο Maldini να χαίρεται το όνομά του αρχικά. Επίσης σήμερα γίνεται για πρώτη φορά μετά από χρόνια ένα clásico για το οποίο μιλάμε μόνο για μπάλα. Επειδή είναι πολλές οι μέρες ανυπομονησίας για το σπουδαιότερο παιχνίδι πρωταθλήματος στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια (προσπαθεί το Bayern – Dortmund να πάρει τη θέση του, αλλά Messi, Neymar από τη μία και Cristiano, Bale από την άλλη κρατούν την Ισπανική κόντρα ακόμα στην κορυφή). Την άποψή μου για το πώς βλέπω το παιχνίδι την έγραψα χθες στο άρθρο του Κολλίτζα στο gazzetta, αυτό που με ανησυχεί είναι μη χρειαστώ περίθαλψη το βράδυ.

Ευτυχώς ζω στην Αγγλία. Τι ευτυχώς δηλαδή, εδώ πληρώνεις τα πάντα. Αλλά επειδή δουλεύω σε πανεπιστημιακό ινστιτούτο στο νοσοκομείο του πανεπιστημίου έχω δωρεάν πρόσβαση. Αν ήμουν στην Ελλάδα, άνεργος φυσιολογικά όπως οι περισσότεροι συμφοιτητές μου, θα έπρεπε να καταφύγω σε κάποιο κοινωνικό ιατρείο. Σκεφτείτε τώρα να έχεις κερδίσει και μέσα στον παροξυσμό της νίκης να πας να σε δε ο γιατρός με νοοτροπία ‘Barça και δεν είμαι καλά’ και να πρέπει να αντιμετωπίσεις το ΜΑΤατζή στο κοινωνικό ιατρείο. Να μπλέξεις σε επεισόδια ως τηλεθεατής είναι το άκρον άωτον της γκαντεμιάς. Ή της βλακείας, ό,τι προτιμάτε.

Φανταστείτε τώρα πάλι να έχεις χάσει και να πας στο κοινωνικό ιατρείο ζοχαδιασμένος και να βρεις απέναντί σου τα ΜΑΤ. Στην ευαίσθητη ψυχολογία της στιγμής βλέπεις τα σύμβολα της Μαδρίτης και του Φραγκισμού μέσα στις στολές και παίρνεις ανάποδες. Πάλι μπλέκεις σε επεισόδια ως τηλεθεατής.

Μετά το βλέπεις αποστασιοποιημένα και αναρωτιέσαι: Τι διάολο κάνουν τα ΜΑΤ στο κοινωνικό ιατρείο; Αρχικά περνάει από το μυαλό σου ότι στη συνέντευξη που έδωσε ο Μπουμπούκος στο Χατζηνικολάου (στα καλά του εξωτερικού είναι ότι δε μπαίνεις στον πειρασμό να κάνεις τη μαλακία να τη δεις) δέχτηκε μόνο μια δύσκολη ερώτηση από κάποιον που ήταν άνεργος ιατρός και προσέφερε τις υπηρεσίες του εκεί. Αλλά εκδικητικό το καμάρι της υγείας; Τζάμπα το έχει το προσωνύμιο;

Σε δεύτερη φάση προβληματίζεσαι πάνω στο γιατί να υπάρχει το κοινωνικό ιατρείο. Δεδομένου ότι η κοινωνία έχει διαλυθεί εντελώς οτιδήποτε φέρει αυτήν την ταμπέλα είναι ύποπτο και μάλλον είναι έργο που έχουν κάνει οι κουμμουνιστάς που διαβάλουν επίμονα το success story. Προσπάθησα την προηγούμενη βδομάδα να βάλω τον αδερφό μου να μου το εξηγήσει. Είχε πάει λέει στο κοινωνικό ιατρείο στο Ηράκλειο επειδή χρειαζόταν καινούργια γυαλιά και δεν ήθελε να δώσει 50 ευρώ επίσκεψη στον ιδιώτη οφθαλμίατρο για τη γνωμάτευση. Δεν κινείται το χρήμα έτσι. Πήγε εκεί και του εξέτασαν τζάμπα τα μάτια και μετά πήγε και άλλαξε μόνο φακούς και όχι σκελετό! Και επειδή ψάχνει γκόμενα, σίγουρα με την ανάπτυξη δεν πρόκειται να τα φτιάξει.

