Συνεδρία 75: Τα Χριστούγεννα Σημαίνουν

Ήρθαν τα Χριστούγεννα και πέρασαν και πάμε ολοταχώς προς την Πρωτοχρονιά. Υπέροχες, λαμπερές μέρες με φωτάκια και λαμπιόνια, που μετατρέπουν τις πόλεις σε καρναβάλια, δώρα που οι περισσότεροι υποχρεούνται να δώσουν και ευχές που ανταλλάσσονται και στη μεγάλη τους πλειοψηφία δεν είναι ειλικρινείς. Αλλά έτσι το επιτάσσει η παράδοση.

Τα Χριστούγεννα είναι ίσως η λιγότερη θρησκευτική γιορτή από όσες περιλαμβάνονται στο καλεντάρι της εκκλησίας. Ορθόδοξης, Καθολικής, Προτεσταντικής, δεν παίζει κανένα ρόλο. Σε αυτό βοηθάει πολύ βέβαια η Πρωτοχρονιά, που έρχεται και κολλάει καπάκι αμέσως μετά. Έτσι όσοι δεν πιστεύουμε έχουμε τη δική μας γιορτή να χαιρόμαστε, πριν φτάσουν τα Φώτα όπου το θρησκευτικό ντελίριο χτυπάει κόκκινο. Τα Χριστούγεννα όλα γίνονται in extremis. Το φαγητό, οι αγορές, τα δώρα, το ντύσιμο, τα στολίδια, τα πάντα είναι υπερβολικά. Μια υπερβολή που ήρθε σταδιακά, αλλά εμπεδώθηκε στο συλλογικό ασυνείδητο και έγινε καθεστώς, ή όπως οι περισσότεροι βαυκαλίζονται να λένε: παράδοση.

Ενδεικτικά, μερικοί Αμερικανοί ακαδημαϊκοί έκαναν πέρυσι μιαν έρευνα γύρω από τα Χριστούγεννα και τις συνήθειες των ανθρώπων. Κάθε Χριστούγεννα λοιπόν βρήκαν ότι γίνεται μια γενοκτονία γαλοπούλας. Σε ΗΠΑ και Δυτική Ευρώπη μόνο, σκοτώνονται πάνω από 234 εκατομμύρια γαλοπούλες. Πριν παρέμβουν ακτιβιστές vegetarian να πω ότι τα νούμερα για γουρούνια (45 εκατομμύρια) και αγελάδες (65 εκατομμύρια) έρχονται σε ταύτιση με τα φυτά και τα χορταρικά που καταναλώνονται. Οι σαλάτες των Χριστουγέννων, μαζί με τα κουκουνάρια και τα κάστανα για τη γέμιση ανέρχονται σε 536 τόνους. Όχι άσχημα, αλλά μιλάμε για νούμερα που ανταποκρίνονται σε ένα μόνο τραπέζι. Η υπερβολή της καταναλωτικής Δυτικής κοινωνίας σε όλο της το εύρος.

Όχι σε όλο, διότι οι μετακινήσεις στα αεροδρόμια της Δύσης αυξάνονται κατά 55% την περίοδο 25 Δεκεμβρίου με 10 Ιανουαρίου. Ο κόσμος πάει να κάνει γιορτές με τις οικογένειές του, κατά τα φαινόμενα, αλλά αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την καπιταλιστική λογική της Δύσης, αφού τα εισιτήρια είναι από 15%-40% ακριβότερα εκείνες της μέρες. Όπως και ο οργασμός των δώρων δε δικαιολογείται από πουθενά, πέρα από τη ματαιοδοξία και το εφέ που κατακλύζει τους ανθρώπους. Η όλη ιδέα στηρίζεται σε μια στρέβλωση της θρησκευτικής παράδοσης. Όπως οι τρεις μάγοι πήγαν τα δώρα στο μικρό Ιησού, έτσι οι Χριστιανοί ανταλλάσσουν δώρα μεταξύ τους. Κάποτε αυτό περιοριζόταν στα παιδιά, αλλά εκεί που άλλοι βλέπουν μια παράδοση κάποιοι είδαν μιαν επιχειρηματική ευκαιρία. Έτσι σταδιακά μετακυλίστηκε σε όλους, με άμεσο αποτέλεσμα την αύξηση της κατανάλωσης και την επακόλουθη αύξηση του τζίρου των καταστημάτων.

