Γιατί Αυτό το Σύστημα...

Συμπλήρωμα στο προηγούμενο μετά από απαίτηση του κοινού (του Kots δηλαδή).

Τα συστήματα θα μπουν σε αλφαβητική σειρά ανά χώρα, όσο πιο περιληπτικά γίνεται.

Αγγλία: Η υποχρεωτική εκπαίδευση τελειώνει στα 16 με τις γενικές εξετάσεις που έχουν τον τίτλο GCSE (General Certificate of Secondary Education) – απολυτήριο δηλαδή. Εκεί, ανάλογα με τις επιδόσεις που έχει ένας μαθητής παίρνει την κατεύθυνση για να πάει στα 2 χρόνια που τον προετοιμάζουν για το πανεπιστήμιο. Η κατεύθυνση είναι μερικώς επιλογή του μαθητή και μερικώς (κυρίως στην πράξη) αποτέλεσμα των επιδόσεών του και το ποιο κολέγιο θα τον δεχτεί. Εκεί στην έκτη τάξη γίνονται εξετάσεις ανά κατεύθυνση (είναι πάρα πολλές) από το Russell Group (Συνομοσπονδία των Πανεπιστημίων) και ανάλογα με τις επιδόσεις τους οι μαθητές γίνονται δεκτοί στα πανεπιστήμια.

Όλα αυτά φαντάζουν υπέροχα, αλλά τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια ανέρχονται μέχρι και 9.000 λίρες το χρόνο και φυσικά οι υποτροφίες που δίνονται είναι ελάχιστες. Οπότε, επειδή οι περισσότεροι δεν μπορούν να τα διαθέσουν, ή παίρνουν δάνεια που τα αποπληρώνουν με κρατήσεις από το μισθό τους όταν αποφοιτήσουν και βρουν δουλειά, ή δε σπουδάζουν. Ενδεικτικά θα πω ότι το 65% των φοιτητών στην Αγγλία είναι αλλοδαποί.

Γαλλία: Εδώ η υποχρεωτική εκπαίδευση σταματά στα 14. Εκεί μπορεί κάποιος να επιλέξει να πάει τεχνικό λύκειο (CAP) ή γενικό. Στο πρώτο η φοίτηση είναι τριετής και δε δίνει πρόσβαση σε πανεπιστήμιο και στο δεύτερο τετραετής. Στο lycée υπάρχουν 3 κατευθύνσεις από το δεύτερο χρόνο –Επαγγελματική (professionnel), Τεχνολογική (technologique), Γενική (général) – που οδηγούν στο γνωστό Baccalauréat. Για να το αποκτήσεις δίνεις εξετάσεις που ναι μεν έχει εγκρίνει το υπουργείο, αλλά δεν είναι, πώς να το πω, παν-γαλλικές. Γι’ αυτό το λόγο τα γαλλικά πανεπιστήμια δε δέχονται εύκολα τους μαθητές από σχολεία που βρίσκονται χαμηλά στις επιδόσεις τους, πράγμα που δημιουργεί διάκριση.

Εδώ, πολλοί Γάλλοι παίρνουν ένα χρόνο προετοιμασίας για το πανεπιστήμιο για να έχουν καλύτερες πιθανότητες να τους δεχτούν, που οι ίδιοι ονομάζουν prép  uni ‘πρεπ ουνί’, συντομογραφία του ‘προετοιμασία για το πανεπιστήμιο’ (préparation universitaire). Τώρα, το Bac νομικά δεν περιορίζει στο ποια σχολή θα αιτηθεί ο μαθητής, όμως στην πράξη δύσκολα το πανεπιστήμιο δέχεται φοιτητές που δεν έχουν το ‘σωστό’ απολυτήριο. Τουλάχιστον εδώ δεν υπάρχουν δίδακτρα.