Στο Ηράκλειο βέβαια το να πάει η αστυνομία στο κοινωνικό ιατρείο θα ήταν σαν επίσημη κήρυξη πολέμου. Θα κατέβαιναν τα αδέρφια από τα Ανώγεια, τον Κρουσώνα, τα Ζωνιανά και τα λοιπά terra nullius, που και καλύτερα εξοπλισμένοι είναι από την αστυνομία και καλύτερα εκπαιδευμένοι. Και μια ήττα της αστυνομίας θα χαλάσει το κλίμα και το προφίλ που φτιάχνεται σε όλη τη χώρα. Θυμάμαι τον πατέρα μου να μου λέει ότι όταν ήθελαν να πάρουν τα αρχαία από το αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου όλη η πόλη είχε κατέβει στην περιφρούρηση του κτηρίου. Ήταν 1975 και ενώ έκανε τη βάρδια του στο οπλοπολυβόλο που είχε στηθεί στην ταράτσα του σχολείου απέναντι από το μουσείο (στο Καπετανάκειο για τους γνώστες της περιοχής) άκουσε την εξής κουβέντα μεταξύ ενός μπάρμπα που καθόταν από κάτω και ενός δημοσιογράφου από την Αθήνα που είχε κατεβεί για να καλύψει το γεγονός:

-          Γέροντα τι θα κάνετε τώρα που η κυβέρνηση σχεδιάζει να στείλει τα ΜΑΤ;

-          Μα ηντά ‘ναι παιδί μου έκειανα τα μάθια που λες;

-          Είναι κάτι άγριοι αστυνομικοί που κρατάνε όπλα και ρόπαλα και δέρνουν.

-          Και εμείς παιδί μου ήντα θαρρείς πως βαστούμε, βασιλικούς;

Αλλά τι ήξερε ο Μπάρμπας τότε. Τέλος πάντων, αν και εμείς οι Καταλανοί έχουμε μια προτίμηση στον Άι Γιώργη (San Jordi καταλανιστί) που τον έχουμε βάλλει και στο σήμα του συλλόγου (το άσπρο πλαίσιο με τον κόκκινο σταυρό στο πάνω αριστερά μέρος αυτό συμβολίζει), σήμερα καλό θα ήταν ο Άι Δημήτρης να βοηθήσει να κερδίσουμε με κανένα 1-0, 2-0, 2-1, αλλιώς προβλέπω τρεχάματα. Σε παρακαλώ γιατρέ μου!    

Συνεδρία 24: Αγιασθήτω το Όνομά Σου

Το είδαμε και αυτό λοιπόν. Σπουδάστρια νοσηλευτικής στην Πάτρα αποβλήθηκε επειδή αρνήθηκε να συμμετάσχει στην προσευχή. Προφανώς η ανάγωγη δεν μπορούσε να κατανοήσει ότι μόνο ο ‘Χριστός σώζει’ και ήθελε να βοηθήσει τους αρρώστους με επιστημονικά, ιατρικά κριτήρια. Αλλά αντί να εφαρμόσει την προσευχή ως ενδεδειγμένη μέθοδο ίασης η ξετσίπωτη, ήθελε προφανώς να χρησιμοποιεί αναλώσιμα και φάρμακα, χρεώνοντας έτσι το νοσοκομείο και κατ’ επέκταση τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή όλους τους φορολογούμενους. Αίσχος, ντροπή, όνειδος! Τι επιδιώκουν δηλαδή όλοι αυτοί; Να σταματήσουν οι Έλληνες να είναι ο περιούσιος λαός και να πάει ο Μεγαλοδύναμος off-shore την προτίμησή του αλλού;

Μερικές φορές δεν καταλαβαίνω που βαδίζουμε. Θυμάμαι τότε στο γυμνάσιο που είχε βγάλει ο διευθυντής, ψάλτης ο ίδιος, τον Κώστα να πει την προσευχή το πρωί. Ο Κώστας πήρε το μικρόφωνο, ξερόβηξε δύο φορές και μετά είπε με σεντόρια φωνή: ‘Προσευχήηη. Τα χείλη σου, τα χείλη σου για ‘μένανε καίνε, και τα μάτια σου μερόνυχτα κλαίνε. Μερόνυχτα κλαίνε…’ Ο διευθυντής γούρλωσε τα μάτια, του βούτηξε το μικρόφωνο από τα χέρια και το πήρε στο γραφείο του. Έφαγε πενθήμερη αποβολή. Βέβαια, εμείς οι υπόλοιποι μικροί και άμαθοι ακόμα στηρίξαμε το συμμαθητή μα και όχι τη ελέω Θεού διεύθυνση και αρνηθήκαμε να ξαναπούμε προσευχή. Έτσι την έλεγε από εκείνη τη μέρα και μετά ο παπάς που δίδασκε θρησκευτικά. Αλληλεγγύη το λέγαμε τότε στον Κώστα, αλλά ελπίζω να έχουν στρώσει με τον καιρό οι ρέμπελοι έφηβοι.

Μιαν άλλη φορά πάλι, πιο παλιά που είχα πάει στο νοσοκομείο λόγω πνευμονίας, είχα παρατηρήσει ότι πάνω από κάθε κρεβάτι είχε και μια εικονίτσα. Και αναρωτιόμουν ο εφτάχρονος αν η δύναμη του Θεού, συνδυάζεται με αυτή των γιατρών και των νοσοκόμων, όπως το έκαναν τα Χελωνονιτζάκια ή οι Transformers που έβλεπα στην τηλεόραση. Μάλλον έτσι θα ήταν. Γιατί και η γιαγιά μου που ερχόταν να με δει όταν ερχόταν κάποιος γιατρός ή νοσοκόμα μίλαγε με αυτούς και όταν έλειπαν κοίταζε την εικόνα.