Η κατανάλωση αλκοόλ δεν πάει πίσω. Πάνω από 25% αύξηση την ίδια περίοδο σε σχέση με το μέσο όρο κάθε χώρας τις άλλες εποχές. Ειδικά στη Βρετανία όπου η παράδοση επιτάσσει να διεξάγονται και ποδοσφαιρικά παιχνίδια τις άγιες τούτες μέρες, οι ιδιοκτήτες ζυθοποιείων πρέπει να μοιάζουν με εκείνα τα καρτούν που στα μάτια τους περνάει το σήμα του δολαρίου όπως όταν έχεις τραβήξει το λεβιέ του κουλοχέρη. Συνακόλουθα βέβαια αυξάνονται και τα διάφορα ατυχήματα και «ατυχήματα». Τροχαία, ξυλοδαρμοί, κώμα από μέθη, βιασμοί, ληστείες είναι στο φόρτε τους. Φίλος γιατρός μου έλεγε ότι κάθε χρόνο τρέμει στην ιδέα να είναι εφημερία στις 25/12 και τις 01/01 διότι τρέχουν και δεν προλαβαίνουν.

Γιορτινή ατμόσφαιρα λοιπόν; Ναι και όχι. Από τη μία υπάρχουν τα Χριστούγεννα, με τη θρησκευτική έννοια του όρου για τους πιστούς, και η αρχή του νέου έτους για όλους τους ανθρώπους. Το νέο έτος ειδικά συμβολίζει μια νέα αρχή, μια νέα χρονιά και καθώς οι άνθρωποι έχουν την τάση να κοιτούν το μέλλον με μια σχετική αισιοδοξία, προσμένουν ή ελπίζουν για κάτι καλύτερο. Αυτή η φυσιολογικότητα της ανθρώπινης ψυχολογίας έχει παντρευτεί όμως με κάτι εντελώς παράταιρο. Η υπερεμπορευματοποίηση των γιορτών δεν έχει λογική, πέραν του κέρδους. Και καλά στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ η χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα έχει δέσει αρμονικά με το ύφος του εμπορευματικού κατεστημένου της εποχής. Στην Αυστραλία ή τη Λατινική Αμερική των εκατομμυρίων φανατικών καθολικών είναι φυσιολογικό μέσα στο κατακαλόκαιρο να στολίζεις χιονισμένα έλατα, γκι, και να φοράει η γκόμενα το trendy αγιοβασιλιάτικο σκουφί στην παραλία κάνοντας top-less.

Ελπίζω πραγματικά η γενιά η δικιά μας, οι κάτω των 35 να ξεπεράσει σταδιακά αυτήν την πλύση εγκεφάλου που έχει επικρατήσει, όπως έχει ξεκόψει σταδιακά και στο μέτρο πάντα του φυσιολογικού για Ελλάδα από τα μπουζούκια των double-dot της παραμονής της Πρωτοχρονιάς. Κατανοώ τη χαρά και την ελπίδα του νέου έτους, μπορώ να αποδεχτώ τη θρησκευτικότητα από όσους πιστεύουν και ας ανήκω στην άλλη πλευρά, όμως το πάρτι των δώρων, των ρεβεγιόν, του τζόγου και του αλκοόλ ελπίζω να περιοριστεί. Είμαι αρκετά ρεαλιστής για να το περιμένω να γίνει σταδιακά. Φοβάμαι όμως ότι μόλις περάσει η κρίση, οι άνθρωποι δε θα έχουν αλλάξει, αλλά θα γυρίσουν στις γιορτινές σπατάλες, για να το ρίξουν έξω ή επειδή έτσι επιτάσσει η παράδοση. Τα Χριστούγεννα σημαίνουν;

Συνεδρία 74: Αντικοινωνικός

Έφτασε λοιπόν η στιγμή η Ελλάδα να διαλέξει το πιο ακριβό décor του πολιτικού της συστήματος. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι εδώ και περίπου 25 χρόνια μια γλάστρα που στολίζει για 5 χρόνια το πολίτευμα. Από εκείνη τη συγκατοίκηση του 1985, όταν και λόγω Προέδρου Καραμανλή και Πρωθυπουργού Αντρέα Παπανδρέου ο δεύτερος σχεδόν εκμηδένισε της εξουσίες του ΠτΔ, ο ρόλος έχει χάσει κάθε λειτουργικό του αντίκρισμα. Όμως η εκλογή του είναι πολιτικό γεγονός, διότι ουσιαστικά λειτουργεί ως ψήφος εμπιστοσύνης για την κυβέρνηση. Αυτό το τσίρκο όμως που συμβαίνει τώρα είναι χωρίς προηγούμενο, αλλά και εξαιρετικά ταιριαστό με την έκπτωση του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα τα τελευταία 5 χρόνια.

