Συνεδρία 63: Το Ατύχημα της Γέννας

Μια από τις ειδήσεις της βδομάδας που μου έκανε μεγάλη εντύπωση ήταν ότι μία τριαντατριάχρονη στην Indiana των ΗΠΑ κατηγορείται για εμβρυοκτονία και αντιμετωπίζει έξι με είκοσι χρόνια φυλάκισης επειδή... απέβαλε! Είδηση που θα έκανε όλους τους ιεροεξεταστές να δακρύσουν από συγκίνηση σε τέτοιο βαθμό που δε θα άγγιζαν ανήλικο αγοράκι για ένα μήνα. Κοιτώντας την είδηση λίγο πιο βαθιά, κόντεψα να πεθάνω στο γέλιο από το πως η νομοθεσία in the land of the free and the home of the brave είναι σα να προέρχεται από βιβλικά κατάστιχα.

Σύντομα, η ινδικής καταγωγής Purvi Patel διώκεται επειδή κατά τη διάρκεια πρόωρης γέννας στα μέσα Αυγούστου (δε δίνεται ακριβής ημερομηνία) απέβαλε και γέννησε ένα νεκρό έμβρυο. Ο τοκετός έλαβε χώρα στο σπίτι της. Πολλές γυναίκες στις ΗΠΑ που δεν έχουν τα οικονομικά μέσα να γεννήσουν σε νοσοκομείο γεννούν στα σπίτια τους, όπως τις παλιές και όχι τόσο καλές εποχές. Δεν είναι μόδα, είναι ανάγκη. Το παιδί γεννήθηκε νεκρό. Η Patel αντιμετωπίζει επίσης μέχρι και πενήντα χρόνια κάθειρξης διότι το νεκρό έμβρυο βρέθηκε σε σκουπιδοτενεκέ δίπλα στο σπίτι της, οπότε αν δεν αποδειχτεί ότι γεννήθηκε νεκρό (υπάρχει η μαρτυρία της μαμής), πάει για παραμέληση ανηλίκου και βρεφοκτονία από αμέλεια. Φυσικά οι δύο αυτές κατηγορίες είναι αντικρουόμενες μεταξύ τους και ο εισαγγελέας οφείλει να διαλέξει με ποια θα τη διώξει.

Το τραγικό είναι ότι 38 στις 50 πολιτείες έχουν νόμους κατά τις εμβρυοκτονίας. Φεμινιστικές οργανώσεις τονίζουν ότι υπάρχει μια προσπάθεια ποινικοποίησης της εγκυμοσύνης, αλλά μάλλον κάνουν λάθος. Όπως και σε όλο το debate για τις εκτρώσεις στις ΗΠΑ το ζήτημα είναι η ποινικοποίηση του γυναικείου σώματος και η μηδενική εξουσία που η γυναίκα θα μπορούσε να έχει πάνω σε αυτό. Το ακόμα πιο αστείο είναι ότι η νομοθεσίες ψηφίστηκαν με την επίφαση ότι θα βοηθήσουν τις γυναίκες και θα διώκονται οι γιατροί που κάνουν παράνομες εκτρώσεις. Επίσης (και εδώ τερματίζει) υποτίθεται ότι θα προστάτευε τη γυναίκα αν έχανε παιδί σε περίπτωση που ήταν θύμα οικογενειακής βίας. Αλλά, σε περίπτωση που δεν αποδεικνυόταν άμεση σύνδεση του ξυλοδαρμού και της αποβολής τότε κατηγορούμενη βρισκόταν η γυναίκα. Όπως και με τους γιατρούς, πάλι κατηγορείτο η γυναίκα που πήγε να κάνει την έκτρωση.

Στην πολιτεία της Indiana υπάρχει και νομολογία. Το Μάιο του 2012 μετά από δύο χρόνια δικαστικών περιπετειών, η Ταϋλανδέζικης καταγωγής Bei Bei Shuai καταδικάστηκε σε 12 χρόνια κάθειρξης επειδή έχασε το παιδί που κυοφορούσε σε μια απόπειρα αυτοκτονίας. Αυτό που αποδεικνύουν οι δύο αυτές περιπτώσεις είναι ότι υπάρχει μια προσπάθεια από τη δικαστική εξουσία στις ΗΠΑ να κατοχυρωθεί με νομολογία η ποινικοποίηση όχι μόνο των εκούσιων εκτρώσεων, αλλά και των ακούσιων. Πέρα όμως από την υπαγωγή της γυναίκας σε απλή αναπαραγωγική μηχανή, η οποία δεν μπορεί να κάνει λάθος στο λειτουργικό της ρόλο, υπάρχει και η φιλοσοφία δικαίου που επιστρέφει το νομικό πολιτισμό αιώνες πίσω.