Η σχέση της θρησκείας με την ιατρική άλλωστε είναι θεσμική. Τα περισσότερα νοσοκομεία στο Χριστιανικό κόσμο (υπάρχει και άλλος;) φέρουν ως τίτλο ονόματα Αγίων. Και όσα δεν το κάνουν επειδή τα έχει ονοματίσει το ψώνιο που τα ίδρυσε ή κάτι στρατιωτικά που είναι νούμερα, έχουν οπωσδήποτε μια εκκλησία στο χώρο τους, βοήθεια στους αρρώστους και στους συγγενείς τους. Μην ακούτε αηδίες ότι η πίστη είναι προσωπικό δικαίωμα του καθενός. Η πίστη είναι υποχρεωτική, θεσμικά κατοχυρωμένη και πανταχού παρούσα.

Άλλωστε πώς αλλιώς θα είχε καθιερωθεί το ‘φακελάκι’. Πάνε τώρα οι Αντίχριστοι να μας το περάσουνε ως διαφθορά. Χα! Και ξανά χα! Ας γελάσω. Συγγνώμη άνθρωπέ μου, όταν πας στην εκκλησία δε δίνεις κάτι στο παγκάρι για να πάρεις ένα κεράκι; Το κόστος παραγωγής για το κάθε κεράκι είναι δύο λεπτά. Δίνει κανένας λιγότερο από 20; Οι περισσότεροι δε βάζουν μισό ή ένα Ευρώ; Όταν πας στο παπά για μια υπηρεσία (γάμος, βάφτιση, εξομολόγηση, κτλ) δεν του δίνεις κάτι; Αφού ο γιατρός κάνει τη ίδια δουλειά, προσπαθεί να σε σώσει, δεν πρέπει να του δώσει κάτι; Που πήγε το ελληνικό φιλότιμο;

Αλλά η νέα γενιά έχει απομακρυνθεί από το σωστό δρόμο και δεν αναγνωρίζει αξίες. Πάνε εκεί στα γήπεδα και φωνάζουν για κάτι κίτρινους, πράσινους, κόκκινους και ασπρόμαυρους Θεούς. Ήμαρτον! Λες και ο Θεός είναι εμπριμέ ύφασμα από του Χυτήρογλου! Πάνε μετά και σε κάτι άλλες συναυλίες και σε κέντρα ανομίας και λένε ότι είναι Θεός ο ένας, Θεά η άλλη, ακούνε και κάτι σατανιστικά όπως το Sympathy for the Devil (φτου Παναγία μου) και μετά πάνε στη δουλειά τους και απέχουν από την προσευχή! Ειδικά εκείνη στην Πάτρα που ήταν και νοσοκόμα και καλά, αδερφή δηλαδή, δεν μπορούσε να καταλάβει ότι ο δεύτερος χαρακτηρισμός παίρνει και ένα ‘Εν Χριστώ’ μπροστά. Βρε καλά της κάνανε!

Άντε γιατί το έχουμε παραξηλώσει σε αυτή τη χώρα. Όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι μιλάει απευθείας με το Θεό, τότε ο λαός ο περιούσιος οφείλει να πράττει καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή του. Μόνο έτσι θα βγούμε από την κρίση. Να επαναλαμβάνουμε το ‘δώσε ημίν σήμερον’, μέχρι να έρθει αυτό το σήμερα. Αλλά δεν είμαστε αρκετά πιστοί και ο Θεός θα μεταφέρει την περιουσία του αλλού. Μάλλον στη Γερμανία όπου κυβερνούν οι πραγματικοί Χριστιάνο-δημοκράτες. Έτσι μας μένει μια μόνο επιλογή. Πάμε όλοι μαζί: Πάτερ ημών, ο εν τοις ουρανοίς, αγιασθήτω το όνομά σου… 

Συνεδρία 23: Πηνελόπη

Στην Αρχαία Ελλάδα, λίκνο πολλών επιστημών, δημιουργήθηκε και μια παράδοση η οποία έδωσε στην ανθρωπότητα ένα πιο ονειρικό πάτημα. Η μυθολογία σε αυτή τη γωνιά του κόσμου ήταν μεθοδική και διδακτική. Αντίθετα με τους μύθους των Σκανδιναβών, των Κελτών και των Ανατολιτών, με εξαίρεση τους Κινέζους, η Ελληνική μυθολογία περίκλειε διδάγματα ζωής. Και φυσικά ήταν η πρώτη απόπειρα να εξηγηθούν πειστικά φαινόμενα που η επιστήμη της εποχής αδυνατούσε να ερμηνεύσει.