Για να τα πάρω με μια σειρά, ο ΠτΔ έχει συμβολικό πλέον χαρακτήρα. Είναι το πρόσωπο της Ελλάδας στο εξωτερικό, καθώς διατηρεί την ιδιότητα του πρώτου πολίτη της χώρας. Ένα συστημικό décor δηλαδή, αλλά όλα τα συστήματα στηρίζονται στα σύμβολά τους. Το μόνο θετικό είναι ότι το σύμβολο είναι η θέση, το αξίωμα δηλαδή και όχι το πρόσωπο. Όμως, το πρόσωπο δεν πρέπει διάολε να είναι ταιριαστό; Δεν πρέπει να γίνεται μια ακροστιχίδα μεταξύ διαθέσιμων ατόμων για το ποιος θα εκφράζει και θα εκπροσωπεί την Ελλάδα στο εξωτερικό; Δηλαδή ο Σταύρος Δήμας είναι το πρόσωπο που ταιριάζει περισσότερο στη θέση; Καταλαβαίνω όλο το πολιτικό παιχνίδι που, κατά τη δική μου εκτίμηση έχει στόχο η κυβέρνηση να συσπειρώσει το δεξιό στρατόπεδο σε μιαν υποψηφιότητα συντηρητικού προσώπου με στόχο είτε την εκλογή του, είτε την προσχώρηση σε αυτήν ψηφοφόρων στις επόμενες εκλογές, αλλά δεν υπήρχε άλλος; Δε βρήκαν έναν δεξιό που να έχει κάνει κάτι στην καριέρα του στο πολιτικό σύστημα της χώρας ή να είναι αναγνωρίσιμος στο εξωτερικό;

Ξεπερνώντας τη γελοιότητα επιλογής του προσώπου, που κατά πάσα πιθανότητα θα αλλάξει στις επόμενες ψηφοφορίες, πάω στις αντιδράσεις και το promotion. Οι κυβερνητικοί βουλευτές έχουν μπει σε μια μιντιακή εκστρατεία τρομοκράτησης και απειλής εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ αν δεν εκλεγεί ΠτΔ και πάει η χώρα σε εκλογές. Τώρα, υπάρχουν δύο ενδεχόμενα. Το πρώτο είναι να είναι φτηνή προσπάθεια τρομοκράτησης του κοινού, που παρεμπιπόντως δεν ψηφίζει. Βέβαια σε αυτήν την περίπτωση, όσο και αν προσπαθούν να στοχοποιήσουν το ΣΥΡΙΖΑ που είναι πρώτο κόμμα στις δημοσκοπήσεις, το βάρος πέφτει στους ανεξάρτητους βουλευτές και στα άλλα κόμματα. Αλλά και πάλι η επιλογή του προσώπου ουσιαστικά φωνάζει ότι η ψήφος για την εκλογή του ΠτΔ είναι ψήφος στην κυβέρνηση και μόνο. Το πρόσωπο δε βοηθάει για να κατηγορηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν ψήφισε υπέρ ενός προεξέχοντα Έλληνα πολίτη και ουσιαστικά οδήγησε τη χώρα στις εκλογές.

Στο δεύτερο σενάριο, οι κυβερνητικοί βουλευτές λένε ένα άλλο ψέμα. Αν η χώρα όντως κινδυνεύει να ξαναβυθιστεί στην κρίση, τότε όλη η ρητορεία περί εξόδου απ’ το τούνελ και πλεονάσματος είναι εικονική και δημαγωγική. Σε απλά Ελληνικά, λένε ψέματα, άρα έχουν αποτύχει. Μετά από 3 χρόνια που σώζουν τη χώρα και λαμβάνουν αναγκαία μέτρα δεν έχει γίνει τίποτα και είμαστε ακόμα σε επίπεδο κλινικού θανάτου, πάλι σε απλά Ελληνικά, έχουμε χρεοκοπήσει. Επειδή συμβαίνει ή το ένα ή το άλλο, έχει πλάκα και η στάση της αντιπολίτευσης.

