Συνεδρία 100: Η Ειρήνη Πουλάει

Επιστρέφω επιτέλους μετά από έναν μήνα και πλέον μπορώ να πω με σιγουριά ότι θα επανακτήσω την περιοδικότητα των posts. Το τελευταίο δίμηνο έτρεχα σαν παλαβός με μετακομίσεις, γραφειοκρατικά και τη δουλειά, αλλά πλέον, νομίζω, ότι κατάφερα να ισορροπήσω στις νέες συνθήκες. Τώρα, για να αναπληρώσω τα χαμένα posts δεν υπόσχομαι ακόμα.

Έχουν γίνει πάρα πολλά τον τελευταίο μήνα, αλλά θα το πιάσω από εκεί που το είχα αφήσει, σε μια πιο updated version βέβαια. Πριν τη διακοπή ήθελα να γράψω για δύο πολύ σοβαρά θέματα της παγκόσμιας πραγματικότητας: τη συμφωνία ΗΠΑ-Ιράν και το θέμα της Κούβας. Θα τα πάρω με τη σειρά που αναφέρονται παραπάνω.

Θέλω να ξεκινήσω με το Ιράν κυρίως διότι πάνω στο θέμα των πυρηνικών του έχω δουλέψει 2,5 χρόνια και κάτι παραπάνω έχω μάθει, πέρα από τη σχέση που ανέπτυξα με την περιοχή. Εδώ να πω ότι ο όποιος λέει ότι επειδή δούλεψε κάπου έχει γίνει ειδικός σε αυτό, χωρίς να έχει επισκεφτεί το μέρος ή να μιλάει τις τοπικές γλώσσες είναι ή βλάκας ή απατεώνας. Δεν είμαι ειδικός στο Ιράν, δε μιλάω Φαρσί και δεν έχω πάει ποτέ πιο βαθιά στην Ασία από τα Μικρασιατικά Παράλια και την Κωνσταντινούπολη. Εκείνο που γνωρίζω είναι οι προσπάθειες του Ιράν να αποκτήσει τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό, την τεχνογνωσία και το ουράνιο για να τρέξει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Και αυτό ακόμα από τη Δυτική οπτική του ζητήματος.

Η Δυτική πλευρά του πράγματος είναι ότι υπάρχει ένα κράτος που θεωρείται παρία από την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα και προσπαθεί να στήσει ένα πυρηνικό πρόγραμμα, σίγουρα ενεργειακό και κατά πάσα πιθανότητα και εξοπλιστικό, εκτός των διεθνών ελέγχων. Ως εκ τούτου, η Δύση επιβάλλει κυρώσεις στο Ιράν, με τη μορφή εμπάργκο ώστε να συμμορφωθεί με τη διεθνή νομιμότητα, όπως αυτή ισχύει στα πυρηνικά, με μια γαρνιτούρα από Ισραήλ, μουσουλμάνους φονταμενταλιστές, περιφερειακή ισχύ και άλλα τέτοια. Το βασικό όμως είναι ποιος κάνει κουμάντο στο πυρηνικό υλικό και στην τεχνολογία για να παραχθεί πυρηνική ενέργεια. Τα υπόλοιπα είναι άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε, ή να κάνει το κομμάτι του ο κάθε Trump με τους εθνοβλαμμένους Αμερικανούς.

Δε βρίσκω το λόγο να αναλύσω τη συμφωνία. Είναι αρκετό καιρό ελεύθερη στο ίντερνετ. Εκείνο που με νοιάζει είναι το αν το Ιράν τυγχάνει κάποιας ειδικής μεταχείρισης σε σχέση με τα άλλα κράτη που κάνουν χρήση πυρηνικού υλικού για παραγωγή ηλεκτρισμού. Η αρχική απάντηση είναι πως όχι, με μια υποσημείωση που θα τη δούμε παρακάτω. Το Ιράν καλείται από τη διεθνή κοινότητα (δηλαδή τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Κίνα, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Βρετανία) να υποβάλει το πυρηνικό του πρόγραμμα υπό την πλήρη παρακολούθηση της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΔΕΑΕ). Αυτό σημαίνει ότι η ΔΕΑΕ θα ελέγχει το πυρηνικό υλικό που θα μπαίνει στο Ιράν, τόσο σε ποσότητα όσο και σε περιεκτικότητα, τα εργοστάσια παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, τον εξοπλισμό τους, τη διαχείριση των αποβλήτων, τα πάντα. Αυτό συμβαίνει με όλους πλην όσων έχουν πυρηνικά όπλα, που το ζήτημα περιορίζεται μόνο σε υλικό και τη μεταφορά τεχνογνωσίας.

Το παραπάνω ήταν και η μεγαλύτερη επιτυχία της κυβέρνησης Obama που ηγήθηκε της συμφωνίας. Δεν προσπάθησαν να επιβάλουν ρεβανσιστικά μέτρα στο Ιράν. Εκείνο που ήθελαν να τους επιβάλουν ήταν να κάνουν ό,τι έχουν ήδη υπογράψει να κάνουν οι υπόλοιποι. Όταν λέμε υπόλοιποι εννοούμε και κάποιες μεγάλες χώρες και περιφερειακές δυνάμεις όπως η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Βραζιλία και η Αργεντινή. Επίσης, το όλο εγχείρημα δεν είναι μόνο δάκτυλος των ΗΠΑ. Πέρα από τη διαφορά συμφερόντων και το γεγονός ότι Αμερικανοί, Ρώσοι και Ευρωπαίοι ανταγωνίζονται στο α πουλήσουν το τεχνολογικό υλικό στο Ιράν, υπάρχει εδώ και 50 χρόνια μια omerta μεταξύ των πυρηνικών παγκοσμίων δυνάμεων που καθορίζει ότι κανένας άλλος δε θα αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Γι’ αυτό το λόγο έχουν φτιάξει άλλα 3 παράλληλα με τον ΟΗΕ και την ΔΕΑΕ διεθνή καθεστώτα που αστυνομεύουν το εμπόριο της τεχνολογίας για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας και οπλισμού.