Αρκετοί μύθοι πέρασαν στο πάνθεον της παγκόσμιας αφήγησης. Σε αυτό βοήθησαν καταλυτικά και οι αρχαίοι τραγικοί που προσέδωσαν μια ποιητική χροιά σε αυτούς. Ο Προμηθέας, ο Θησέας, ο Ηρακλής, ο Ιάσονας και οι Ομηρικοί ήρωες με προεξέχοντες τους Αχιλλέα, Έκτορα και Οδυσσέα, πότισαν τόσο βαθιά το συλλογικό ασυνείδητο που ακούν τα ονόματά τους να αντηχούν ακόμα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της οικουμένης. Το πλεονέκτημα που διαθέτει η μυθολογία σε σχέση με την επιστήμη και τη θρησκεία είναι ότι η ερμηνεία της δε φέρει την ταμπελίτσα της Αλήθειας. Ο μύθος είναι μεταφορά σε μιαν άλλη πραγματικότητα με άκρες σε αυτόν τον κόσμο. Ερμηνεύει μεταφορικά και επαγωγικά, δεν επιτάσσει.

Περίπου 25 αιώνες μετά ο κόσμος πορεύεται υπό το ζυγό ενός αντιθετικού ζεύγους: θρησκεία εναντίον επιστήμης. Για καλή μας τύχη σε αυτή τη γωνιά του πλανήτη τη διελκυστίνδα την κερδίζει η επιστήμη. Όμως ακόμα και στη βιομηχανοποιημένη, μηχανιστική Δύση, ο μύθος παρεισφρέει. Και εκεί που κινείται με μεγαλύτερη άνεση είναι ο χώρος του αθλητισμού. Όσο και αν η υπερπροβολή της σύγχρονης εποχής προσπαθεί να εξαϋλώσει το μυστηριακό στοιχείο και τη μαγεία των αφηγήσεων, ο μύθος που χτίζουν οι μεγάλοι αθλητές αντέχει στο χρόνο και διανθίζεται από περιστατικά που δε συνέβησαν ποτέ. Αλατοπίπερο που ενισχύει το μεγαλείο ή το δράμα.

Έχουμε χάσει κάτι από το ρομαντισμό μας όχι μόνο λόγω της κρίσης, αλλά και εξαιτίας του κοινωνικού προτύπου που επιβάλλει ένα αδιάκοπο κυνήγι της επιτυχίας. Μιας επιτυχίας που εξαργυρώνεται με φήμη και χρήμα. Όμως η ιστορία έχει εκτός από πρωταγωνιστές και αφανείς ήρωες. Ο Οδυσσέας δε θα ήταν τίποτα χωρίς του συντρόφους του και χωρίς εκείνους που αντιμετώπισε. Οι διάφοροι ηγέτες χωρίς τους άγνωστους στρατιώτες που πολέμησαν για αυτούς. Οι μεγάλοι αθλητές χωρίς τους συμπαίχτες και τους αντιπάλους τους. Το μέτρο δηλαδή που έθετε το όριο το οποίο αυτοί ξεπερνούσαν.

Ξεφυλλίζοντας παλιές αθλητικές εφημερίδες διάβαζα εξαιρετικές μυθοπλασίες. Για ένα centre back στη Ρόδο που ήταν απροσπέλαστος βράχος, για ένα αμυντικό half στη Δράμα που έτρωγε παιδιά, για ένα for κάπου στην Πελοπόννησο που έβαζε γκολ με όλους τους πιθανούς τρόπους. Εκείνη την εποχή και το εξωτερικό είχε κάτι το μυστηριακό. Ένας μαύρος Βραζιλιάνος έκανε απίθανα πράγματα στα Mundiál και με την ομάδα του τη Sandos στη Βραζιλία. Ένας αλκοολικός Βόρειο-Ιρλανδός χόρευε όλη την Ευρώπη. Ένας ξανθομάλλης Ολλανδός κατέστρεφε κάθε άμυνα. Μετά η τηλεόραση τους έφερε όλους πιο κοντά.

Χάλασε τις επιφυλλίδες των εφημερίδων που σκιαγραφούσαν υπερφυσικούς ήρωες. Όμως τους έκανε πιο γήινους, δίνοντας στον κάθε πιτσιρικά την ευκαιρία να ταυτιστεί μαζί τους. Να προσπαθήσει να κάνει στην αλάνα ή στο ανοιχτό του μπάσκετ εκείνα που πετύχαιναν με περισσή ευκολία και φυσικότητα τα μεγάλα αστέρια. Από τους ήρωες του Αισχύλου σε εκείνους του Ευριπίδη: Ξεχωριστοί καθημερινοί άνθρωποι.