Η ΔΗΜΑΡ έχει τελειώσει, οπότε οι βουλευτές της θα ψηφίζουν είτε υπέρ αν προσβλέπουν προσχώρηση στο Ποτάμι και αρνητικά αν προσβλέπουν προσχώρηση στο ΣΥΡΙΖΑ. Οι ΑΝΕΛ που είναι επίσης διαλυμένοι θα σπάσουν σε όσους θέλουν να επιστρέψουν στη ΝΔ και σε όσους θέλουν να εγκαταλείψουν την πολιτική τους καριέρα. Το ΚΚΕ είναι σε μόνιμη κατάσταση όχι. Και ο ΣΥΡΙΖΑ; Ο ΣΥΡΙΖΑ περιμένει απλώς να πέσει η κυβέρνηση. Το ότι έχει καταφέρει μετά από τόσα και τέτοια μέτρα να μην έχει ρίξει την κυβέρνηση, να μην έχει εμπνεύσει ή πείσει το κοινό για το πόσο καλή είναι η εναλλακτική του δείχνει την αδυναμία του. Είναι μια κακή αντιπολίτευση σε μια κακή κυβέρνηση. Μεγάλη αδυναμία να παρουσιάσει απτές εναλλακτικές προτάσεις και απλώς περιμένει να πέσει η κυβέρνηση κατά τας γραφάς. Δε θα χρειαστεί να βαρέσει νταούλια ή να παίξει πεντοζάλη για να συμβεί αυτό, θα γίνει, όμως η αδυναμία του και η ασυνέπειά του τού στοιχίζει. 

Όπως και το γεγονός ότι δεν έχει να αντιπροτείνει καν έναν εναλλακτικό υποψήφιο.

Σε όλο αυτό το τσίρκο φυσικά παίζουν και τα ΜΜΕ. Αυτό που συμβαίνει από τα μεγάλα ΜΜΕ στην Ελλάδα δεν έχει ματαξαναγίνει στη χώρα. Βέβαια, όταν ο κάθε μιντιακός όμιλος έχει δάνεια και χρέη εκατομμυρίων ευρώ δεν είναι παράλογο να στηρίζουν εκείνους που τους τα δίνουν. Αλλά είναι εξωφρενικός ο βαθμός στον οποίο συμβαίνει, όπως και η μαζικότητα. Η ενορχήστρωση της καμπάνιας αντί-ΣΥΡΙΖΑ τον κάνει συμπαθή ακόμα και σε όσους δεν πείθονται, εύλογα, απ’ το πρόγραμμά του και τις εξαγγελίες του. Δεν ξέρω καν αν μπορεί να τρομοκρατήσουν πια κανένα. Όταν το κάνεις μια φορά πετυχαίνει, αλλά όταν το κάνεις 5 συνεχόμενα χρόνια, ε, κάποια στιγμή έχεις μείνει μόνο με τα ζόμπι. Σε αυτό λοιπόν το κοινωνικό γίγνεσθαι, καλύτερα να παραμείνω αντικοινωνικός.

Συνεδρία 73: Το Μακρύ Χέρι του Νόμου

Ζούμε σε σουρεαλιστικούς καιρούς, και αυτό δεν μπορεί πλέον να αποτελεί ισχυρισμό απλώς, αλλά πραγματικότητα. Από τις ΗΠΑ μέχρι το Χογκ Κογκ και από τη Ρωσία μέχρι τη Γη του Πυρός ο κόσμος έχει γίνει ένα απέραντο τρελοκομείο. Ποτέ στην ιστορία οι εποχές της μετάβασης δεν ήταν ήσυχες και ακόμα πιο σπάνια οι μεταβάσεις από ένα σύστημα σε ένα άλλο ομαλές. Όμως η τεχνολογία στις μέρες μας είναι ένας παράγοντας που διαφοροποιεί τα τεκταινόμενα του παρόντος σε τρομακτικό βαθμό σε σχέση με το παρελθόν. Ας πάρουμε για παράδειγμα το ζήτημα της αστυνομίας.

Τον τελευταίο μήνα έχουμε παραδείγματα από όλον σχεδόν τον κόσμο για την ελλειπή ή υπερβολική δράση της αστυνομίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις η δράση της καλύπτεται από το νομικό σύστημα, όχι από το γράμμα του νόμου, το οποίο η αστυνομία είναι υποχρεωμένη per se να επιβάλλει, ούτε από το πνεύμα του. Η κάλυψη παρέχεται από τη δικονομική πρακτική. Τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα αυτού έρχονται από τις ΗΠΑ. Εκεί δύο αστυνομικοί αθωώθηκαν και δεν παραπέμπονται σε δίκη παρά το γεγονός ότι σκότωσαν, ο ένας πυροβολώντας κατά και ο άλλος κάνοντας λαβή στο λαιμό, δύο μαύρους Αμερικανούς πολίτες. Σε αυτά προστίθενται άλλα δύο περιστατικά. Ο θάνατος από πυροβολισμό αστυνομικού δωδεκάχρονου μαύρου παιδιού στο Ferguson (Missouri) που κρατούσε πλαστικό όπλο και ο θάνατος στις 6/12 από πυροβολισμό αστυνομικού λευκού υπόπτου στο Los Angeles κατά τη διάρκεια καταδίωξης. Επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι μόνο το 2013, οι θάνατοι Αμερικανών πολιτών από αστυνομικούς ήταν 461, κανείς από τους υπαιτίους δε δικάστηκε ή/και τιμωρήθηκε.