ΗΠΑ: Εδώ τα πράγματα είναι εξαιρετικά πολύπλοκα και θα το πιάσω από τη φάση του κολλεγίου (College). Η φοίτηση είναι τετραετής και είναι γενική με μια  μεγάλη γκάμα επιλογών στα 2 μαθήματα επιλογής (optional modules). Και για να δεχτούν κάποιον τα κολλέγια και για να αποφοιτήσουν οι μαθητές και να προχωρήσουν στο πανεπιστήμιο δίνουν εξετάσεις σε 2 πεδία: σε θέματα που δίνει η κάθε πολιτεία και βαθμολογούνται με το ενιαίο για τη Βόρεια Αμερική (ΗΠΑ, Καναδάς, Μεξικό) σύστημα αξιολόγησης GPA (Grade Point Average) και με τα δημόσια και ομοσπονδιακά standardized testing. Ανάλογα με τα αποτελέσματα γίνονται δεκτοί από τα πανεπιστήμια.

Ως γνωστόν το κόστος φοίτησης στα Αμερικανικά πανεπιστήμιο μπορεί να είναι από μεγάλο ($100.000 το πρόγραμμα) έως τεράστιο ($120.000 το χρόνο). Οι υποτροφίες που δίνονται είναι πολλές, αλλά το σύνηθες και εδώ είναι η μέθοδος των φοιτητικών δανείων. Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε κάποιον μαθητή είναι να προέρχεται από μεσοαστική οικογένεια, ώστε να μη δικαιούται υποτροφία βάσει εκκαθαριστικού και να μην έχει τη δυνατότητα να πληρώσει τα δίδακτρα. Εκτός βέβαια αν είναι καταπληκτικός στο basket ή στο American football οπότε θα πάρει μια αθλητική υποτροφία (που είναι οι μεγαλύτερες) και καθάρισε. Τώρα το πόσο θα την αξιοποιήσει μη με ρωτήσετε.

Ισπανία: Η υποχρεωτική εκπαίδευση σταματά στα 15 και ακολουθούν 2 χρόνια για να αποκτήσεις το απολυτήριο (Bachillerato). Υπάρχουν 4 κατευθύνσεις – Τέχνες (Artes), Επιστήμες και Τεχνολογία (Ciencias y Tecnología), Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες (Humanidades y Ciencias Sociales) και Φυσικές Επιστήμες και Επιστήμες Υγείας (Ciencias de la Naturaleza y de la Salud). Εδώ οι κατευθύνσεις είναι δεσμευτικές για το πώς θα προχωρήσει ο μαθητής στο πανεπιστήμιο. Οι εξετάσεις διεξάγονται σε κάθε μία από τις 17 αυτόνομες κοινότητες ξεχωριστά (όχι των ομόσπονδων κρατιδίων που είναι 7) υπό την επιτήρηση και την έγκριση του υπουργείου.

Τα πανεπιστήμια είναι δωρεάν, αλλά έχουν το δικαίωμα επιλογής αυτά. Και στην Ισπανία το γλωσσικό είναι μεγάλο πρόβλημα. Για παράδειγμα το καλύτερο οικονομικό πανεπιστήμιο είναι αυτό της Βαρκελώνης (νούμερο 8 στον κόσμο παρακαλώ), αλλά αν δε μιλάει Καταλανικά ο υποψήφιος δε θα γίνει δεκτός. Το ίδιο και στην εξαιρετική σχολή πολιτικών μηχανικών του Bilbao, όπου χωρίς Βάσκικα η αίτηση δεν έχει τύχη.   

Μ’ αυτά και μ’ αυτά μάλλον στα 17-18 σε όλες τις χώρες πρέπει τα παιδιά να πάρουν αποφάσεις ζωής. Το θέμα είναι ότι συνήθως από το δημοτικό κάποιος τα παρακολουθεί και παρατηρεί τις κλίσεις τους και τα κατευθύνει προς τα κάπου. Αλλά ειλικρινά, δε θέλετε να ξεφύγετε?