Ας υποθέσουμε ότι το βασικό ανθρώπινο δικαίωμα είναι το δικαίωμα στη ζωή. Αυτό σημαίνει ότι η ζωή είναι εγγυημένη και η παρεμβάσεις των αρχών γίνονται θετικά για να τη διασφαλίσουν και αρνητικά για το πότε θα μπορούν να επέμβουν σε αυτήν. Το κρατικό μονοπώλιο στη βία εξασφαλίζει την εξουσία του νομοθέτη στο πότε θα μπορέσουν να αφήσουν κάποιον άνθρωπο να πεθάνει και υπό ποιες συνθήκες ώστε να μη διωχθεί ποινικά. Αυτό που αποδίδεται καλύτερα στα Αγγλικά ως “Right to live and let die”. Αφήνω τη φιλοσοφική ανάλυση της φράσης για άλλη φορά και περνάω σε αυτό που ενδιαφέρει. Εφόσον το κράτος ορίζει ποιος είναι σύννομος θάνατος και ποιος όχι, οφείλει να εφαρμόσει το νόμο υπό δύο προϋποθέσεις: 1) στο έδαφος στο οποίο έχει δικαιοδοσία και 2) στα άτομα τα οποία είναι μέλη του πληθυσμού σε αυτό το έδαφος. Ως εκ τούτου και πέρα από το τι επιτάσσουν οι επιστήμες όπως η βιολογία, για να εφαρμόσει ένα νόμο πρέπει τόσο ο θύτης όσο και το θύμα να είναι υπαρκτά πρόσωπα. Και εδώ υπάρχει ζήτημα. Μπορεί η γυναίκα να είναι υπαρκτή, αλλά το έμβρυο δεν είναι μέρος του πληθυσμού που αναγνωρίσει το κράτος. Η γυναίκα λοιπόν καταδικάζεται ότι έχει σκοτώσει ένα ‘ον’ που δεν καλύπτεται από το νομικό κώδικα, αφού οι αρχές δεν μπορούν να αναγνωρίσουν την ύπαρξή του.

Αυτά βέβαια όταν κοιτάμε τα πράγματα νομικά και όχι θρησκευτικά. Οι νόμοι αυτού του τύπου εκφράζουν τα βαθύτερα συντηρητικά θρησκευτικά συναισθήματα του Ιουδαιοχριστιανικού κατεστημένου. Οι φανατικοί των θρησκειών που σκίζονται για την ιερότητα της ζωής όταν αυτή είναι στη μήτρα της γυναίκας και μετά διατηρούν τη θανατική ποινή και σκοτώνουν τον ένα μετά τον άλλο τους θανατοποινίτες. Όπως έλεγε και ο κωμικός George Carlin, αν η ζωή βρίσκεται στο ωάριο τότε να συλλαμβάνουν τις γυναίκες μετά τη δεύτερη περίοδό τους ως serial killers. Και τους άντρες μετά τη δεύτερη μαλακία. Δεν είναι δυνατόν τόσα μωρά να πηγαίνουν χαμένα. Βέβαια οι ίδιες θρησκείες που λένε όλα αυτά για τα έμβρυα και για το πόσο ιερή είναι η ζωή και μπλα, μπλα, έχουν σκοτώσει αμέτρητους ανθρώπους στο όνομα της πίστης. Επίσης, κανένα θρησκευτικό δόγμα δεν προβλέπει νεκρώσιμη ακολουθία για τα έμβρυα που δε γεννιούνται. Τώρα πως γίνεται να σκίζεσαι ότι η γυναίκα δεν μπορεί να κάνει έκτρωση διότι σκοτώνει ένα ζωντανό «πλάσμα του Θεού» και να μην έχεις νεκρώσιμη ακολουθία για αυτό στο καταστατικό με ξεπερνά.

Η ανθρωπότητα κάνει συνεχώς βήματα προς τα πίσω όπως είχε πολύ εύστοχα προβλέψει το 2001 ο Umberto Eco. Σε λίγα χρόνια οι βιολόγοι δε θα μιλάμε πια για το θαύμα της ζωής, αλλά για το ατύχημα τηςγέννας. 