Φυσικά, οι εφημερίδες δεν απώλεσαν την υπερβολή. Όμως η εικόνα που έχουν πλέον όλοι, ελέω internet, μετέτρεψε αυτήν την υπερβολή από μύθο σε ψέμα, ή στην καλύτερη περίπτωση αβάντα. Πριν η λαίλαπα του οπαδικού τύπου κατεδαφίσει και το τελευταίο οχυρό του ρομαντισμού. Σήμερα δεν μπορείς πια να διαβάσεις για ένα δεκαεξάχρονο Αργεντίνο που κάνει φοβερά πράγματα και τον λένε ‘το μωρό του Θεού’, ή για ένα Έλληνο – Αμερικάνο που στέκεται στον αέρα πριν σουτάρει στο καλάθι. Ακόμα για ένα Έλληνα ποδοσφαιριστή στην ΕΣΣΔ που χορεύει σα μέλος των Μπολσόι. Διαβάζεις για ένα μικρό, μπαίνεις στο youtube και ξαφνικά έχεις προσωπική άποψη. Παράλληλα όμως χάνεις τη χαρά του να πλάθεις με το μυαλό σου ιστορίες μαγικές, υπερβολικές. Το comic που δεν έγινε ποτέ animation.

Για όλους τους Maradona, Cruyff, Jordan, Γκάλη, Χατζηπαναγή που επιβεβαίωσαν το μύθο που χτίστηκε γύρω τους πριν τους δει το ευρύ κοινό, υπήρξαν πολλαπλάσιοι που δεν τον δικαίωσαν ποτέ. Αλλά αντίθετα με την πραγματικότητα και την αλήθεια που καταρρίπτεται, ο μύθος δε μασάει, γίνεται cult. Όπως ας πούμε με το ‘Γύπα των Άνδεων’ που ήρθε στον Ολυμπιακό ως goleador και έφυγε ως ο ξένος με το χειρότερο control που έχει περάσει ποτέ από τη χώρα. Αλλά ακόμα αναφερόμαστε στο συμπαθή Nuñez με το χαρακτηρισμό του μύθου του: ο ‘Γύπας (βγαίνει και σε Κόνδορας) των Άνδεων’. Και το cult είναι αναπόσπαστο κομμάτι του αθλητισμού.

Επίσης είναι ψέμα ότι ο μύθος δεν έχει δυναμική. Ένας Αλγερινός από τη Μασσαλία είχε παρουσιαστεί ως ‘Νέος Platini’. Έφυγε από τα γήπεδα ως Zinedine Zidane σκέτο. Και μάλιστα η τελευταία πράξη ήταν το πετράδι στο μύθο. Ναι πήρε Ch.L. με γκολ ζωγραφιά με τη Madrid, ναι πήρε Euro και Mundiál με τη Γαλλία όντας ο απόλυτος πρωταγωνιστής, αλλά η κουτουλιά στο Matrix απογείωσε το μύθο του. Το έκανε με τον τρόπο του, έφυγε όπως εκείνος ένιωσε, θυσιάζοντας το τρόπαιο. Ένας σπάνιος ποδοσφαιριστής με πάθη κοινού ανθρώπου. Σήμερα αν πας στη Μασσαλία ο πιο σίγουρος τρόπος να καταλήξεις μέσα στο λιμάνι είναι να πεις κάτι εναντίον του Zizu.

Με το βομβαρδισμό πληροφοριών, ειδήσεων, απανωτών αγώνων, χάνουμε το κεντρικό στοιχείο του αθλητισμού. Όχι δεν είναι η διασκέδαση μόνο. Αυτή είναι η καπιταλιστική ερμηνεία της έννοιας της ψυχαγωγίας που βασίζεται αποκλειστικά στην επιφανειακή χαρά και στην ταχύτατη αντικατάστασή της με άλλο ‘προϊόν’. Η ψυχαγωγία αποτελεί πολύπλοκη νοητική πράξη, στην οποία η φαντασία σκηνοθετεί. Η πραγματικότητα είναι τρομακτικά και ανυπόφορα πεζή για να ικανοποιήσει το όλον της ψυχαγωγίας και σε αυτό το σημείο είναι απαραίτητος ο μύθος. Μη σας ξεγελούν τα τρόπαια και οι ‘στόχοι’ στα επαγγελματικά αθλήματα. Τι άλλωστε σημαντικό θα είχε να μας πει ο Οδυσσέας, αν δεν είχε το νόστο για την Ιθάκη και για την Πηνελόπη;

Έκτακτο Παράρτημα: Hasta Siempre

9 Οκτωβρίου 1967, ένας αλκοολικός λοχίας του Βολιβιανού στρατού, ο Mario Terán, εκτελεί με εννέα σφαίρες τον Ernesto Ché Guevara. Ήταν το τέλος μιας πορείας γεμάτης, πλήρους και που ενέπνευσε πολλούς ανθρώπους σε όλον τον κόσμο. Ο Αργεντίνος γιατρός είχε όλο το πακέτο. Ήταν μορφωμένος, μετανοημένος αστός μετά από προσωπικές  εμπειρίες, ήταν ωραίος, ήταν ηγέτης. Το όνειρο του κάθε Ρώσου στη Σοβιετική νομενκλατούρα. Αλλά ήταν απείθαρχος. Πνεύμα άτακτο και ανήσυχο, με ένα όραμα σαφές: την ενοποίηση της Λατινικής Αμερικής.