Το θέμα της αστυνομίας στις ΗΠΑ είναι αρκετά διαφορετικό από τις άλλες χώρες. Η ατομική οπλοκατοχή είναι συνταγματικό δικαίωμα στις ΗΠΑ. Επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι το 82% των πολιτών έχει όπλο. Αν και το νούμερο δεν πρέπει να είναι ακριβές, επειδή βγαίνει ως μέσος όρος, που σημαίνει ότι αν εγώ έχω τρία όπλα και οι δύο γείτονές μου κανένα, στη στατιστική μετράμε σα να έχουμε ένα ο καθένας, αυτό προδίδει τη λογική του νομοθέτη στα ελαστικά όριο που έχει βάλει στο δικαίωμα του αστυνομικού να πυροβολήσει. Όμως η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική από τις Politically Correct σειρές. Στην υπόθεση του Ferguson ο αστυνομικός πυροβόλησε δώδεκα φορές και πέτυχε το θύμα με τις έξι από τις δώδεκα σφαίρες, οι πέντε στο θώρακα. Όχι πόδια, χέρια και γενικά μη θανατηφόρα πλήγματα, κατευθείαν εκεί που μπορεί να αποβεί μοιραίο. Για το περιστατικό της Νέας Υόρκης, τι να πω; Είναι καταγεγραμμένο σε βίντεο. Όπως είπε και ο Jon Stewart: I don’t know what to fucking say! Όχι αντικρουόμενες μαρτυρίες, όχι αμφισβητούμενα ευρήματα της σήμανσης. Και όλα αυτά για έναν άνθρωπο που ενδεχομένως να πουλούσε λαθραία τσιγάρα.

Λίγο πιο Νότια στο Μεξικό η αστυνομία ευθύνεται άμεσα ή έμμεσα για την απαγωγή και το θάνατο των 43 μαθητών. Η αστυνομία στο Μεξικό είναι από τις πιο διεφθαρμένες του πλανήτη, με τρομακτικές συνδέσεις με τους ναρκοεμπόρους. Όχι μόνο στα συνοριακά Juárez και Tijuana, αλλά σε όλη τη χώρα. Η αστυνομία θεωρείται υπαίτια για δολοφονίες και οι αντιδράσεις εκεί έχουν να κάνουν με κάτι που αγγίζει τα θεμέλια της ύπαρξής της: όχι απλώς δεν υπηρετεί το ρόλο της, αλλά τον αντιστρέφει. Όπως αντιστρέφει το ρόλο της και η αστυνομία του Χονγκ Κονγκ. Εκεί πήγαν ειρηνικά και κάθισαν αμέτρητοι άνθρωποι να διαμαρτυρηθούν για την επιθυμία του Πεκίνου να επιλέξει αυτό του υποψηφίους για τις δημοκρατικές εκλογές που θα γίνουν του χρόνου στο κρατίδιο. Υπενθυμίζω ότι το Χονγκ Κονγκ είναι μια δημοκρατία μέσα στην κομμουνιστική Κίνα, όπως λένε οι ίδιοι: «ένα κράτος, δύο συστήματα». Η αστυνομία χρησιμοποίησε όλους τους βίαιους τρόπους που έχει στο ρεπερτόριό της της για να διαλύσει τους διαδηλωτές, με όχι και τόσο καλά αποτελέσματα.

Αντίθετα, στην Τουρκία του Σουλτάνου Ερντογάν υπήρξαν δύο απολύσεις. Στις ανακρίσεις για το θάνατο του οπαδού του Ερυθρού Αστέρα, Ίβκοβιτς, η αστυνομία έκρινε ότι δύο αστυνομικοί χρησιμοποίησαν μεθόδους έξω από τον κώδικα και τους καθαίρεσαι άμεσα. Κάτι τέτοιο δεν ήταν απαραίτητο στην Ισπανία, όπου η αστυνομία μέσα σε μία βδομάδα βρήκε τους ενόχους για τη δολοφονία του οπαδού της Deportivo la Coruña, Jimmy. Εκεί, παρά τις αποδεδειγμένες σχέσεις μεγάλου μέρους της αστυνομίας της Μαδρίτης με τους Ultras των γηπέδων, αλλά και με κάποια ακροδεξιά ή/και φιλοφραγκικά σχήματα, η αστυνομία έδρασε στα πλαίσια που της επιτρέπει ο νόμος.