Συνεδρία 62: Αρχίζει το Ματς

Μπορεί να έχουν αρχίσει ήδη τα πρωταθλήματα Γαλλίας, Αγγλίας και χθες το Γερμανικό, αλλά για εμένα η σεζόν ξεκινά όταν ακουστεί το πρώτο σφύριγμα στην Ισπανία. Η La Liga είναι η αγάπη μου από το 1990 κιόλας και μπορεί να μην έχει τον ανταγωνισμό ή την προβολή της Premier League, αλλά όπως έλεγε και εκείνος ο οπαδός της Racing Club στο El Secreto de Sus Ojos: Το πάθος είναι πάθος.

Αναλύσεις για τις ομάδες, τις μεταγραφές και την κατάστασή τους δε νομίζω να περιμένετε να βρείτε εδώ. Υπάρχουν πολλές ιστοσελίδες που ασχολούνται με αυτά. Εδώ λέμε ιστορίες και αν τύχει κάνουμε και καμιά ανάλυση σε κάτι που σπουδάσαμε. Έτσι λοιπόν θα πάω πίσω στο 1989.

Ήμουν πέντε χρονών και ο μικρασιάτης φίλος μου προσπαθούσε απελπισμένα να με κάνει ΑΕΚ. Επειδή πήγαινα συχνά στο Μαρτινέγκο λόγω εγγύτητας και το κιτρινόμαυρο μου ήταν οικείο λόγω Εργοτέλη, ταυτιζόμουν εύκολα με το κιτρινόμαυρο που έβλεπα στην οθόνη της τηλεόρασης. Προτιμούσα όμως να κλοτσάω τη μπάλα στη βεράντα, στο δρόμο ή στην αλάνα από το να τη βλέπω. Μέχρι που κάποια στιγμή έχουμε πάει σε κάτι φίλους των γονιών μου που είχαν παιδιά λίγο μεγαλύτερα από εμένα. Ο μικρός γιος ήταν εφτά, ο μεγάλος δέκα και είχαν και μια κόρη που ήταν ακόμα τεσσάρων. Τα παιδιά έβλεπαν κάτι στην τηλεόραση που δεν ήταν ποδόσφαιρο ήταν κάτι άλλο.

Έπαιζε η Barça του προπονητή Cruyff. Κάθισα αποσβωλομένος στην οθόνη και παρακολουθούσα μια χορογραφία κινήσεων και προσπαθειών. Από εκείνο το παιχνίδι δε θυμάμαι σε πραγματικό χρόνο ούτε τον αντίπαλο, ούτε τα ονόματα των παιχτών, ούτε ποιος περιέγραφε και τι έλεγε. Δε θυμάμαι καν τι είχε μαγειρέψει η οικοδέσποινα και ήμουν και φαγανό παιδί. Αργότερα έβαλα κάτω τις ημερομηνίες και τα βρήκα όλα, αλλά δεν έχει σημασία. Ήταν η μέρα που πραγματικά ερωτεύτηκα το άθλημα.

Προσπαθώ να φέρω τον εαυτό μου σε 3D απεικόνιση της σκηνής χρόνια μετά. Καφέ υφασμάτινος καναπές στο σαλόνι, με δύο ασορτί πολυθρόνες. Ξύλινο τραπεζάκι καρυδιάς στο πλάι με λευκό σεμεδάκι, επάνω αποξηραμένα φυτά. Στο κέντρο τραπέζι κοντό, καρυδιά ξανά με τραπεζομάντηλο και η τηλεόραση σε ένα σύνθετο δίπλα στην μπαλκονόπορτα. Κάτω από την τηλεόραση βιβλία, που είναι ένα κοντράστ από μόνο του. Εγώ είμαι παγωμένος σε ένα μαξιλάρι στο πάτωμα. Θυμίζει εκείνες τις σκηνές σε κάτι ρομαντικές κομεντί αμερικάνικες που η γκόμενα βλέπει το τύπο και ο χρόνος παγώνει (νομίζω ότι λέγεται το φαινόμενο Meg Ryan).