Δε θα αναλωθώ σε ιστορικά στοιχεία, όποιος θέλει τα βρίσκει. Θα παρουσιάσω μόνο δύο ιστορίες:

1.      Αργεντινή, Buenos Aires, Απρίλης 2005. Μιλάω με έναν Αργεντίνο φίλο, αριστερό κάτω από την Casa Rosada. Τον ρωτάω πώς βλέπουν οι Αργεντίνοι την παγκόσμια εικόνα του Ché. Μου απαντάει: ‘Ξέρεις εμείς εδώ έχουμε ένα αστείο. Όπως η Eva Perón είχε πει «Θα επιστρέψω και θα είμαι εκατομμύρια», ο Ché έπρεπε να είχε πει «Θα επιστρέψω και θα είμαι μπλουζάκια». Οι άνθρωποι στη Λατινική Αμερική μπορούμε να καταλάβουμε το όραμα του Ernesto. Το όραμα για ένωση των λαών, μακριά από τους λακέδες των διορισμένων κυβερνήσεων. Να μάθουμε ότι είμαστε το ίδιο. Οι απέξω νομίζουν ότι συμβολίζει την αιώνια μάχη. Αυτό είναι λάθος. Αυτό που έκανε ο Ernesto ήταν μια πράξη αγάπης και όχι μίσους. Το μίσος είναι για τους φασίστες’.

2.      Βαρκελώνη, Ιανουάριος 2007 μιλάω με έναν Κουβανό 65άρη. Είχε έρθει στην Ισπανία για να συμμετάσχει σε ένα συνέδριο, όπως και εγώ άλλωστε. Πηγαίναμε στο γήπεδο και τον ρωτάω τι διαφορά είχε ο Ernesto από το Fidel. ‘Τη διαφορά που έχει ένας επαναστάτης από ένα γραφειοκράτη’. Βλέποντας ότι τον κοιτούσα αποβλακωμένος συμπληρώνει: ‘Κοίτα μικρέ, ανέλυσε τις πορείες τους. Ο ένας ήταν παγκόσμιος. Έκοψε βόλτα όλη τη Λατινική Αμερική, αρχικά παρατηρώντας, μετά πολεμώντας. Πήγε αντιπρόσωπος της Κούβας στον ΟΗΕ, στην Κίνα, στην ΕΣΣΔ, στην Αίγυπτο, παντού. Μετά ξαναπολέμησε στο Κογκό και αλλού στην Αφρική. Ο άλλος έφυγε από την Κούβα εξόριστος και μετά επέστρεψε για να τη διοικήσει. Ο Ché όταν του έδωσαν αξιώματα δεν άντεξε. Ήταν πνεύμα ελεύθερο που κυνηγούσε ένα ιδεώδες. Η πολιτική τον απογοήτευσε γιατί είναι παιχνίδι συμβιβασμών’.

Ένας Αργεντίνος ενέπνευσε και εμπνέει ακόμα. Νέους σε όλον τον κόσμο που έχουν οράματα και ιδανικά για ένα άλλο κόσμο. Κόσμο πιο δίκαιο, πιο αλληλέγγυο. Η ενασχόλησή του με την πολίτικη του έδειξε κάτι. Ότι η λύση βρίσκεται πιο κάτω, στο να ενώσεις τους λαούς. Δεν ενδιαφέρει αν είχε δίκιο, μαγεύει ότι πολέμησε για αυτό μέχρι την τελευταία στιγμή.

Και δεν είναι μόνο η Λατινική Αμερική Ernesto. Οι διακρίσεις και ο μαριονετισμός υπάρχουν παντού. Εσένα σε είπαν Ché λόγω της προφοράς σου. Στοιχείο που πρόδιδε την καταγωγή σου, εκείνο που σε διέκρινε. Στη σημερινή Ευρώπη τα κεφάλια βάζουν τον κόσμο να μισήσει ο ένας τον άλλο. Ώστε να υπάρχουν διοικητές και διοικούμενοι. Να μην μπορέσουν οι άνθρωποι να ενωθούν και να τους θίξουν την εξουσία. Αλλά πάντα αυτό που πίστευες θα υπάρχει. Hasta Siempre Comandante.  

Συνεδρία 22: Ρωγμές

Μερικές φορές γυρνάω σπίτι και θέλω να αδειάσει το μυαλό μου. Για ‘μένα η καλύτερη ξεκούραση είναι το να έχει μπάλα, αλλά επειδή αυτό δε συμβαίνει καθημερινά, θα παρακολουθήσω κάποια σειρά ή θα διαβάσω ένα λογοτεχνικό βιβλίο. Καθότι δουλεύω συνεχώς μπροστά σε μια οθόνη, αποφεύγω τον υπολογιστή όσο μπορώ. Καμιά φορά όμως μπαίνουν οι ειδήσεις και εκεί επανέρχομαι στο γραφείο. Στην εικόνα και στην πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα λαξευτή, αλλά καθόλου ζηλευτή.