Η λεπτομέρεια τώρα είναι ότι το Ιράν είναι η μόνη χώρα που δεν ανήκει στη Δύση που έχει και τα πυραυλικά συστήματα που μπορούν να φορέσουν πυρηνικές κεφαλές. Με τη βοήθεια της Βόρειας Κορέας του συντρόφου Κιμ και του Πακιστάν κυρίως, έχουν αναπτύξει ένα αρκετά σημαντικό οπλοστάσιο περίπου 150 πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς (2-5χλμ είναι αυτό) που έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές. Σε αυτή ακριβώς τη λεπτομέρεια πατάει το Ισραήλ και κάνει όλη τη φασαρία που κάνει, μιλώντας ακόμα και για προληπτικούς βομβαρδισμούς. Επιχειρησιακά, το να κάνει αεροπορικές επιδρομές στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν το Ισραήλ είναι πρακτικά αδύνατον:

1)                          Οι αποστάσεις είναι τεράστιες, θα χρειαστούν 2 ανεφοδιασμοί καυσίμων στον αέρα,

2)                          πρέπει να πάρει άδεια να περάσει από τον εναέριο χώρο άλλων κρατών όπως το Ιράκ, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία,

3)                          η ακρίβεια των βομβαρδισμών πρέπει να φτάσει το 100% ώστε το Ιράν να μην μπορέσει να ανταποδώσει τα πυρά,

4)                          κάποιες εγκαταστάσεις είναι σε βάθος 500 μέτρων μέσα σε βουνό, οπότε χρειάζονται διατρητικοί πύραυλοι 4^ης γενιάς, που δεν έχει στην κατοχή του το Ισραήλ και πρέπει να τις πάρει από τις ΗΠΑ

5)                          και τέλος κάποιες εγκαταστάσεις είναι κοντά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, όπως στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράν, το Ισφαχάν.

Το πιο δύσκολο στην όλη υπόθεση είναι ότι τα πυραυλικά συστήματα δεν μπορούν να υπαχθούν στους ελέγχους της ΔΕΑΕ επειδή είναι εκτός των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής. Η συμφωνία κλείστηκε αφήνοντας απέξω το συγκεκριμένο θέμα. Εκείνο που έχει ζητηθεί από το Ιράν είναι να κόψει τους δεσμούς με το Πακιστάν και τέλος. Το Ιράν βέβαια έκανε μια πυραυλική δοκιμή την προηγούμενη βδομάδα, πυραύλων που μπορούν να φορέσουν πυρηνικές κεφαλές, αλλά δε δόθηκε μεγάλη διάσταση στο θέμα. Αυτό διότι όλοι εστιάζουν στο υλικό και στις εγκαταστάσεις. Το υλικό που θα το ελέγχει 100% η ΔΕΑΕ (το Ιράν ακόμα δεν έχει πετύχει εμπλουτισμό ουρανίου 95% που είναι κατάλληλο για οπλικά συστήματα, αλλά είναι κοντά στο να ξεπεράσει το όριο του 21% που μετά σε πάει αυτόματα στο 98% διότι είναι ίδια τεχνολογία) και τις εγκαταστάσεις που θα πρέπει να ξεθαφτούν για να είναι προσβάσιμες στους ελέγχους και ορατές από τους δορυφόρους. Α ναι, είναι και το γεγονός ότι όλοι οι αντιδραστήρες πρέπει να είναι ουρανίου και κανένας πλουτωνίου, πράγμα που καθυστέρησε τις διαπραγματεύσεις δύο χρόνια (ο αντιδραστήρας Αράκ είναι σχεδιασμένος για πλουτώνιο), μέχρι το Ιράν να λυγίσει και να το αποδεχθεί.

Η συμφωνία παρά τις υστερίες των Ρεπουμπλικανών που λένε ότι δεν είναι καλή και θέλουν μια καλύτερη συμφωνία και την αναξιοπιστία του Ιράν που ζει έναν τεχνολογικό εθνικισμό και προσπαθεί μέσω αυτού να γίνει ηγεμωνεύσουσα δύναμη στην περιοχή είναι προ των πυλών. Το εμπάργκο βέβαια θα αρθεί σε στάδια, μετά από ελέγχους και προαπαιτούμενα που κάνουν τα Μνημόνια να μοιάζουν παιδική χαρά. Μέσα σε όλα αυτά, η ξαφνική σιωπή του Ισραήλ είναι ανησυχητική, όπως και η μηδενική αντίδραση των ισλαμιστικών οργανώσεων της περιοχής, κυρίως της Χεζμπολάχ που έχει τις πιο στενές σχέσεις με το Ιράν. Το μέλλον είναι αρκετά δύσκολο να προβλεφθεί, όμως όλες οι εταιρίες που είχαν μπλοκάρει τις εξαγωγές τεχνολογίας διττής χρήσης (αυτό που χρησιμοποιείται και για ειρηνικούς σκοπούς, αλλά και στην αμυντική βιομηχανία) σε όλον τον κόσμο περιμένουν την άρση του εμπάργκο να κάνουν πάρτυ. Διότι εκτός από τον πόλεμο, και η ειρήνη πουλάει.