Μεγαλώνοντας και διαβάζοντας χαίρομαι που δεν ανασκεύασα την επιλογή μου. Είμαι Barcelona επειδή τότε ανοίχτηκε μπροστά μου το άθλημα. Είμαι Barcelona και για πολλούς άλλους λόγους. Λόγους που δε μου επέτρεψαν ας πούμε να υποστηρίξω τη Milan. Έμαθα επίσης μακρυά από τη μαλακία και την καφρίλα της Ελλάδος να σέβομαι τους αντιπάλους. Διαφωνώ με τη Real Madrid αλλά δεν τη μισώ. Ίσα-ίσα που σέβομαι απεριόριστα το μεγαλύτερό μας αντίπαλο. Μόνο οι δυο μας δε φτάνει όμως. Το πρωτάθλημα ήταν πιο ωραίο όταν πχ δέκατη αγωνιστική έβλεπες σε διαφορά 2 πόντων Barcelona, Valencia, Real Madrid, La Coruña & Betis (2000).

Ευχαριστώ τον Cholo Simeone που έβαλε ξανά την Atlético στην εξίσωση. Πλέον είμαστε μια κούρσα για τρεις, αλλά πρέπει και οι άλλοι να αρχίσουν να μας δυσκολεύουν λίγο περισσότερο. Χρειαζόμαστε τη Bilbao και τη Valencia κυρίως και τις έδρες της Ανδαλουσίας. Αυτά γιατί μόλις αρχίζει το ματς.

Συνεδρία 61: Ο Λύκος Είναι Ελεύθερος

Μέσα στα πολλά που μου έτυχαν δεν πρόλαβα να γράψω κάτι που ήθελα για το θέμα της Γάζας. Όχι πάνω στο ειδησεογραφικό του κομμάτι που δεν είναι και το νόημα νομίζω κανενός blog, ούτε για να κάνω άλλη μία κριτική στο Ισραήλ, τη Χαμάς, του συμμάχους του Ισραήλ, τις ΗΠΑ ή όποιον άλλον. Εκείνο που μου κάνει εντύπωση είναι η ευκολία που χρησιμοποιούνται και αναπαράγονται έννοιες όπως η γενοκτονία, ή η εθνοκάθαρση. Φυσικά ο οποιοσδήποτε μπορεί να βλέπει το γεγονός να εξελίσσεται και να το κρίνει, μόνο που μερικές λέξεις, όσο και αν προσπαθούν δημοσιογράφοι και social media να τις ορίσουν όπως γουστάρουν, σε συγκεκριμένα πλαίσια, σημαίνουν συγκεκριμένα πράγματα.

Μιαν αρχική παρατήρηση είναι ότι δεν υπάρχει κανένας διεθνώς αποδεκτός ορισμός της γενοκτονίας. Στον ΟΗΕ δεν έχουν καταλήξει οπότε ο ορισμός που υπάρχει είναι ακαδημαϊκός, και θα επανέλθω σε λίγο σε αυτόν. Αντίθετα, υπάρχει ορισμός της εθνοκάθαρσης η οποία ορίζεται ως μια προμελετημένη, ευρείας κλίμακας εκκαθάριση ενός πληθυσμού με κριτήριο την εθνότητά του, ή μιας εθνικής ομάδας από το έδαφος όπου διαμένει με σκοπό την κατάληψη αυτού του εδάφους από το θύτη. Η γενοκτονία είναι, σύμφωνα με τους ακαδημαϊκούς, η ίδια βιομηχανική και σχεδιασμένη εξόντωση ενός εθνικού πληθυσμού, χωρίς να μπαίνει το κριτήριο του εδάφους. Η εθνοκάθαρση αποτελεί έγκλημα πολέμου. Βάσει διεθνούς δικαίου ανήκει στα erga omnes, δηλαδή στους κανόνες που δεσμεύουν τα κράτη είτε έχουν υπογράψει τις σχετικές συνθήκες, είτε όχι. Αν κάποιος κριθεί ένοχος διάπραξης εθνοκάθαρσης παραπέμπεται στη Χάγη. Για να γίνει αυτό χρειάζεται απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, οπότε γίνεται αντιληπτό ότι συγκεκριμένα κράτη έχουν ασυλία.