Αυτή τη στιγμή διεξάγονται δύο δικαστικές διαδικασίες. Μία για τη ΧΑ και μια για τα στημένα παιχνίδια στο ποδόσφαιρο. Η πρώτη βρίσκεται ακόμα στη αρχική της φάση, ενώ η δεύτερη έχει περάσει στο στάδιο της εκδίκασης, πράγμα που από μόνο του αποτελεί πραξικοπηματική πράξη στη Νέο-ελληνική δημοπρασία, δεδομένου ότι ένας βασικός κατηγορούμενος είναι ο Μάκαρος. Για το ζήτημα της ΧΑ θα πω μόνο ένα πράγμα: Όταν κάποιο σύστημα προσπαθεί να εξαρθρώσει μιαν οργάνωση, μαζεύει στοιχεία και προχωράει στις συλλήψεις μόνο και όταν έχει δέσει το νομικό κομμάτι απόλυτα. Η βιασύνη και ο εντυπωσιασμός είναι πάγια τακτική όταν η κυβέρνηση θέλει είτε να αποπροσανατολίσει, είτε πιέζεται. Φοβάμαι ότι η υπόθεση δεν έχει δεθεί σωστά και το όλο ζήτημα έγινε για το μιντιακό hype, και διότι (αυτό θάφτηκε κανονικά) η ΕΕ είπε καθαρά και ξάστερα στην κυβέρνηση ότι αν δεν κάνουν κάτι με τη ΧΑ, προεδρία της ΕΕ δε βλέπουν.

Για τα στημένα στο ποδόσφαιρο πάλι θα κάνω μόνο ένα σχόλιο. Είναι η πρώτη δίκη στα χρονικά που σχετίζεται με στημένα παιχνίδια και δεν έχουν κληθεί είτε ως κατηγορούμενοι, είτε ως μάρτυρες ποδοσφαιριστές και διαιτητές. Πόσο μάλλον σε μια χώρα που σύμφωνα με επίσημες έρευνες το 30% των ποδοσφαιριστών δηλώνει ότι του έχει ζητηθεί να στήσει παιχνίδια και το 78% δηλώνει ότι δεν πληρώνεται στην ώρα του. Τώρα βλέπετε ότι ο Μάκαρος δεν πλήττεται από κανένα μάρτυρα. Εγώ θυμάμαι 2002 στο ματς με τη Roma να φωνάζουμε στη Φιλαδέλφεια: ‘Εεε, ωωω, και δάνειο θα πάρουμε για εισιτήριο’ (σημ. 50 ευρώ πίσω από τα τέρματα). Ο Μάκαρος που υπάρχουν πάνω από 250 μαρτυρίες αθλητών ότι τους πλήρωνε με μετρητά σε μαύρες σακούλες όταν τους πλήρωνε και μετά αν ζητούσαν δεδουλευμένα τους απειλούσε. Τώρα που είναι όλοι αυτοί δεν ξέρω, αλλά στο δικαστήριο να καταθέσουν μια φορά δεν τους έχουν καλέσει.

Το ζήτημα όμως είναι το πώς αυτό πλασάρεται και σερβίρεται στο κοινό. Ο δίαυλος επικοινωνίας είναι φυσικά τα media και εκεί γίνεται η επιλογή και η αξιολόγηση των ειδήσεων. Στην Ελλάδα όταν ξεσπάει κάτι είναι σα να μη συμβαίνει τίποτα άλλο παράλληλα, λες και ο χωροχρόνος πήρε μια παύση για να παρακολουθήσει και αυτό απερίσπαστος το Big story. Από τότε που ξεκίνησαν οι συλλήψεις των μελών της ΧΑ δεν υπάρχει τίποτα άλλο στη μιντιακή σφαίρα. Ξαφνικά τα πανεπιστήμια ξανάνοιξαν, νέα μέτρα δε θα παρθούν, η ανεργία έπαψε να ανεβαίνει κτλ. Ή μήπως όχι; Ότι δεν είναι στην τηλεόραση, απλώς δε συμβαίνει σωστά; Στο άλλο γήπεδο, τη δίκη για τα στημένα την παρακολουθούν μόνο τα αθλητικά media και αυτά ιλαρά και επιφανειακά. Δεν αξιολογείται ψηλά στην ειδησιογραφία καθώς υπάρχουν ματς Ch.L., Europa, πρωτάθλημα, τρέχοντα θέματα δηλαδή. Όταν έσκασε το θέμα όμως δε συνέβαινε τίποτα άλλο. Τουλάχιστον σε αντίθεση με τους σοβαροφανείς υποκριτές του πολιτικού ρεπορτάζ, οι αθλητικογράφοι αντιμετωπίζουν τη δίκη των στημένων ως παρωδία στην καλύτερη. Στη χειρότερη ως καβλάντα.

