Μερικές φορές
κάποια πράγματα είναι αστεία. Ή χειρότερα είναι τόσο σοβαρά που αν δεν τα
πάρεις ως αστεία θα παίξει ο νους σου, που λέμε και στην Κρήτη. Το θέμα του
δημοψηφίσματος και το πως αυτό εξελίχθηκε είναι από εκείνα τα πράγματα που σου
επιτρέπουν να κάνεις πλάκα, διότι δεν μπορείς πρακτικά να κάνεις και κάτι άλλο.
Δεν έχω σκοπό να αναμοχλεύσω ή να επαναλάβω πράγματα που υπάρχουν και μπορείς
να τα βρεις παντού σε ηλεκτρονική η έντυπη μορφή. Εκείνο που με νοιάζει είναι
το δια ταύτα, αλλά για να φτάσω εκεί πρέπει να γίνουν μερικές εισαγωγικές
παρατηρήσεις.
Όταν είσαι μόνος
σου εναντίον 18 σε ένα σύνολο 19 αν δεν είσαι ο Hulk, o Superman, ή κάποιος super ήρωας τέλος πάντων δεν προχωράς
μόνος σου κόντρα σε όλους τους άλλους. Όσο δίκιο και αν έχεις, όσο και αν
πιστεύεις στις θεωρίες και στα μοντέλα σου, εδώ μιλάμε για πολιτική και όχι για
συνθήκες εργαστηρίου. Το πράγμα έφτασε στα άκρα από δύο αμοιβαία αποκλειώμενες
θεωρήσεις. Μόνο που στη μία πλευρά ήταν ένα χρεοκοπημένο κράτος μόνο του, ενώ
στην άλλη ένα μπλοκ με αρκετούς ισχυρούς, τον ηγεμόνα φυσικά και μπόλικους
δορυφόρους.
Καταλαβαίνω τις
προθέσεις της κυβέρνησης και του ίδιου του Τσίπρα. Βασίζονταν όμως σε δύο
ιδεολογικά κολλήματα που έπρεπε να έχει καταλάβει μετά τη δεύτερη συνάντηση ότι
η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Η πίστη ότι ως Ελλάδα, πόσο μάλλον στην
κατάσταση που είσαι τώρα, μπορείς να επαναφέρεις την Ευρώπη στις ιδρυτικές της
αρχές της ειρήνης και αμοιβαιότητας και της αλληλεγγύης είναι ιδεολογική
μακαριότητα. Επίσης είναι πολύ καλή ρητορική όσο είσαι στην αντιπολίτευση. Στο πρακτικό
του πράγματος, όταν βλέπεις ότι όλοι προσπαθούν να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά
τους, κάνεις το ίδιο, δεν το τραβάς με τη λογική ότι «διάολε έχω δίκιο και θα
σταθούν αλληλέγγυοι». Ο κόσμος είναι ρεαλιστικός καλώς ή κακώς. Λειτουργεί με
άξονα το συμφέρον τα τελευταία 5.000 χρόνια. Τα υπόλοιπα είναι εκτός
πραγματικότητας, την οποία δεν μπορείς να αλλάξεις όταν είσαι μόνος και
αδύναμος.
Ένα άλλο κομμάτι
είναι ο Βαρουφάκης. Νάρκισσος, αλλαζονικός και ψώνιο, αλλά και πολύ καλός
οικονομολόγος. Ο Βαρουφάκης έχει το πρόβλημα που έχουν όλοι οι ακαδημαϊκοί, το
έχω ξαναπεί.
Είναι τόσο βαθιά ριζωμένες οι πεποιθήσεις του, που δεν κάνει πίσω
με τίποτα. Δεν έχω γνωρίσει ποτέ κανένα ακαδημαϊκό που να μην έχει απόλυτη
πίστη ότι τα μοντέλα του είναι τα σωστά, ότι όλα τα υπόλοιπα είναι λάθος και να
μην τα υπερασπίζεται μέχρι θανάτου. Υποθέτω οι αντιπάθειες που δημιούργησε στο Eurogroup προκύπτουν από το ακαδημαϊκό του
υφάκι. Δεν μπορούσε να δεχτεί την άλλη άποψη που ο ίδιος θεωρούσε καταστροφική
και έκανε κήρυγμα. Αυτό όμως είναι τεράστιο πρόβλημα, διότι δεν τον κάλεσαν να
δώσει διάλεξη, αλλά να διαπραγματευτεί. Στην πολιτική κάνεις συμβιβασμούς. Όταν
δεν είσαι διατεθειμένος να κάνεις συμβιβασμούς δεν κάνεις για πολιτικός. Οι
χειρισμοί Βαρουφάκη κρίνονται, εκ του αποτελέσματος, τραγικοί. Όχι γιατί δεν
είναι καλός οικονομολόγος, αλλά διότι αποδείχτηκε κακός πολιτικός.