Όμως δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Μερικοί ακαδημαϊκοί που ασχολούνται με το ζήτημα της εθνοτικής βίας (Rodgers Brubaker, David Laitin, Barry Posen, James Fearon, Michael Mann) γυρνάνε το θέμα της εθνοκάθαρσης ένα βήμα πίσω. Ξεκινάμε από μια βασική αρχή, εθνοκάθαρση είναι η απογύμνωση ενός πληθυσμού από τα εθνοτικά του χαρακτηριστικά. Ο πληθυσμός μπορεί να είναι μικρός ή μεγάλος (μίκρο-ομάδες και μάκρο-ομάδες). Αυτό μπορεί να γίνει βίαια, μπορεί όμως και όχι. Για παράδειγμα, οι αφομοιωτικές πρακτικές μεταναστευτικών κρατών όπως οι ΗΠΑ, όπου οι διάφοροι Έλληνες, Ιταλοί, Βρετανοί, Ιρλανδοί, Τσέχοι, Γερμανοί, κτλ το πολύ σε δύο γενιές αφομοιώνονται από το χωνευτήρι και μετατρέπονται σε Αμερικανούς, είναι μια μορφή εθνοκάθαρσης. Αφαιρείται με σχέδιο από την κεντρική εξουσία η εθνοτική τους ταυτότητα και μετατρέπονται με μέλη-πολίτες του έθνους-κράτους στο οποίο πλέον διαβιούν.

Ένα δεύτερο επίπεδο είναι εκείνο της καταπίεσης κάποιον εθνοτήτων από την αρχή. Η αστυνομικής λογικής ομοιογενοποίηση της Σοβιετικής Ένωσης είναι μία τέτοια περίπτωση. Δεν υπήρχαν Ουκρανοί, Ρώσοι, Γεωργιανοί, κτλ, αλλά Σοβιετικοί. Η κεντρική διοίκηση μέσω του κόμματος και της αστυνομίας ήλεγχε την εξέλιξη του κάθε πολίτη και το τι «έπρεπε» να νιώθει ότι είναι. Σε τρίτο επίπεδο πηγαίνουμε στην καταστολή. Στην Ισπανία του Franco η απαγόρευση των Καταλανικών, των Βάσκικων και των Γαλιθιάνικων ήταν μια προσπάθεια εθνοκάθαρσης. Ο Generalísimo δεν πήγε να εξοντώσει αυτές τις τρεις εθνικές κοινότητες, αλλά επιδίωξε να τους αφαιρέσει τα διακριτά στοιχεία εκείνα που τους έκαναν να διαφοροποιούνται από τους υπόλοιπους Ισπανούς. Σε πέμπτο επίπεδο περνάμε στις μετακινήσεις πληθυσμών όπως αυτές συνέβησαν στο τέλος του Ά Παγκοσμίου Πολέμου.

Τέλος, είναι οι περιστάσεις κατά τις οποίες υπάρχουν μαζικοί, σχεδιασμένοι, προμελετημένοι θάνατοι. Η Ρουάντα αποτελεί το πιο ακραίο και συνάμα τραγικό παράδειγμα της έκτασης που μπορεί να πάρει το ανθρώπινο μίσος, αλλά αυτό ήταν γενοκτονία (κατά γενική συμφωνία όλων των πλευρών). Η περίπτωση της Βοσνίας ακόμα συζητείται, διότι υπήρχαν εδαφικές διεκδικήσεις από την ομάδα που ξεκίνησε τις επιθέσεις. Αντίθετα, τυπική περίπτωση βίαιης εθνοκάθαρσης είναι η Μικρασιατική καταστροφή. Εκεί εκτοπίστηκε ο ελληνικός πληθυσμός από μέρη όπου ζούσε από την εποχή του Ομήρου για να επιτευχθεί εθνική ομοιογένεια. Οι Έλληνες της Μικράς Ασίας εκδιώχθηκαν από ένα έθνος-κράτος υπό κατασκευή ενώ είχαν ζήσει εκεί (με όλες τις αντιρρήσεις βέβαια για τη γραμμική συνέχεια αυτού του πληθυσμού και τη σχέση του με τους Ίωνες και τους Αιολούς της αρχαίας περιόδου να στέκουν) 2.500 χρόνια υπό αμέτρητες αυτοκρατορίες.