Και αν στις παραπάνω περιπτώσεις το το επιτρέπει ο νόμος και τι όχι είναι ξεκάθαρο, η δράση της Ελληνικής αστυνομίας καλύπτεται από το μανδύα της παράκρουσης που έχει καλύψει ολόκληρη τη χώρα. Στις πορείες που έγιναν για την επέτεια της δολοφονίας Γρηγορόπουλου, αλλά και παράλληλα για την υποστήριξη του αιτήματος Ρωμανού το τσίρκο της Ελλάδας παρουσίασε νέα νούμερα. Το σε ποιο βαθμό οι καταστροφές καταστημάτων είναι αποτέλεσμα δράσης μπαχαλάκηδων (μου αρέσει ο όρος) ή ασφαλιτών αγνοείται. Εκείνο όμως που είναι σίγουρο είναι ότι τα ΜΑΤ επιτέθηκαν στο περίπτερο από το οποίο είχαν προσπαθήσει στις 17 Νοέμβρη να κλέψουν νερά. Μετά από έξι χρόνια από τη δολοφονία ενός παιδιού από αστυνομικό, η Ελλάδα διαθέτει τη μεγαλύτερη και πιο ανεξέλεγκτη αστυνομία της ιστορίας της.

Θα μπορούσαν να κάνω πάρα πολλές αναφορές περιστατικών από όλον τον κόσμο, αλλά δε χρειάζεται. Εκείνο που θέλω να τονίσω είναι ότι η αστυνομία είναι εκτελεστικό όργανο. Δεν έχει δικαίωμα παραγωγής νόμων, δεν έχει δικαίωμα επιλογής τους και δεν έχει δικαίωμα ερμηνείας τους. Το μόνο που επιτρέπεται να κάνει είναι να επιβάλει την τήρησή τους και αυτό στο πλαίσιο που ορίζουν οι ίδιοι οι νόμοι. Στο σύστημα της αστικής δημοκρατίας τα πράγματα λειτουργούν έτσι. Στις ΗΠΑ, που η παράδοση της αστικής δημοκρατίας είναι τεράστια, η πίεση των διαδηλωτών εστιάζει στο να αλλάξουν οι νόμοι. Όπως πχ άλλαξε ο νόμος στη Florida που απαγόρευε στους πολίτες να δίνουν τρόφιμα στους αστέγους μετά τη σύλληψη ενός ενενηντάχρονου που το έκανε. Η αστυνομία έκανε αυτό που ορίζεται, εφάρμοζε το νόμο χωρίς ερωτήσεις, αλλά επειδή ο νόμος ήταν λάθος, ο νόμος άλλαξε. Εκείνο που αναζητείται τώρα είναι πώς να μην τη σκαπουλάρουν οι αστυνομικοί που σκοτώνουν κάνοντας κατάχρηση βίας. Ήδη προτάθηκε η χρήση φορητών καμερών στο βασικό εξοπλισμό της.

Στις υπόλοιπες περιπτώσεις που ανέφερα η αστυνομία δρα εκτός νόμου. Στην Κίνα και σε παρόμοιας λογικής χώρες είναι δεκανίκι του κάθε τοπικού λακέ του καθεστώτος, στο Μεξικό και σε όλες τις χώρες υψηλής διαφθοράς είναι ένα σώμα που μπορεί να εξαγοράσει όποιος βαρώνος δώσει τα περισσότερα χρήματα. Στα Βαλκάνια το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ατιμωρησία, σε συνδυασμό με την ελλειπή εκπαίδευση. Οι συμπεριφορές των αστυνομικών στην Ελλάδα, την Τουρκία, τη Σερβία, τη Βουλγαρία, κπλ είναι η συνισταμένη της ψευδαίσθησης εξουσίας επειδή φοράνε μια στολή και έχουν κάποια εξαρτήματα, παράλληλα με τους μύθους και τις προκαταλήψεις που πλαισιώνουν το σώμα και τέλος την ανάγκη της εξουσίας να πιαστεί από κάπου. Έτσι φτάνει πιο μακρυά από εκεί που του πρέπει το μακρύ χέρι του νόμου.

Συνεδρία 72: Αδέρφια στην Κόλαση

Ένα από τα θέματα της εβδομάδας που πέρασε, ίσως και το πιο σοβαρό είναι η ιστορία της απεργίας πείνας του Νίκου Ρωμανού. Επειδή η είδηση είναι γνωστή θα πω μόνο δύο διευκρινιστικά πράγματα πριν πάω σε αυτό που θέλω να πω. Ο Ρωμανός καταδικάστηκε για τη ληστεία στο Βελβεντό και όχι για τρομοκρατία, αλλά μετά την καταδίκη του μεταφέρθηκε στις νέες φυλακές τύπου Γ. Η συμμετοχή του στην οργάνωση Πυρήνες της Φωτιάς δε λήφθηκε υπόψη στην καταδίκη του, αλλά προσμετρήθηκε στις συνθήκες κράτησής του. Τέλος, ο Ρωμανός ξεκίνησε απεργία πείνας επειδή του αρνήθηκε η χορήγηση εκπαιδευτικής άδειας που αιτήθηκε.