Αυτό που θέλω να τονίσω δεν είναι η διαβρωτική επίδραση των media για άλλη μια φορά. Είναι η μονομέρεια και ο αποπροσανατολισμός που εδράζεται στο διττό έλλειμμα παιδείας και κρίσης. Από τη μία έχουμε τα μέσα να προωθούν το εφήμερο, όσο σημαντικό και αν είναι, και να θάβουν κανονικά ό,τι άλλο συμβαίνει και από την άλλη υπάρχει το κοινό που καταπίνει ότι του σερβίρεται άκριτα. Και το κάνω πιο λιανά για να μην παρεξηγηθώ.

Ο Ολυμπιακός κέρδισε την Τετάρτη την Andrelecht 0-3. Ωραία, φοβερός ο Μήτρογλου, καταπληκτικός ο Roberto, αλλά μισό λεπτό: ήταν ποδόσφαιρο αυτό που έπαιξε; Όχι, ήταν ικανός, τυχερός, εύστοχος, αλλά δομημένο ποδόσφαιρο δεν αποδόθηκε από μεριάς του στο γήπεδο. Όσοι το έγραψαν ή το είπαν αυτό δέχθηκαν τη χλεύη εκείνων που έλεγαν: Μα κερδίσαμε, τι γκρινιάζετε; Η δικτατορία του αποτελέσματος σε όλο της τα μεγαλείο. Αν με την ίδια απόδοση το σκορ ήταν 2-1 υπέρ των Βέλγων θα υπήρχαν λαϊκά δικαστήρια και ενδεχομένως απόλυση προπονητή. Συγγνώμη που στέκομαι στην απέναντι όχθη. Πρώτα έχεις παιχνίδι, αγωνιστικό πλάνο και μετά τα αποτελέσματα έρχονται ως απότοκο αυτού του δομημένου σχεδίου. Αλλιώς είναι τύχη και αυτή η ρουφιάνα δε φημίζεται για την ακεραιότητα των επιλογών της.

Την Πέμπτη ο ΠΑΟΚ είχε περισσότερο σχέδιο, εξίσου άσχημη απόδοση, αλλά συνέβησαν πιο ποδοσφαιρικά φυσιολογικά πράγματα. Την περίοδο της τρικυμίας του όπου δεχόταν περίπου μια φάση το λεπτό δέχτηκε γκολ. Μετά έβαλε τη μπάλα κάτω και με πίστη ισοφάρισε με τον πιο υποτιμημένο, αλλά πιο φιλότιμο Έλληνα παίχτη. Η διαφορά είναι ότι ο ΠΑΟΚ σε πείθει ότι μπορεί να το ξανακάνει. Με λιγότερη ποιότητα μεν, αλλά με περισσότερο παιχνίδι. Ο Ολυμπιακός έχει τους παίχτες, όμως είναι ατάκτως ειρημένοι στο γήπεδο και στηρίζεται στην ατομική απόδοση, που δε σου εξασφαλίζει επιτυχία, όμως μπορεί να προσφέρει μερικές εντυπωσιακές παραστάσεις.

Και αν στο αθλητικό κόσμο το αποτέλεσμα στέφει τα φώτα στους πρωταγωνιστές της στιγμής ή στους ήρωες της μίας βραδιάς, στο πολιτικό όπου η υποκρισία περισσεύει αναζητείται νεφελώδης καιρός ώστε να μπορούν οι πριμαντόνες της δημοσιοκαφρίας να πέφτουν από τα σύννεφα. Η επικαιρότητα μονοπωλείται από το αξίωμα του μοναδικού γεγονότος που επισκιάζει τα υπόλοιπα τεκταινόμενα. Τουλάχιστον θα υπάρξει ένας Πουλικάκος που θα μπορέσει σε ενάμιση λεπτό να σκιαγραφήσει όλη αυτήν την υποκρισία και να την τρίψει στη μούρη των απανταχού Pretendέρηδων. Φυσικά τα λεγόμενα εδώ στη Γριά Αλβιόνα mainstream media προσπαθούν να τους έχουν αυτούς στην απέξω, για να μη χαλάνε τη γραμμή, αλλά κάποια στιγμή θα πάρουν την ευκαιρία τους και είναι τόσο ικανοί που χρειάζονται ενάμιση λεπτό για να καταθέσουν αυτό που λείπει: κρίση.

Σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει και η ευθύνη του κοινού. Το πόσο θέλει να παραμυθιάζεται, σε ποιο βαθμό έχει εθιστεί στο σότο, πόσο προσδεδεμένο είναι στα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις του. Στα περιοδικά της Κωστοπουλικής κουλτούρας όλες οι γκομενάρες των φωτογραφιών έχει περάσει από τρελό rétouche. Έτσι είναι και οι εικόνες που πλάθουν τα media για τους αθλητές, τις ομάδες, τους πολιτικούς, τα κόμματα. Το ζητούμενο είναι το κοινό να μπορέσει να ανοίξει το μυαλό του και να ανακαλύψει που κρύβονται σε αυτές τις ιδεατές εικόνες οι ρωγμές.