Στο διαταύτα. Κατά τη γνώμη μου το Ισραήλ με τις επαναλαμβανόμενες επιθέσεις στη Γάζα δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι κάνει γενοκτονία για δύο λόγους: 1) έχει σχέδιο νέων εποικισμών, 2) δεν προσπαθεί να εξοντώσει Παλαιστινίους εκτός Γάζας. Αν έκανε γενοκτονία θα εξαπέλυε επιθέσεις και στη Δυτική όχθη. Το ενδιαφέρει το έδαφος και χρησιμοποιεί διάφορες ανεδαφικές προφάσεις για να συνεχίσει τις επιθέσεις. Αυτό όμως που κάνει μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί εθνοκάθαρση, διότι διώκει ένα συγκεκριμένο πληθυσμό από ένα δεδομένο χώρο. Όχι αφηρημένα τον πληθυσμό, όχι σε οποιοδήποτε χώρο. Παραμένει έγκλημα πολέμου, αλλά ποιος θα διώξει ποιον σε ένα σύστημα που οι ισχυροί και οι φίλοι τους προστατεύονται μεταξύ τους. Α, και για εγκλήματα πολέμου κατηγορούνται φυσικά πρόσωπα, όχι κράτη. Σε κάθε περίσταση, η βία συνεχίζεται καθώς ο λύκος είναι ελεύθερος. 

Συνεδρία 60: Κάτω Απ’ το Μαξιλάρι

Η μακροσκελής απουσία μου από το blog στηρίζεται σε μιαν όχι και τόσο ευχάριστη κατάσταση. Η γιαγιά της συμβίας πέρασε διπλό εγκεφαλικό και τρέχαμε σαν παλαβοί. Παρά τα 90 της χρόνια η γριά την έβγαλε και πραγματικά εκφράζω το θαυμασμό μου για το πόσο γερή κράση μπορεί να είναι ένας οργανισμός. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για άνθρωπο που όσο καιρό δε δούλευε στα χωράφια και στα ζώα, δούλευε σε ξενοδοχεία ως μαγείρισσα και καθαρίστρια. Το εντυπωσιακότερο βέβαια είναι ότι έμεινε μόλις 4 μέρες στο νοσοκομείο και μετά από μόλις μια μέρα παραμονής στο σπίτι περπάτησε.

Σε αυτές τις περιστάσεις εκτάκτου ανάγκης μπορείς να παρατηρήσεις να ξεδιπλώνονται ταυτόχρονα σα δυό παράλληλες μορφές όλες οι εκφάνσεις του μεγαλείου και της κακομοιριάς της ανθρώπινης φύσης. Ο άρρωστος γίνεται ο παραμορφωτικός καθρέπτης μέσα από τον οποίο αντανακλάται ότι έχει στο μυαλό και στην ψυχή του ο κάθε συγγενής, γείτονας, ή παρατρεχάμενος. Είδα ανθρώπους να τα έχουν χαμένα και να μην ξέρουν τι να κάνουν από το αιφνίδιο του πράγματος και το σοκ που αυτό επιφέρει, άλλους πραγματικά να νοιάζονται και να βοηθούν, τις κλασσικές κουτσομπόλες που ήρθαν να δουν τι έγινε, μόνο και μόνο για να σταθούν στη μέση και να αναφωνούν ‘Τι είναι αυτό που πάθατε!’, εκείνους που ήθελαν να φύγει η γριά για να μοιραστεί η περιουσία (τι περιουσία τώρα, δυόμισι χωράφια ελιές, τέλος πάντων), και οι χειρότεροι που ήθελαν να τη βγάλει η γιαγιά αλλά να μείνει κατάκοιτη για να ταλαιπωρούνται άλλοι.

Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαι ο πιο ευαίσθητος άνθρωπος του κόσμου. Όμως έχω σε πολύ μεγάλη εκτίμηση την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ο παππούς μου είχε πάντα όνειρο «να φύγω ορθός παιδί μου». Και τελικά τα κατάφερε. Στα 94 του μπορούσε να αυτοεξυπηρετείται και έπινε και καμιά ρακή όταν δεν το έβλεπε η γιαγιά. Αντίθετα οι δύο γιαγιάδες μου έχουν καταπέσει. Με θλίβει αυτό που βλέπω. Το αλτσχάιμερ είναι βάναυσο πράγμα. Να μη θυμάσαι ότι έχεις ζήσει και ό,τι έχεις ζήσει. Τα παιδιά σου, τα ανίψια σου και τα εγγόνια σου γίνονται άγνωστοι επισκέπτες. Καταλήγεις να μη θυμάσαι ότι είσαι άνθρωπος: ξεχνάς να φας, να πιείς νερό, να πας τουαλέτα. Δηλώνω υπεύθυνα ότι δεν επιθυμώ να μου συμβεί και αν είχα την εποπτεία ενός τέτοιου ανθρώπου... δεν θα την είχα. Κάθε φορά που βλέπω τις γιαγιάδες μου θέλω πραγματικά να πάθουν κάτι από τη συγκίνηση και να φύγουν εκείνη τη στιγμή.