Σύμφωνα με το Σωφρονιστικό Κώδικα Νόμος Ν.2776/1999, η χορήγηση αδειών χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες α) τακτικές, β) έκτακτες, γ) εκπαιδευτικές. Η διαδικασία ορίζεται από το νόμο ως εξής: Αρχικά ο κρατούμενος καταθέτει αίτηση αδείας. Στη συνέχεια, η αίτηση εξετάζεται από μια τριμελή επιτροπή που ονομάζεται Τριμελές Πειθαρχικό Συμβούλιο και αποτελείται από το διευθυντή του σωφρονιστικού ιδρύματος, την κοινωνική λειτουργό και τον προεδρεύοντα Εισαγγελέα. Ο τελευταίος σύμφωνα με το άρθρο 20 παρ. 3 του Ν. 3772/2009 έχει δικαίωμα να ασκήσει βέτο στη χορήγηση της άδειας και να την παραπέμψει στο Δικαστήριο Εκτέλεσης Ποινών ως Συμβούλιο, το οποίο αποφαίνεται αμετάκλητα. Οι προϋποθέσεις για την εκπαιδευτική άδεια είναι στην περιοχή φοίτησης να λειτουργεί αντίστοιχο προς την κατηγορία στην οποία ανήκουν οι ενδιαφερόμενοι κατάστημα κράτησης. Επίσης είναι στη δικαιοδοσία του Συμβουλίου να κρίνει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος κατά τη διάρκεια της άδειας τέλεσης νέων εγκλημάτων και ότι δεν υπάρχει κίνδυνος φυγής του κρατουμένου.

Σε όσα γράφουν οι δύο νόμοι που ρυθμίζουν το καθεστώς των αδειών να συμπληρώσουμε ότι οι κρατούμενοι στις φυλακές τύπου Γ έχουν περιορισμένα δικαιώματα τόσο όσον αφορά τις επισκέψεις που δέχονται, όσο και για τις άδειές τους. Από εκεί και πέρα έχει στηθεί ένα τεράστιο πανηγύρι από όλες τις πλευρές. Οι αντιφάσεις είναι τρομακτικές τόσο σε πρακτικό επίπεδο, όσο και σε ιδεολογικό-θεωρητικό.

Ας ξεκινήσουμε από το ίδιο το παιδί. Κανείς δεν είναι στο μυαλό του. Κανείς δεν μπορεί να ερμηνεύσει τα κίνητρά του. Κανείς δεν μπορεί να πει το τι πραγματικά θέλει εκτός από τον ίδιο. Είναι αστείο να λες ότι «σιγά μη θέλει να σπουδάσει», όσο και το να λες «διεκδικεί το δικαίωμα στην εκπαίδευση». Για οποιοδήποτε κίνητρο κι αν κάνει απεργία πείνας ο Ρωμανός σημαίνει ότι για αυτόν το διακύβευμα είναι τόσο σημαντικό που είναι διατεθειμένος να δώσει τη ζωή του. Εκεί τελειώνει. Οι ερμηνείες κινήτρων είναι αποτέλεσμα του opinion making και της παντογνωσίας που έχει προωθήσει η ελληνική δημοσιογραφία, οι ταξιτζήδες και οι Ελληνίδες μάνες. Δικαίωμα του παιδιού και μαγκιά του να κυνηγάει τα δικό του ιδανικό έτσι, αλλά μόνο δική του.

Η πλευρά του κράτους παλινωδεί. Η απόφαση άρνησης της εκπαιδευτικής άδειας είναι σύννομη με βάση τα παραπάνω. Σύννομη δε σημαίνει απαραίτητα ούτε δίκαιη όμως, ούτε ηθική. Ας πούμε στην περίπτωση του ίδιου κρατουμένου, καταδικάστηκε για ληστεία, αλλά κρατείται σε φυλακές τύπου Γ, πράγμα που δεν είναι σύννομο ακριβώς. Από τη στιγμή που τουλάχιστον δύο κριτήρια αφήνονται στην κρίση του Τριμελούς Πειθαρχικού Συμβουλίου οποιαδήποτε απόφαση μπορεί να κριθεί σύννομη. Η δικαιοσύνη είναι το ένα κομμάτι όμως. Αρνείται, ο κρατούμενος προσφεύγει στο ύστατο μέτρο πίεσης και διεξάγεται μια διελκυστίνδα, παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, που μπορεί να έχει ένα μόνο νικητή.