Το κομμάτι των
απέναντι είναι μια τεράστια ιστορία που χρειάζεται ξεχωριστή ανάλυση. Εκείνο
που πρέπει να τονιστεί εδώ είναι η επίσης αρτιοσκληρυντική γραμμή της
Γερμανίας. Η Γερμανία και τα minions της βλέπουν τον κόσμο μέσα από νούμερα. Αυτή η δικτατορία των
χρηματοοικονομικών είναι απάνθρωπη μεν, αλλά δουλεύει για τα συμφέροντα των Γερμανών,
και όπως ξαναείπα ο κόσμος δουλεύει με άξονα τα συμφέροντα. Η διαφορά με την
Ελλάδα είναι ότι είχε τον κόσμο με το μέρος της, τους άλλους 18 δηλαδή και την
ισχύ να επιβάλει την άποψή της. Όσο περνούσε ο χρόνος και τα αποθεματικά των
ταμείων της Ελλάδος εξαντλούνταν, τόσο ισχυροποιούσε την ήδη ισχυρή θέση της.
Το μόνο πρόβλημα είναι ότι το παράκανε με τους όρους και τώρα θα πρέπει να
αμυνθεί κόντρα σε όσους τρόμαξε και δεν εξαρτώνται άμεσα από αυτήν (Γαλλία,
Ιταλία, Αυστρία).
Έρχεται τώρα το
Μνημόνιο 3 που θα ήταν πολύ πιο light αν γινόταν κάποιου μήνες νωρίτερα, αλλά πρέπει να το
εφαρμόσει μια κυβέρνηση που δεν το πιστεύει, με τις ψήφους και την υποστήριξη
μιας αντιπολίτευσης που το θέλει, αλλά χάνει κάθε εκλογικό αντίβαρο αν το
κάνει. Επειδή η Ελλάδα δεν είναι καμιά Δανία να λειτουργήσει με κυβέρνηση
μειοψηφίας και καθώς η συμφωνία προβλέπει ρητά ότι δεν πρέπει να γίνουν
εκλογές, είμαι πραγματικά πολύ περίεργος να δω πως θα εξελιχθεί αυτό το πράγμα.
Ο ορισμός της βλακείας είναι να επαναλαμβάνεις κάτι περιμένοντας διαφορετικά
αποτελέσματα. Τώρα θα έρθει τρίτο μνημόνιο να κάνει εκείνα που δεν έκαναν τα
προηγούμενα δύο. Σίγουρα.
Το πρόβλημα είναι
στο τι θα γίνει στο μέλλον. Η κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει μαγικά πράγματα στο
κοινωνικό επίπεδο για να κρατήσει το αριστερό της κομμάτι, με την καταστροφή
της υπογραφής του Μνημονίου 3. Έδειξε ότι το δημοψήφισμα ήταν ένα salto mortale, περιμένοντας το ΝΑΙ για να κάνει μια ηρωική έξοδο «Θέλαμε ν’ αλλάξουμε
την Ευρώπη και δε μας άφησαν». Όταν βγήκε το ‘ΟΧΙ δεν ήξεραν να το
διαχειριστούν. Πήγαν με το χαρτί της δημοκρατικότητας κόντρα σε συμφέροντα,
έχοντας άδεια ταμεία και κλειστές τράπεζες. Τραγικός χειρισμός που οδήγησε σε
μια συμφωνία που μοιάζει με συνθηκολόγηση ηττημένου μετά από πόλεμο.
Το μόνο που
πέτυχε η κυβέρνηση είναι να δείξει σε όλον τον κόσμο τον πραγματικό χαρακτήρα
της ΟΝΕ. Όπως κάθε νομισματική ένωση που δε συνοδεύεται από πολιτική ή έστω
τραπεζική ενοποίηση είναι καταδικασμένη. Μόνο που οι Γερμανοί φροντίζουν να την έχουν σαν το Hotel
California: You can check out anytime you like, but you can never leave. Χρειάζεται μια αλλαγή στροφής του ίδιου
του ενιαίου νομίσματος για να δοθεί μια ανάσα στα πιο αδύναμα μέλη της. Να
χαλαρώσουν κάπως οι κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας, τα ελλείμματα, κτλ.
Αλλιώς απλώς ο θάνατος του ευρώ παρατάθηκε για λίγα χρόνια ακόμα. Με τις
παρούσες συμμαχίες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο πάντως, δύσκολα κάποιος μπορεί να
κοιτάξει πέρα από τις πόρτες του σκότους.