Ευτυχώς κάποιοι έχουν μεγαλύτερες αντοχές στην ανθρώπινη κατάπτωση από εμένα. Υποστηρίζουν και φροντίζουν τους ηλικιωμένους που έχουν χάσει πολλά στοιχεία από την ανθρώπινη υπόστασή τους. Ένας μπάρπας στο χωριό της μητέρας μου έλεγε μια μαντινάδα παλιά: «Χάρε σε σένα ομιλώ και τούτο μόνο άκου, όντε θαν έρθεις να με βρεις να ‘μαι του πεταμάτου». Ο γέρο-Χούλιος τα κατάφερε. Έφτασε 92 και δεν μπορούσε πια να περπατήσει, δεν έτρωγε τα μισά φαγητά, αλλά δεν είχε χάσει το μυαλό του. Μεγάλο πράγμα αυτό και ίσως η πιο τρανταχτή περίπτωση που δείχνει την υπεροχή του νου έναντι του σώματος.

Η γιαγιά της συμβίας την έβγαλε από το εγκεφαλικό. Έστριψε στη γωνία αυτού του κόσμου και έκανε αναστροφή. Και φυσικά το μεγαλείο της υποκρισίας επισκιάζει όλα τα υπόλοιπα όταν ο ασθενής βρίσκεται σε αυτήν την ηλικία. Ηδονίζομαι πραγματικά όταν βλέπω την απογοήτευση στο βλέμμα και τις εκφράσεις του προσώπου που παίρνουν εκείνοι που ήθελαν τη γιαγιά είτε νεκρή, είτε κατάκοιτη. Τώρα που προσπαθούν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα, πάντα σε όσους δεν ήταν παρόντες στο νοσοκομείο. Image making βλάχικου επιπέδου με την ελληνική επαρχία να δίνει τα ρέστα της σε μια παρτίδα χαμένη από χέρι. Οι άλλοι που βοήθησαν ή σάστισαν είναι ικανοποιημένοι και ξέρουν, όπως ξέρει και η γριά, και αυτό είναι παραπάνω από αρκετό.

Κλείνοντας να πω και κάτι για τους γιατρούς. Η διαφορά επιπέδου, συμπεριφοράς και διάθεσης μεταξύ των γιατρών των νοσοκομείων και εκείνων των κέντρων υγείας είναι συγκλονιστική. Οι πρώτοι παρά τις 36 ώρες εφημεριών, τα απίστευτο κόσμο που έχουν και τις τεράστιες ελλείψεις σε αναλώσιμα κάνουν τη δουλειά τους όσο καλύτερα μπορούν. Φυσικά και γίνονται απότομοι όταν τους μιλάνε 15 συγγενείς ασθενών ταυτόχρονα, ναι σπάνε τα νεύρα τους όταν του λένε πως να κάνουν τη δουλειά τους και βέβαια βάζουν τους ασθενείς στη σειρά προτεραιότητας που εκείνοι έχουν αποφασίσει και όχι σε ότι τους υποδεικνύει ο κάθε συνοδός. Είδα όμως από πρώτο χέρι ότι δεν είναι υπερβολή αυτό που λέγεται ότι οι γιατροί είναι αυτοί που κρατάνε το σύστημα υγείας ακόμα όρθιο. Δεν μπορώ να πω το ίδιο για νοσοκόμες και λοιπό προσωπικό. Όπως δεν έχω λόγια να περιγράψω τους ευθυνόφοβους τύπους στα κέντρα υγείας. Σε δύο διαφορετικά που πήγα ήθελαν να διώξουν τη γιαγιά διότι α) δεν είχαν αναλώσιμα και β) για να μην τους πεθάνει εκεί και πάρουν την ευθύνη. Σε αυτό προσθέτω και τρεις (!) λάθος διαγνώσεις.

Η ζωή συνεχίζεται πάντως, όπως και τα σόου που ανεβάζει καθημερινά στον ατέρμονο θίασο της πραγματικότητας. Η μόνη μου απορία με όλους τους σκατόψυχους είναι πως κοιμούνται όταν βάζουν τόσο μίσος κάτω από το μαξιλάρι.