Από εκεί και πέρα η εμπλοκή κυβέρνησης & αντιπολίτευσης προκαλεί γέλιο τουλάχιστον. Η κυβέρνηση δηλώνει αναρμόδια, τα Υπουργείο Δικαιοσύνης και Παιδείας μαζί. Αυτό θα ήταν θεωρητικά σωστό, αν η Δικαιοσύνη ήταν πραγματικά ανεξάρτητη (μη γελάτε). Σε μιαν άλλη χώρα, σε μιαν άλλη ζωή ίσως. Ακόμα και σε χώρες που η δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη όμως η Πολιτεία έχει την υποχρέωση να ψάξει, ακόμα και αν δε βρει, εναλλακτικές λύσεις. Στην Ελλάδα όχι όμως, πόσο μάλλον όταν ο μισανθρωπισμός μερικών στελεχών χτυπάει επίπεδα τσολιαδόμετρου στις νίκες της εθνικής. Η αντιπολίτευση προσπαθεί να εκμεταλλευτεί δημαγωγικά και εκλογικά την απεργία πείνας του Ρωμανού. Επίσης γελοίο, αλλά οι οπαδοί θα τσιμπήσουν. Ελπίζω απλώς οι οπαδοί των κομμάτων να έχουν μειωθεί δραματικά.

Τέλος υπάρχει και ο αναρχικός χώρος. Αναγνωρίζω ότι ο χώρος προβάλει τις περιπτώσεις όλων τω απεργών πείνας, στην περίπτωση Ρωμανού όμως υπάρχει μια παραπάνω ευαισθησία επειδή τον θεωρούν δικό τους παιδί. Το παραπάνω φαίνεται από την κινητοποίηση τόσο στα social media, όσο και στις πορείες αλληλεγγύης που οργανώνονται, αλλά και τις  «παρεμβάσεις», δηλαδή να γράφουν με σπρέυ σε τοίχους, αγάλματα, σταθμούς, κτλ διάφορα συνθήματα υπέρ του Ρωμανού. Ψυχολογικά μπορεί να μετράει, επί του πρακτέου βέβαια το αποτέλεσμα είναι μηδέν.

Αντίθετα το κείμενο που εξέδωσαν οι γιατροί του «Γεννηματάς» για την ικανοποίηση του αιτήματος του Ρωμανού μπορεί να έχει κάποιο πρακτικό αντίκρισμα. Όπως πρακτική λύση είναι και αυτή της τηλεδιάσκεψης που προτάθηκε, και είναι θέμα του ίδιου του Ρωμανού αν το δεχτεί. Πρακτική λύση θα ήταν επίσης το τμήμα στο οποίο είναι εγγεγραμμένος ο Ρωμανός να βγάλει μια ανακοίνωση ότι επιθυμεί το παιδί να παρακολουθήσει τα μαθήματα και να δώσει τις εξετάσεις. Ας σταφούν εκεί όσοι θέλουν να πιέσουν. Ας προσπαθήσουν να εξασφαλίσουν και τη μεταφορά του Ρωμανού από και προς τα ΤΕΙ.

Σε θεωρητικό επίπεδο η άρνηση της παροχής άδειας έρχεται σε αντίθεση με τη λογική του σωφρονιστικού συστήματος. Αν ο στόχος της φυλάκισης κάποιου είναι η σταδιακή επανένταξή του στην κοινωνία, τότε η άρνηση του δικαιώματος φοίτησης στερείται λογικής. Αν το ποινικό σύστημα είναι σύστημα τιμωρίας, τότε να του αλλάξουν όνομα. Είτε το κίνητρο του Ρωμανού είναι να δοκιμάσει το σύστημα, στο οποίο ο ίδιος έχει έγγραφα πει ότι δεν πιστεύει, είτε ειλικρινά να θεμελιώσει το δικαίωμά του στην εκπαίδευση είναι αδιάφορο και το ξέρει μόνο ο ίδιος. Δε θα κρίνω τα δικά του κίνητρα, δεν τα ξέρω και δεν μπορώ να το κάνω.

Το οτιδήποτε γίνει από εδώ και κάτω είναι θέμα χειρισμών. Το ζήτημα είναι πολιτικό διότι πρέπει να ζυγιστούν οι επιλογές και οι συνέπειες που θα έχουν. Αν όμως ο Ρωμανός πεθάνει οι αντιδράσεις πιθανότατα θα ξεπεράσουν εκείνες του Δεκέμβρη του 2008. Και τότε θα γίνουν πολλοί αδέρφια στην κόλαση.